Erupcje wulkanów mogły doprowadzić do upadku chińskich dynastii
Naukowcy rzucili światło na nieznany do tej pory wpływ wulkanicznych erupcji na historię świata.
W tym artykule:
Erupcje wulkanów wpływają na życie nie tylko mieszkańców zagrożonych okolic. Dobrze pamiętamy, że po wybuchu Eyjafjallajökull na Islandii w 2010 r. niemal nad całą Europą wstrzymano ruch lotniczy. Chmury pyłów i sadzy to też większe ryzyko zachorowania na infekcje układu oddechowego. Według najnowszych badań erupcje wulkanów mogły również przyczynić się do upadku chińskich dynastii.
Erupcje wulkanów a chińskie dynastie
Katastrofa klimatyczna to jeden z największych problemów współczesnej cywilizacji. Co prawda ludzie od lat borykają się z anomaliami pogodowymi, ale wcześniej dochodziło do nich w naturalny sposób. Naukowcy z Uniwersytetu Rutgersa za przykład podają erupcje wulkanów. Potężne wybuchy generują chmury, które na rok lub dwa częściowo blokują światło słoneczne. Taki powtarzający się scenariusz w Azji miał doprowadzać do klęski urodzaju.
Wybuchające wulkany emitują do atmosfery miliony ton dwutlenku siarki. Powstałe w ten sposób chmury odbijają światło słoneczne, obniżając w ten sposób średnią temperaturę Ziemi. Skutki takiej anomalii to nie tylko przyspieszona degradacja gruntów rolnych, ale też śmieć zwierząt gospodarskich.
– Jako pierwsi wykazaliśmy, że w ciągu ostatnich 2000 lat do upadków chińskich dynastii dochodziło częściej po erupcji wulkanów – komentuje Alan Robock, profesor biologii na Uniwersytecie Rutgersa i współautor badań.
Podkreśla jednak, że zależności między tymi wydarzeniami są bardzo złożone. W czasie wojen i konfliktów dynastie są bardziej podatne na upadek. Klimat wpływał na uprawy, a głodni ludzie byli skłonni do kłótni. Tak zamyka się wulkaniczne koło.
Autorzy badań opublikowanych na łamach czasopisma „Communications Earth & Environment” przeanalizowali 156 erupcji, do których doszło w latach 1 – 1915. Zebrane dane porównali z informacjami o 68 chińskich dynastiach i ich działaniach wojennych w latach 850 – 1911. Oczywiście erupcje destabilizujące klimat nie były jedynym powodem kryzysów politycznych. Naukowcy wskazują również na słabe przywództwo, korupcję administracji oraz presję demograficzną.
Erupcje odnotowane w XX i XXI wieku były mniejsze od tych z czasów cesarskich. Mimo to badacze sugerują, że wybuchy wulkaniczne mogły doprowadzić do wielkiej suszy i klęski głodowej w Sahelu. Wówczas 250 tys. ludzi zmarło, a 10 milionów było zmuszonych do ucieczki ze skrajnie zmarginalizowanego gospodarczo regionu. Przyszłe erupcje podobnie mają mieć silny wpływ na rolnictwo w niektórych najbardziej zaludnionych miejscach na świecie.
Wulkan na La Palmie wyrzucił kamienie półszlachetne. To oliwiny, które wykorzystywane są w jubilerstwie
Wybuch wulkanu to często śmiertelne zagrożenie dla mieszkańców żyjących nieopodal. Lawa, która wydostaje się na skutek erupcji, potrafi zniszczyć tysiące budynków, drzew i przedmiotów...
Wulkany w Polsce
Wulkany wielu turystom kojarzą się najczęściej z Islandią lub Włochami. Słusznie, bo tam gejzery nadal są aktywne i mogą stanowić realne zagrożenie dla mieszkańców. Nie wszyscy wiedzą jednak o tym, że w Polsce również nie brakuje wulkanów, a przynajmniej śladów po nich. To dlatego, że są wygasłe od milionów lat. Gdzie ich szukać? Na przykład w Krainie Wygasłych Wulkanów, w Górach Kaczawskich. Pozostałości po wybuchowej historii znajdziemy też między innymi w Gorcach, Beskidach czy Pieninach.
Gwoli przypomnienia, Śnieżka nie jest wulkanem i nigdy nim nie była. Ze względu na ukształtowanie najwyższy szczyt Karkonoszy i Sudetów bywa błędnie porównywany właśnie do wygasłego wulkanu. Prawdą jest za to, że miliony lat temu lawę wystrzeliwały szczyty znane dziś jako Wilcza Góra, Ostrzyca Proboszowicka czy Czartowska Skała.
Super-wulkan pod Yellowstone jest wciąż aktywny i pełen magmy
Około 10.000 obiektów geotermalnych w Yellowstone wskazuje na tajemniczy, bardzo gorący punkt pod skorupą ziemską.
Wulkan Etna
Etna to największy i najbardziej znany czynny wulkan w Europie. W 2021 r. naukowcy zarejestrowali około 50 epizodów jego aktywności. W efekcie urósł o 17 m i obecnie mierzy 3357 m. Wulkan Etna to też jeden z symboli Sycylii. Co ciekawe, w spokojniejszych okresach turyści mogą wspiąć się na jego wierzchołek. To okazja nie tylko do zobaczenia z bliska krateru, ale też panoramy malowniczej okolicy. W 2013 r. Etna została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO.