Pandy kochały mięso? Te sympatycznie misie nie zawsze były łagodnymi wegetarianami

Spis treści:

1. Glinianka pełna paleontologicznych skarbów
2. Niedźwiedź, który stał się pandą?
3. Zęby prapandy i ich mikrostarcia zdradzają dietę

Pandy wielkie mają dobrą prasę. Uznawane są za sympatyczne, puchate misie, które spędzają całe dnie na pałaszowaniu bambusów. Jednak naukowcy od lat wiedzą, że układ pokarmowy tych zwierząt nie został przystosowany do tego typu żywienia. Jest bowiem krótki, typowy dla mięsożercy. Nie ma w nim długich jelit ani wielokomorowego żołądka, gdzie byłby trawiony pokarm roślinny.

Panda wielka zjada od kilkunastu do kilkudziesięciu kilogramów bambusa dziennie. Poświęca na to większość czasu w ciągu dnia.

Ale jaki był skład diety pand wcześniej, przed milionami lat? Niemieccy naukowcy podsumowali właśnie analizy skamieniałych zębów tych futrzaków. I mają odpowiedź.

Glinianka pełna paleontologicznych skarbów

Glinianka Hammerschmiede (niem. Tongrube Hammerschmiede) w Pforzen w Bawarii w Niemczech to od kilku dekad cel badań paleontologów. Naukowcy natknęli się tam m.in. na prawdopodobnie najstarszą znaną dwunożną małpę człekokształtną Danuvius guggenmosi. Ale to nie wszystko. Do tej pory udało się w tym miejscu zlokalizować szczątki ponad 160 różnego rodzaju gatunków zwierząt sprzed około 11,5 milionów lat. Jest to prawdziwe okno w prehistorię Europy.

– Tak kwitnący ekosystem oferuje bogactwo nisz ekologicznych dla gatunków, które w nim żyją. Wiele zwierząt żyło zarówno w wodzie, jak i na lądzie, lub wspinało się na drzewa. Oznaczało to ich przystosowanie do leśnego krajobrazu rzecznego, który istniał w tym regionie – mówi badaczka stanowiska prof. Madelaine Böhme z Katedry Geonauki Uniwersytet Eberharda Karlsa w Tybindze.

Niedźwiedź, który stał się pandą?

W Hammerschmiede znaleziono też skamieniałe szczątki niedźwiedzia (Kretzoiarctos beatrix). Jest on uważany za najstarszego przodka współczesnej pandy wielkiej. Eksperci stwierdzili to na podstawie formy zębów prapandy.

Kretzoiarctos beatrix był mniejszy od współczesnych niedźwiedzi brunatnych, ale i tak ważył ponad 100 kilogramów.

– Dzisiejsze pandy olbrzymie należą do grupy mięsożerców w taksonomii zoologicznej, ale w rzeczywistości żywią się tylko roślinami. Wyspecjalizowały się w diecie opartej na twardych warzywach, w szczególności bambusie – informuje dr Nikolaos Kargopoulos z Uniwersytetu w Tybindze i Uniwersytetu w Kapsztadzie. To główny autor nowych badań niemiecko-hiszpańskich na temat zębów Kretzoiarctos beatrix, które ukazało się na łamach czasopismo „Papers in Paleontology” i „Geobios”.

Dla badaczy było ciekawym wyzwaniem, w jaki sposób pandy – które pierwotnie były mięsożercami – przystosowały się do tak ekstremalnej diety roślinnej.

Zęby prapandy i ich mikrostarcia zdradzają dietę

Zespół badaczy szczegółowo przyjrzał się skamieniałym zębom Kretzoiarctos beatrix. Na poziomie makro forma zębów zmienia się w zależności od ich roli w przetwarzaniu żywności, co wskazuje na główne źródła pożywienia zwierzęcia.

Z kolei na poziomie mikro na powierzchni zęba można znaleźć zadrapania i wgłębienia, które są spowodowane kontaktem cząstek pokarmu z zębem.

– Charakterystyka tych zmian powierzchniowych może dostarczyć wskazówek na temat nawyków żywieniowych zwierzęcia w krótkim okresie przed jego śmiercią – mówi dr Kargopoulos.

Zespół badaczy porównał mikro i makro ślady zębów Kretzoiarctos z zębami niedźwiedzi brunatnych, niedźwiedzi polarnych, południowoamerykańskich niedźwiedzi okularowych oraz współczesnych i wymarłych pand olbrzymich.

Jakie wnioski? Niedźwiedź z Hammerschmiede, czyli prapanda, nie wcinał twardych roślin, tak jak współczesna panda, ale nie był też wyłącznie mięsożercą, jak niedźwiedź polarny. Dieta wymarłego gatunku była bardziej podobna do diety współczesnego niedźwiedzia brunatnego. Zawierała zarówno elementy roślinne, jak i zwierzęce – ustalili badacze przyglądając się zębom.

Źródła: Papers in Paleontology, Geobios.

Nasz autor

Szymon Zdziebłowski

Dziennikarz naukowy, z wykształcenia archeolog śródziemnomorski. Przez wiele lat był związany z Serwisem Nauka w Polsce PAP. Opublikował m.in. dwa przewodniki turystyczne po Egipcie, a ostatnio – popularnonaukową książkę „Wielka Piramida. Tajemnice cudu starożytności” o największej egipskiej piramidzie.