Fossa madagaskarska jest największym drapieżnym ssakiem w swoim środowisku. Jej liczebność gwałtownie się zmniejsza

Spis treści:

1. Jak wygląda fossa madagaskarska?
2. Gdzie żyje fossa madagaskarska?
3. Czym żywi się fossa madagaskarska?
4. Tryb życia fossy madagaskarskiej
5. Rozmnażanie i rozwój
6. Zagrożenia dla fossy madagaskarskiej

Trudno wskazać drugie miejsce, w którym nagromadzenie endemicznych gatunków zwierząt byłoby tak duże, jak na Madagaskarze. W warunkach izolacji geograficznej rozwinęło się wiele niezwykłych zwierząt, w tym tak ciekawy gatunek, jak fossa madagaskarska. Środowisko wyspy u wybrzeży Afryki zapewniło temu drapieżnikowi niezwykle dogodne warunki, jednak obecnie Madagaskar nie jest dla niego przyjaznym miejscem. Winny temu jest nie kto inny, jak człowiek.

Jak wygląda fossa madagaskarska?

Pod względem wyglądu, fossa madagaskarska przypomina trochę pumę, trochę żenetę. Nie jest jednak ani kotowatym, ani wiwerowatym. Reprezentuje rodzinę falanrukowatych, której gatunki nie występują nigdzie poza Madagaskarem. Jest jedynym żyjącym przedstawicielem rodzaju Cryptoprocta.

W swojej ojczyźnie jest największym ssakiem drapieżnym. Fossa madagaskarska osiąga do 200 cm długości, mierząc od pyska do czubka ogona, który stanowi niemal połowę tej wartości. Należy jednak wspomnieć, że tak duże osobniki nie są zbyt często spotykane. Przeciętny okaz mierzy ok 140 cm. Dymorfizm płciowy nie jest wyraźnie zarysowany. Dojrzały samiec osiąga masę do 8,5 kg. Samice są lżejsze o około kilogram.

Tułów fossy jest smukły i dość długi, a nogi – krótkie i umięśnione. Zwierzę ma wyraźnie skrócony, szeroki pysk, co jednoznacznie wskazuje na jego specjalizację pokarmową. Paszcza skrywa od 32 do 36 zębów. Ciało pokryte jest krótkim, ale gęstym futrem. Większość przedstawicieli tego gatunku ma brązowe umaszczenie, przy czym zakres odcieni jest niezwykle szeroki, od jasnobrązowego, po brązowo-czerwony. Dość rzadko spotykane są czarne fossy.

Gdzie żyje fossa madagaskarska?

Tak jak wspomnieliśmy, fossa madagaskarska jest gatunkiem endemicznym i nie występuje nigdzie poza Madagaskarem. Zwierzę upodobało sobie tereny zalesione. Najlepiej czuje się w wilgotnych lasach tropikalnych, które zapewniają gęsty i zacieniony podszyt. Podczas wędrówek „zahacza” także o inne typy siedlisk, zwłaszcza podczas trwania pory suchej. Tylko nieliczne osobniki pojawiają się na wysokościach powyżej 1500 m n.p.m. Powyżej 2000 m n.p.m. gatunek ten nie występuje.

Czym żywi się fossa madagaskarska?

Fossa madagaskarska jest aktywnie polującym zoofagiem. Poluje na gryzonie, ptaki, gady i płazy, ale w jej jadłospisie pojawiają się także ssaki. Uzbrojona w niezbyt długie, za to ostre zęby i chowane, zakrzywione pazury, które są doskonale dostosowane do chwytania ofiary, potrafi upolować zdobycz ważącą niewiele mniej, niż wynosi masa jej ciała. Przysmakiem foss są lemury. Żaden inny drapieżny ssak na Madagaskarze nie poluje na te naczelne.

Tryb życia fossy madagaskarskiej

Fossy madagaskarskie prowadzą samotniczy tryb życia. Są zwierzętami terytorialnymi. Zależnie od dostępności pożywienia i nagromadzenia osobników reprezentujących ten gatunek, dojrzały samiec może zająć obszar o powierzchni do 26 kilometrów kwadratowych, znakując swój areał śladami zapachowymi. Samice zadowalają się dwukrotnie mniejszym terenem, ale, w przeciwieństwie do samców, nie tolerują innych foss na swoim obszarze.

Fossa jest aktywna zarówno w dzień, jak i w nocy. Zwierzęta te najczęściej polują o poranku, o zmierzchu i w nocy. Na obszarach, gdzie może napotkać ludzi, przestawia się na aktywność nocną. Gdy nie poluje, chroni się w jaskiniach i opuszczonych kopcach lub dziuplach.

Rozmnażanie i rozwój

Wraz z nastaniem września, zwierzęta zaczynają łączyć się w pary. Samica w rui wybiera drzewo i zajmuje je. Pod nim gromadzą się samce i zaczynają toczyć zaciekłe boje o względy potencjalnej partnerki. Gdy ta wybierze odpowiedniego partnera, zaczyna z nim kopulować. Czasami trwa to nawet trzy godziny.

Ciąża trwa około 10 tygodni. Po tym czasie na świat przychodzi od 2 do 4 młodych. Noworodki są ślepe, bezzębne i całkowicie nieporadne. Oczy otwierają dopiero po 14 dniach. Matka opiekuje się nimi przynajmniej przez rok. Właściwe rozmiary osiągają dopiero po dwóch latach, a dojrzałość płciową – po kolejnych dwóch.

Zagrożenia dla fossy madagaskarskiej

Tak jak kot czarnołapy, przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody (IUCN) fossa madagaskarska jest klasyfikowana w kategorii VU, co oznacza, że jest zagrożona wyginięciem. Wpływają na to dwa czynniki – stopniowy zanik naturalnych siedlisk i tępienie.

Niestety, tylko niewielki fragment obszaru, na którym występują te zwierzęta, podlega ochronie prawnej. Cywilizacja coraz śmielej zapuszcza się do obszarów zalesionych, które podlegają bezlitosnej wycince. W poszukiwaniu pożywienia, fossy coraz częściej muszą zapuszczać się do gospodarstw. Takie osobniki giną z rąk rolników, którzy nierzadko urządzają też „polowania prewencyjne”.

Nasz autor

Artur Białek

Dziennikarz i redaktor. Wcześniej związany z redakcjami regionalnymi, technologicznymi i motoryzacyjnymi. W „National Geographic” pisze przede wszystkim o historii, kosmosie i przyrodzie, ale nie boi się żadnego tematu. Uwielbia podróżować, zwłaszcza rowerem na dystansach ultra. Zamiast wygodnego łóżka w hotelu, wybiera tarp i hamak. Prywatnie miłośnik literatury.