Lampart plamisty: jeden z najszybszych i najsilniejszych drapieżników. Czego o nim nie wiesz?

Lampart plamisty (panthera pardus, pantera, leopard) to gatunek ssaka z podrodziny panter. Pod względem wielkości jest czwartym kotem na świecie (po tygrysie, lwie i jaguarze, z którym bywa często mylony). Zamieszkuje rozległe tereny Afryki i Azji. Można wyróżnić aż dziewięć podgatunków lamparta plamistego, co czyni go najbardziej urozmaiconym gatunkiem spośród wielkich kotów. Podgatunki różnią się między sobą wielkością i kolorem futra.

Podgatunki lamparta plamistego:

• lampart afrykański ( Afryka )
• lampart arabski ( Arabia )
• lampart chiński ( północne Chiny )
• lampart amurski ( Półwysep Koreański, północno-wschodnie Chiny, rosyjski daleki Wschód )
• lampart hinduski ( subkontynent indyjski )
• lampart indochiński ( Azja południowo-wschodnia )
• lampart jawajski ( Jawa )
• lampart lankijski ( Sri Lanka )
• lampart perski ( Azja Środkowa )

Lampart plamisty: charakterystyka

Lampart plamisty jest średniej wielkości kotem – długość ciała bez ogona wynosi od 92-190 centymetrów, a waga od 21-70 kilogramów. Samce są większe i cięższe niż samice. Ogon lamparta mierzy od 64 do 99 centymetrów.

Sierść lśniąca, pokryta ciemnymi cętkami bez plamek w środku. Ta cecha pozwala nam odróżnić lamparta plamistego od jaguara, który jest do niego niezwykle podobny, ale na sierści jaguara, w środku cętek znajdują się plamki. Takie umaszczenie to bardzo dobry kamuflaż, który sprawia, że lampart plamisty ukryty pośród traw zlewa się z otoczeniem i praktycznie niemożliwym jest dostrzeżenie go tam.

Istnieje kilka odmian kolorystycznych lamparta plamistego. Oprócz najbardziej typowego, żółtawego ubarwionych osobników, do najbardziej charakterystycznych należą osobniki melanistyczne, czyli tak zwane czarne pantery, które posiadają w swoim ciele znaczne ilości melaniny wpływającej na ich ubarwienie. Z daleka sierść czarnych lampartów wydaje się jednolicie czarna, jednak kiedy przyjrzymy się jej z bliska, zauważymy typowe lamparcie plamki. Należy zaznaczyć, że czarne pantery nie są inną odmianą lamparta plamistego - w jednym miocie mogą występować zarówno typowo ubarwione osobniki, jak i czarne.

Pysk – krótki, łapy – szerokie, z ostrymi pazurami.

Lamparty plamiste prowadzą samotniczy tryb życia, choć zdarzają się grupy rodzinne liczące kilka osobników. Pantery znane są z tego, że do funkcjonowania potrzebują bardzo dużego terytorium, które oznaczają moczem i zadrapaniami na drzewach, co ma odstraszać inne lamparty. Są uważane za najbardziej tajemnicze i nieuchwytne z dzikich kotów, w związku z czym ich obserwacja jest dosyć trudna, tak samo jak oszacowanie liczebności populacji. Z reguły polują w nocy, natomiast w dzień odpoczywają, wylegując się na drzewach.

Dojrzałość płciową samice osiągają około trzeciego roku życia, natomiast samce około czwartego. Są zdolne do rozrodu przez cały rok. Ciąża u lampartów plamistych trwa około stu dni. Po tym czasie samica rodzi od jednego do kilku kociąt, które pozostają przy niej przez około dwa lata. Młode rodzą się ślepe i na początku są całkowicie zależne od matki.

Na wolności lampart plamisty żyje około dwunastu lat, natomiast w niewoli dożywa nawet dwudziestu pięciu.

Środowisko i pożywienie lamparta plamistego

Lampart plamisty zamieszkuje różnorodne terytoria. Są to zarówno wilgotne lasy jak i suche sawanny, tereny górzyste i równiny.
Żywi się upolowanymi dzikimi zwierzętami, takimi jak na przykład zające, lisy, węże, jaszczurki, likaony, perliczki, antylopy, szakale, ryby, czy nawet szympansy. Naukowcy oszacowali, że lampart plamisty żywi się ponad dziewięćdziesięcioma gatunkami zwierząt. Choć woli dziką zwierzynę, to czasami poluje również na zwierzęta hodowlane. Rzadko zdarzają się ataki na ludzi. Z reguły ich sprawcami są starsze i mniej sprawne lub okaleczone osobniki, które utraciły pełną zdolność do polowania.

Lampart plamisty poluje zakradając się do ofiary i atakując znienacka. Z reguły najpierw wypatruje zdobyczy przebywając na drzewie. Potem długo ją obserwuje, a następnie zeskakuje i bezszelestnie zbliża się do ofiary. Dopiero, kiedy odległość między lampartem i jego zdobyczą jest minimalna, przystępuje do ataku. Zazwyczaj atak jest szybki i skuteczny, choć bywają sytuacje, kiedy lampart musi tak skapitulować. Dzieje się tak na przykład podczas starć z grupami pawianów, które potrafią obronić się przed atakiem groźnego lamparta.

Lampart plamisty: prędkość

Lamparty plamiste to niezwykle szybkie zwierzęta. Są w stanie osiągnąć prędkość około 60 kilometrów na godzinę, co umożliwia im skuteczne polowanie na zwierzynę. Jednak największe wrażenie robią lamparcie skoki. Potrafi on bowiem skakać na odległość ośmiu metrów i wysokość trzech.

Lampart plamisty: gatunek zagrożony?

Lampart plamisty to gatunek zagrożony wyginięciem. Jego populacja jest bardzo mała i wciąż spada. Szacuje się, że w północnej Afryce pozostało już jedynie 3 % populacji lamparta. Niektóre z podgatunków są skrajnie zagrożone ( amurski, jawajski, arabski, hinduski ). Choć lamparty plamiste potrafią żyć w bardzo zróżnicowanych środowiskach i świetnie się adaptują w nowych warunkach, to tereny przez nie zamieszkiwane są wciąż zabierane przez człowieka, a towarzystwo to ostatnia rzecz, jakiej lamparty potrzebują do życia. Nie potrafią dostosować się do przebywania pośród ludzi, w związku z czym jest ich coraz mniej.

Dodatkowo, ludzie zabijają lamparty, które polują na zwierzęta hodowlane. Pantery zabijane są również dla pięknego, cenionego na rynku, futra. Także inne części ciała lamparta plamistego są wykorzystywane w medycynie naturalnej, jak również w celach rytualnych.

Ciekawostki o lamparcie plamistym

• Lamparty plamiste prowadzą samotniczy i bardzo skryty tryb życia, co utrudnia ich obserwację i badania nad populacją tych dzikich kotów.
• Tak jak u ludzi linie papilarne, tak u lampartów plamistych ich sierść i rozstaw plamek jest unikalna. Po niej można rozpoznać danego osobnika.
• Lampart plamisty znany jest z tego, że potrafi upolować i wciągnąć na drzewo kilkukrotnie cięższe od siebie zwierzę. Zwierzęta te bardzo dobrze się wspinają. Potrafią również schodzić z drzewa głową w dół.
• Lamparty plamiste posiadają niewiarygodnie dobry wzrok. W ciemności widzą aż siedem razy lepiej niż człowiek, co jest jedną z cech czyniących z nich świetnych łowczych.
• Niechlubny rekord w pożeraniu ludzi ustanowił lampart plamisty zwany Panterą z Rudraprayag. Kot ów grasował w latach 1918-1925 na w okolicach Rudraprayag w Indiach. W tym czasie zabił około 125 osób. Strach doprowadził do tego, iż okoliczni mieszkańcy bali się opuszczać swoje domy. Ściany nie stanowiły jednak przeszkody dla lamparta, który nauczył się wybijać drzwi, wskakiwać przez okna, a nawet dziurawić gliniane ściany domostw. Brytyjski parlament zlecił upolowanie lamparta słynnemu myśliwemu – Jimiemu Corbettowi, który dokonał tego jesienią 1925 roku. W miejscu upolowania lamparta-ludojada do dziś stoi znak upamiętniający to wydarzenie.
• Inny znany przypadek upolowania lamparta plamistego miał miejsce w 1896 roku. Dokonał tego Carl Ethan Akeley – amerykański biolog i wynalazca, uważany za ojca współczesnej taksydermii. Być może wyczyn ten nie przeszedłby do historii i pozostał jednym z wielu przypadków zabicia dzikiego kota przez człowieka, gdyby nie fakt, iż Akeley zrobił to... gołymi rękami, kiedy został znienacka zaatakowany przez ogromnego lamparta.
• Lamparty plamiste często pojawiają się w różnych kulturach i mitologiach. W mitologii greckiej na przykład lampart plamisty był jednym z atrybutów Dionizosa – boga wina, płodności i uciech wszelakich. Często przedstawiano go odzianego w lamparcie skóry, w zaprzęgu ciągniętym przez lwy, tygrysy i właśnie lamparty.
• Lampart plamiste poza tym, że szybko biegają, są bardzo silne, zwinne i znakomicie wspinają się na drzewa, są również świetnymi pływakami, ale nie przepadają za pływaniem podczas którego ich futro nasiąka wodą, co czyni je cięższymi i wolniejszymi.