Greta Thunberg pozwała swoją ojczyznę – Szwecję. Co skłoniło do tego młodą aktywistkę?

W tym artykule:

1. Walka o klimat w sądzie
2. Dwa lata przygotowywania
3. Pozwy klimatyczne na świecie

636 osób w wieku poniżej 26 lat podpisało się pod pozwem, który 25 listopada został złożony w sądzie w stolicy Szwecji. Pozwanym jest państwo szwedzkie, które – zdaniem powodów – podejmuje niewystarczające działania na rzecz ochrony klimatu. Jedną z osób, których nazwisko znalazło się na dokumencie, jest Greta Thunberg. Trzech najmłodszych powodów ma zaledwie siedem lat.

Pozew przygotowała grupa młodych aktywistów z inicjatywy Aurora. Chcą, by sąd zdecydował, czy Szwecja swoją polityką klimatyczną łamie prawa człowieka. – Szwecja nigdy nie traktowała kryzysu klimatycznego jak kryzysu – powiedział Anton Foley, rzecznik Aurory, cytowany przez „Washington Post”. – Nie wypełnia swoich obowiązków i tym samym łamie prawo – dodał dwudziestolatek.

– Istnieje ogromna luka między tym, co jest robione, a co powinno być robione. Chcemy, by Szwecja opracowała i starała się osiągnąć nowe cele klimatyczne, które będą zgodne z porozumieniem paryskim – komentował Foley w szwedzkim dzienniku „Dagens Nyheter”.

Walka o klimat w sądzie

Inna z aktywistek, 23-letnia Ida Edlin, zauważyła z kolei, że Szwecja prowadzi politykę klimatyczną, która według badań przyczyni się do katastrofy w przyszłości. Młodzi aktywiści są zdania, że ich ojczyzna narusza Europejską Konwencję Praw Człowieka i łamie konstytucję.

– Szwedzkie państwo nie spełnia konstytucyjnego wymogu promowania zrównoważonego rozwoju, co prowadziłoby do ochrony środowiska naturalnego dla obecnych i przyszłych generacji – napisali aktywiści w swoim oświadczeniu, cytowanym przez phys.org.

Złożony w sądzie pozew był przygotowywany aż przez dwa lata.

– Nawet jeśli nie mamy praw, które zapewniałyby długoterminową ochronę przed konsekwencjami kryzysu klimatycznego, musimy użyć metod, jakie są dostępne i zrobić wszystko, co możemy, żeby spróbować doprowadzić do zmiany – powiedziała Greta Thunberg w „Dagens Nyheter”. – A także, by zwiększyć świadomość tego, że znajdujemy się w kryzysie – dodała dziewiętnastoletnia aktywistka.

Dwa lata przygotowywania

Szwedzki parlament przegłosował w 2017 r. ustawę, zobowiązującą tamtejszy rząd do podjęcia działań proklimatycznych. Mają sprawić, by do 2045 r. kraj osiągnął zerowe emisje w ujęciu netto i wykorzystywał wyłącznie energię odnawialną. Jak podaje ONZ, „zerowe emisje netto oznaczają zredukowanie emisji gazów cieplarnianych tak blisko zera, jak to tylko możliwe i reabsorbcję pozostałych emisji z atmosfery, na przykład przez lasy albo oceany”.

Jednak szwedzcy aktywiści zaangażowani w działania na rzecz klimatu mają wątpliwości, czy faktycznie państwo zamierza prowadzić ambitną politykę klimatyczną. Po wrześniowych wyborach w Szwecji doszedł do władzy blok centroprawicowy. Już półtora miesiąca później nowo utworzony rząd zmienił status ministerstwa środowiska. Od listopada nie jest już samodzielne, jak dotychczas, tylko podlega ministerstwu energii, biznesu i przemysłu.

Zdaniem opozycji symbolizuje to małe zainteresowanie nowego rządu sprawami środowiska i klimatu. Z kolei przyjęty na 2023 r. budżet jest krytykowany za to, że dopuszcza powiększenie emisji z branży transportowej.

Zjawiska pogodowe La Niña i El Niño będą coraz silniejsze. Co to oznacza dla planety?

Najnowsze badania wykazały, że ocieplający się klimat zwiększy siłę oscylacji południowej (ENSO) do 2030 roku. Oznacza to, że już wkrótce ekstremalne zjawiska pogodowe będą jeszcze cz..

Pozwy klimatyczne na świecie

Podobne pozwy jak złożony w Szwecji trafiały już do sądów w innych krajach. W zeszłym roku sąd w Niemczech nakazał państwu podjęcie takich działań w kwestii klimatu, by uniknąć nadmiernego obciążenia skutkami zaniechań młodych. W odpowiedzi Niemcy zdecydowały, że przyspieszą osiągnięcie zerowej emisji o pięć lat. Opracowały też bardziej ambitne cele pośrednie, które mają do tego doprowadzić.

Z kolei już w 2019 r. sąd w Holandii prawnie zobowiązał tamtejszy rząd do podjęcia działań, które mają zmniejszyć globalne ocieplenie.

Źródła: ONZ, Washington Post, phys.org, Dagens Nyhester

Nasz ekspert

Magdalena Salik

Dziennikarka naukowa i pisarka, przez wiele lat sekretarz redakcji i zastępczyni redaktora naczelnego magazynu „Focus". Wcześniej redaktorka działu naukowego „Dziennika. Polska, Europa, Świat”. Pasjami czyta i pisze, miłośniczka literatury popularnonaukowej i komputerowych gier RPG. Więcej: magdalenasalik.wordpress.com