Orangutany instynktownie wiedzą, jak używać młotka. Nie trzeba ich tego uczyć

Co prawda młotek używany przez małpy człekokształtne nie przypomina tego, jaki możemy znaleźć w naszych szafkach z narzędziami. Jest to raczej duży kawałek drewna lub kamienia, który służy zwierzętom do rozłupywania orzechów. Do tej pory wśród małp żyjących na wolności umiejętność posługiwania się takim młotkiem zaobserwowano jedynie u szympansów, kapucynek i makaków.

Dr Elisa Bandini i dr Claudio Tennie z Uniwersytetu w Tybindze w Niemczech postanowili zbadać, czy inne gatunki naczelnych również potrafią posługiwać się narzędziami, aby wydostać orzech z łupiny. Gdyby okazało się, że inne małpy nie potrafią używać młotka, naukowcy chcieli sprawdzić, czy będą w stanie je tego nauczyć.

Wyniki testu zaskoczyły badaczy. Okazało się bowiem, że aż cztery spośród dwunastu badanych orangutanów (wszystkie żyjące od urodzenia w zoo) potrafiły spontanicznie i z powodzeniem posłużyć się drewnianym młotkiem, chociaż nikt ich tego nie uczył i nie pokazywał im, co mają zrobić.

W ich oczach odbija się ludzkość. Orangutany mają "kulturę". Możemy nie zdążyć jej poznać

W tym samym czasie, gdy naukowcom udaje się odkrywać coraz to nowe zaskakujące fakty na temat życia orangutanów, przyszłość tych rudych małp staje pod znakiem zapytania.

Wrodzona wiedza orangutanów

Część badania przeprowadzono na grupie czterech orangutanów żyjących w zoo w Lipsku. Na ich wybieg wniesiono orzechy, fragmenty gałęzi – które miały służyć jako młotki – oraz drewniany klocek, który miał pełnić funkcję kowadła. Naukowcy ani opiekunowie nie pokazywali zwierzętom, do czego służą dostarczone przedmioty. W żaden sposób nie zasugerowali też, że powinny użyć ich, aby dostać się do wnętrza orzecha.

W pierwszej próbie jeden z orangutanów nieco zmienił przeznaczenie narzędzi i posłużył się „kowadłem” – uderzając nim w leżące na ziemi orzechy, otworzył ich twarde skorupki. W kolejnym eksperymencie naukowcy przymocowali kowadło do ziemi. Orangutan – nie mogąc go unieść – zaczął posługiwać się drewnianym młotkiem zrobionym z gałęzi.

Co ciekawe, pozostałe orangutany nie poszły w jego ślady. Jako że były starsze i silniejsze, do rozłupywania orzechów wystarczyły im zęby i ręce, a więc nie musiały sięgać po żadne narzędzia.

Małpy nie muszą uczyć się używania narzędzi

Badania niemieckich naukowców dały wyniki podobne do tych, jakie wcześniej uzyskano w eksperymencie przeprowadzonym w zoo w Zurychu, gdzie „próbie młotka” poddano osiem orangutanów. Wówczas aż trzy osobniki prawidłowo posłużyły się młotkiem, chociaż nikt ich tego nie uczył. Łącznie, w obu próbach, czterech na dwanaście osobników wykazało instynktową umiejętność posługiwania się narzędziami.

– To oznacza, że orangutany mogą rozwijać to złożone zachowanie wyłącznie poprzez indywidualne uczenie się. Rozłupywanie orzechów z pomocą narzędzi jest zatem – przynajmniej u orangutanów – zachowaniem, które nie wymaga przekazu kulturowego i modelu – mówi Elisa Bandini.

Nazywa się "Człowiek z lasu". To jeden z naszych najbliższych zwierzęcych krewniaków. Niestety może zniknąć na zawsze

W naukowym świecie wciąż trwa dyskusja czy to szympansy, czy też właśnie orangutany są najbliższe człowiekowi. Obserwując człekokształtnych mieszkańców Borneo i Sumatry wciąż dowiad...

Odkrycie to przeczy dotychczasowej tezie, że małpy człekokształtne mogą zatracić zdolność do posługiwania się narzędziami, jeśli pozbawimy je wzorca – w postaci np. starszego pokolenia, które mogłoby przekazywać im swoje umiejętności.

– Wśród wielkich małp człekokształtnych, oczywiście po szympansach, orangutany są tymi, które mają drugi najbardziej zaawansowany repertuar stosowania narzędzi – mówi Claudio Tennie. Nowe badania pokazują, że jest on jeszcze bogatszy, niż dotychczas sądziliśmy.

Źródło: American Journal of Primatology.