Nowojorski sąd apelacyjny zdecydował, że słoń nie ma osobowości prawnej. Kontrowersyjna sprawa słonicy Happy
Zakończyła się trwająca rok batalia sądowa, która miała rozstrzygnąć o przyszłości ponadpięćdziesięcioletniej słonicy Happy. Sąd zdecydował, że nie może uznać zwierzęcia za podmiot prawny – a tym samym, że nie można go uwolnić z zoo.
W tym artykule:
- Historia słonia z zoo na Bronksie
- Jakie prawa powinien mieć słoń
- Będzie jeszcze więcej podobnych pozwów
Sprawę wniosła Nonhuman Rights Project, organizacja zajmująca się prawami zwierząt. Przez rok wynajęci przez nią adwokaci próbowali przekonać sąd apelacyjny stanu Nowy Jork, że słoń indyjski żyjący w ogrodzie zoologicznym na Bronksie jest w istocie bezprawnie przetrzymywany w niewoli. Stosunkiem głosów 2 do 5 sędziowie sądu apelacyjnego oddalili jednak sprawę.
Happy jest „nieludzką istotą, która nie jest osobą w rozumieniu prawnym” – napisano w orzeczeniu sądu. „Nikt nie twierdzi, że słonie nie są inteligentnymi stworzeniami zasługującymi na właściwą opiekę i współczucie. Jednak w dotychczasowym orzecznictwie, zarówno stanowym, jak i federalnym, nie ma precedensu pozwalającego wesprzeć wniosek, że prawny nakaz zwolnienia osoby uwięzionej dotyczy lub powinien dotyczyć zwierzęcia” (w oryginale: „nonhuman animal”) – czytamy dalej w orzeczeniu.
Historia słonia z zoo na Bronksie
Happy to słonica, która została schwytana w niewolę w 1977 roku. Od tego czasu mieszka w zoo na Bronksie. Zajmuje tam wybieg o powierzchni jednego akra (czyli ok. 4 tys. m kw.). Zdaniem adwokatów występujących w imieniu Nonhuman Rights Project, jest to w istocie jednoakrowe więzienie. Natomiast cały teren zoo, mający 265 akrów, to ledwie jeden procent przestrzeni, którą słoń pokonuje każdego dnia na wolności.
Słoń, niewolnik własnej potęgi. Tak silne, a wciąż zagrożone
Od 4 tysięcy lat człowiek oswaja słonie indyjskie (Elephas maximus) i wykorzystuje jako zwierzęta pociągowe. Te majestatyczne kolosy (ponad 6 m długości i ok. 3 m wzrostu przy 5 tonach masy)...
Prawnicy argumentowali, że słonie są nadzwyczaj inteligentnymi zwierzętami. Dlatego powinny mieć prawa podobne do tych, które chronią ludzi. Powoływali się również na testy kognitywne, jakie w 2005 roku przeszła Happy. Był to tak zwany test lustra – eksperyment mający wykazać, czy zwierzę jest samoświadome.
Happy miała na czole namalowany znak X. Widząc się lustrze, każdorazowo dotykała trąbą tego znaku. Zdaniem naukowców to dowód, że rozumiała, iż widzi w lustrze samą siebie.
Jakie prawa powinien mieć słoń
To jednak nie wszystko. Prawnicy Nonhuman Rights Project podkreślali, że słonica w warunkach naturalnych mogłaby podejmować samodzielne decyzje o tym, co robi w danej chwili, co je, z kim nawiązuje i utrzymuje kontakty. W niewoli natomiast jest pozbawiona możliwości decydowania o sobie, a tym samym zatroszczenia się o własny dobrostan.
Podobne rozumowanie podzieliło dwóch sędziów, którzy napisali zdania odrębne do wyroku. Sędzini Jenny Riviera stwierdziła: „Happy wprawdzie nie jest wolna, ale jest autonomiczną jednostką. Prawo zawiera mechanizmy, które pozwoliłyby podważyć jej krzywdzące uwięzienie. Złota klatka to ciągle klatka”.
Będzie jeszcze więcej podobnych pozwów
W swoim oświadczeniu Nonhuman Rights Project skupia się właśnie na zdaniach odrębnych do wyroku. „Z aplauzem powitaliśmy dwa nowe zdania odrębne, które uważamy za ogromne zwycięstwo w narodowej i globalnej walce o prawa istot niebędących ludźmi, którą dopiero zaczynamy” – napisali aktywiści.
10 super mądrych zwierzaków. Zaskoczą cię swoim intelektem
Te zwierzaki nie raz wprawiały ludzi w osłupienie. Który jest najinteligentniejszy? Zobacz nasze zwierzęce "1 z 10".
Cytują też drugiego sędziego, który popierał uwolnienie Happy. „Kiedy większość mówi – nie, zwierzęta nie powinny mieć ludzkich praw – martwię się o zwierzęta. Ale jeszcze bardziej martwię się, jak bardzo ta odpowiedź zaprzecza i pomniejsza ludzką empatię i współczucie” – napisał sędzia Rowan D. Wilson.
Nonhuman Rights Project uważa, że Happy powinna spędzić resztę życia w miejscu, gdzie jej autonomia i wybory zostałyby poszanowane. Organizacja zapowiada dalsze pozwy upominające się o prawa słoni. W najbliższych miesiącach zamierza składać je w sądach amerykańskich oraz innych krajów.
Źródło: Nonhuman Rights Project.
Nasz ekspert
Magdalena Salik
Dziennikarka naukowa i pisarka, przez wiele lat sekretarz redakcji i zastępczyni redaktora naczelnego magazynu „Focus". Wcześniej redaktorka działu naukowego „Dziennika. Polska, Europa, Świat”. Pasjami czyta i pisze, miłośniczka literatury popularnonaukowej i komputerowych gier RPG. Więcej: magdalenasalik.wordpress.com