Lamna śledziowa to niebezpieczny rekin. Drapieżna ryba występuje także w Bałtyku
Lamna śledziowa to jeden z trzech gatunków rekinów, które można spotkać w Bałtyku. Sporych rozmiarów żarłacz wygląda groźnie i w tym przypadku nie są to tylko pozory. To sporych rozmiarów drapieżnik, który może poradzić sobie nawet ze sporą zdobyczą. Jednak czy żarłacz śledziowy jest niebezpieczny dla człowieka? Na to i inne pytania odpowiadamy w tym artykule.
Spis treści:
- Jak wygląda lamna śledziowa?
- Gdzie występuje lamna śledziowa?
- Tryb życia lamny śledziowej
- Czym żywi się lamna śledziowa?
- Zagrożenia dla lamny śledziowej
Lamna śledziowa ma cechy morfologiczne, które upodabniają ją do jej kuzynów. Choć nie jest tak duża jak żarłacz biały czy żarłacz tygrysi, i tak wzbudza respekt, a nawet strach. Nic dziwnego. W końcu mówimy tu o 200-kilogramowej rybie drapieżnej, dla której jedynym zajęciem jest polowanie. To szybki i silny drapieżnik, którego szczęki są najeżone wąskimi, ostrymi jak brzytwa zębami.
Jak wygląda lamna śledziowa?
Lamna śledziowa (Lamna nasus), znana też jako rekin śledziowy albo żarłacz śledziowy, to przedstawiciel gromady ryb chrzęstnoszkieletowych, zaliczany do rodziny lamnowatych w obrębie rzędu lamnokształtnych. Osiąga długość do 350 cm i masę od 150 do 200 kg.
Wrzecionowate ciało żarłacza śledziowego jest dość krótkie. Pysk ryby ma kształt stożkowy. Rekin ma dwie płetwy grzbietowe. Pierwsza, wysoka i dość szeroka, znajduje się tuż za płetwami piersiowymi. Druga, znacznie mniejsza, jest zlokalizowana na wysokości płetwy odbytowej. Płetwa ogonowa jest asymetryczna (górny płat jest większy od dolnego) i ma kształt półksiężyca. Płetwy piersiowe są duże i masywne. Przednimi znajdują się otwory skrzelowe. Łącznie jest ich pięć par.
Pod względem ubarwienia, lamna śledziowa przypomina wiele innych rekinów. W części grzbietowej jest ciemno– lub niebieskoszara, a w części brzusznej – biała. Płetwy grzbietowe są ciemne. Pierwsza (większa) najczęściej jest jasno obrzeżona.
Gdzie występuje lamna śledziowa?
Lamna śledziowa występuje na obu półkulach. To gatunek antytropikalny i dysjunktywny. Wybiera wody umiarkowane i zimno-umiarkowane. Na południu występuje między 30. a 60. równoleżnikiem. Na północy przedstawicieli tego gatunku można spotkać w wodach Atlantyku, od wybrzeży Kanady i Stanów Zjednoczonych, aż po zachodnie wybrzeża Europy i północno-zachodnie wybrzeża Afryki.
Dawniej żarłacze śledziowe pływały także w wodach Morza Śródziemnego. Obecnie nie ma pewności co do statusu tego gatunku na tym obszarze. Zdaniem naukowców, zniknęły przynajmniej z zachodniego regionu.
Żarłacz śledziowy w Bałtyku
W Bałtyku występują trzy gatunki rekinów – rekinek psi, koleń pospolity i bohater tego artykułu, czyli żarłacz śledziowy. Historycznie te spore rekiny zamieszkiwały cały akwen Morza Bałtyckiego. Obecnie spotyka się je sporadycznie, najczęściej na obszarach o najwyższym zasoleniu. Zdaniem badaczy, regularny obszar występowania tego gatunku ogranicza się do cieśniny Kattegat, między Półwyspem Jutlandzkim a Półwyspem Skandynawskim.
Polskie wybrzeże nie stwarza dogodnych warunków dla tego gatunku. Zasolenie w naszej części Morza Bałtyckiego sięga zaledwie siedmiu promili. Teoretycznie rekin może przystosować się do życia w takiej wodzie. W praktyce wiązałoby się to ze zbyt dużym wydatkiem energetycznym.
Tryb życia lamny śledziowej
Lamna śledziowa zamieszkuje przede wszystkim wody przybrzeżne i pelagial. Pływa w niewielkich stadach. Niektóre osobniki prowadzą samotniczy tryb życia.
Gatunek ten należy do rekinów jajożyworodnych. Ciąża trwa 9–10 miesięcy. Po tym czasie rodzi się do 5 (najczęściej od 1 do 2) młodych, które mierzą 68 do 78 cm. Młode osiągają dojrzałość płciową, gdy mierzą od 150 do 250 cm długości, najczęściej między 8. a 18. rokiem życia. Są to dość długowieczne zwierzęta – rekiny śledziowe żyją od 30 do 40 lat.
Czym żywi się lamna śledziowa?
Lamna śledziowa jest typowym drapieżnikiem. Poluje przede wszystkim na ryby ławicowe. Gustuje w śledziach i sardynkach. Jej ofiarami padają także większe mięczaki z rodziny głowonogów.
Czy lamna śledziowa jest niebezpieczna dla ludzi?
Tak duża drapieżna ryba jest w stanie zapolować na dużą zdobycz, w tym także na człowieka. Z tego względu należy traktować ją jako niebezpieczną dla nas. Należy jednak podkreślić, że do ataku na ludzi dochodzi bardzo rzadko. Jak wynika z danych zawartych w „Międzynarodowym rejestrze ataków rekinów” (International Shark Attack File), jedynej naukowo udokumentowanej bazie danych na temat wszystkich znanych ataków tych zwierząt, dotąd zdarzyły się tylko dwa niesprowokowane wypadki, przy czym żaden nie zakończył się śmiercią ofiary.
Znany jest także przypadek, gdy lamna śledziowa wykonywała szybkie ruchy w kierunku nurków na Morzu Północnym. To zachowanie mogło być jednak jedynie atakiem pozorowanym, mającym odstraszyć potencjalnego intruza. Nie można też wykluczyć, że zwierzęciem kierowała zwykła ciekawość. W końcu człowiek nie jest częstym gościem w jej naturalnym środowisku.
Zagrożenia dla lamny śledziowej
Największe zagrożenie dla tego gatunku stanowią ludzie. Połowy żarłaczy śledziowych mają charakter ekstensywny. Rekiny są chwytane dla ich mięsa i płetw. Na liście IUCN ma status gatunku narażonego na wyginięcie.
Nasz autor
Artur Białek
Dziennikarz i redaktor. Wcześniej związany z redakcjami regionalnymi, technologicznymi i motoryzacyjnymi. W „National Geographic” pisze przede wszystkim o historii, kosmosie i przyrodzie, ale nie boi się żadnego tematu. Uwielbia podróżować, zwłaszcza rowerem na dystansach ultra. Zamiast wygodnego łóżka w hotelu, wybiera tarp i hamak. Prywatnie miłośnik literatury.