Płomykówka występuje na całym świecie. Niestety, w Polsce liczebność tych ptaków sukcesywnie spada

Spis treści:

1. Jak duża jest płomykówka?
2. Jakie odgłosy wydaje płomykówka?
3. Gdzie występuje płomykówka?
4. Tryb życia płomykówki
5. Lęgi płomykówek
6. Czym żywi się płomykówka?
7. Zagrożenia dla płomykówki

Płomykówka (Tyto alba) to przedstawiciel rzędu sów z rodziny płomykówkowatych. Od swoich krewniaków z rodziny puszczykowatych różni się między innymi budową mostka. Gatunek jako pierwszy opisał Giovanni Antonio Scopoli (w 1769 roku), a jego systematyka do dziś pozostaje kwestią sporną. Niektórzy naukowcy uznają nawet 46 podgatunków tego ptaka, choć w większości klasyfikacji pojawia się 28 podgatunków. Jedyną występującą w Polsce płomykówką jest Tyto alba quattata i to właśnie tego ptaka dotyczy poniższy opis.

Jak wygląda płomykówka?

Płomykówka to ptak średniej wielkości. Cechuje się smukłą sylwetką, długimi i wąskimi skrzydłami i długimi, opierzonymi nogami. Dość duże oczy płomykówki są czarne.

Jak duża jest płomykówka?

Dorosłe osobniki mierzą od 33 do 35 cm długości. Pod tym względem można je porównać z dużym gołębiem. Skrzydła płomykówki są szerokie. Ich rozpiętość zamyka się w przedziale od 80 do 95 cm.

Samice są nieco większe i cięższe od samców. Masa dojrzałego osobnika męskiego to około 320 g, a żeńskiego – około 350 g.

Upierzenie płomykówki

Pióra w części grzbietowej są szarobrązowe, nakrapiane czarnobiałymi plamkami. Część brzuszna ma kolor płowożółty u samca i rdzawo-płowożółty u samicy. Także tam można dostrzec niewielkie plamki. Jasnobrązowe lotki i sterówki są zdobione ciemnymi pasami.

Oczy i dziób ptaka otacza szlara, której kształt przypomina serce. Piór w tej części są rdzawe w pobliżu oczu i bieleją na zewnątrz.

Jakie odgłosy wydaje płomykówka?

Płomykówki wydają charakterystyczne odgłosy, całkowicie inne od nawoływania większości sów. Samiec odzywa się wysokim, chrapliwym skrzeczeniem, które trwa średnio dwie sekundy. Z kolei samica wydaje z siebie wysoki, dźwięczny odgłos, przypominający wrzask.

Dojrzałe ptaki najczęściej odzywają się w sezonie lęgowym. Pisklęta nawołują, gdy są głodne. Młodsze osobniki trelują, natomiast nieco starsze – syczą.

Gdzie występuje płomykówka?

Żadna inna sowa nie występuje na tak dużym obszarze, jak płomykówka. Zasięg tego ptaka obejmuje niemal wszystkie kontynenty. Jedynym wyjątkiem jest Antarktyda.

Środowisko życia

Płomykówka żyje na obszarach, które zapewniają jej dostatek terenów łowieckich (łąk, pastwisk i pól uprawnych) i miejsc lęgowych. Występuje w pobliżu siedzib ludzkich, zarówno na obszarach wiejskich, jak i miejskich.

Płomykówka w Polsce

Płomykówkę można spotkać w niemal całej Polsce. Nie występuje tylko na obszarach górskich. Należy jednak podkreślić, że w wielu okolicach jest ptakiem rzadkim lub ginącym.

Tryb życia płomykówki

Płomykówka jest aktywna przede wszystkim nocą. Rzadko można zobaczyć ją w ciągu dnia, najczęściej w sytuacjach, gdy nocne polowanie uniemożliwiają jej warunki atmosferyczne (ze względu na delikatne upierzenie płomykówka unika deszczu i silnego wiatru).

Nie jest łatwo zaobserwować płomykówkę w jej naturalnym środowisku. To płochliwy ptak, który unika kontaktu z człowiekiem. Spłoszona, chowa się w koronach drzew lub w zabudowaniach. Przymyka wówczas oczy i cierpliwie czeka, aż potencjalny intruz oddali się.

Lęgi płomykówek

Płomykówki najczęściej wyprowadzają jeden lęg, najczęściej w kwietniu lub w maju. Przy dużej dostępności pokarmu, mogą wyprowadzać dwa, a nawet trzy lęgi (do września).

Nie wiją gniazd. Poszukiwaniem odpowiedniego miejsca zajmuje się samiec. Najczęściej są to ciemne i nieodwiedzane przez człowieka zabudowania – kościelne wieże, strychy, ruiny, wiatraki itp.

W trakcie jednego lęgu składanych jest od czterech do ośmiu jaj, w dwu- lub trzydniowych odstępach. Wysiadywanie trwa 30–32 dni. Zajmuje się tym wyłącznie samica. W tym czasie nie opuszcza gniazda. Pożywienie dostarcza jej samiec.

Jaja płomykówki

Równobiegunowe jaja mają owalny kształt, masę około 20 g i wymiary 30x40 mm. Samica najczęściej składa je na wyściółce z wypluwek.

Pisklęta płomykówki

Młode są pokryte białym puchem. Karmieniem potomstwa zajmuje się samica. Początkowo dzieli pokarm na mniejsze części, ale w 15. dniu życia młode są już w stanie połknąć całą mysz. Przez 50–55 dni pozostają w schronieniu. Po wylocie pozostają pod opieką jeszcze przez około 5 tygodni.

Czym żywi się płomykówka?

Płomykówki polują przede wszystkim na drobne ssaki. Podstawę ich jadłospisu stanowią gryzonie, przede wszystkim myszy i ryjówki aksamitne. Okazjonalnie w jej diecie pojawiają się owady, płazy, niewielkie ptaki i nietoperze. Swoją zdobycz połyka w całości.

Strategia polowania

Płomykówka ma świetnie rozwinięte zmysły wzroku i słuchu. Nawet w całkowitej ciemności potrafi bezbłędnie namierzyć ofiarę. Podlatuje do niej całkowicie bezszelestnie, co umożliwiają jej specyficzne pióra, podobne do puchu. Ofiarę chwyta masywnymi szponami, następnie zadaje jej śmiertelny cios dziobem w podstawę czaszki.

Wypluwki płomykówki

Płomykówka usuwa wypluwki 2–3 razy dziennie. Zazwyczaj mają owalny kształt, długość od 30 do 80 mm i średnicę od 15 do 25 mm. Są ciemnoszare (niemal czarne) i połyskliwe. Sowa zawsze zostawia je w tym samym miejscu.

Zagrożenia dla płomykówki

Od 1988 roku IUCN (Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody) uznaje płomykówkę za gatunek najniższej troski. W Polsce ptak tej podlega ścisłej ochronie gatunkowej i wymaga ochrony czynnej.

Ze względu na płochliwą naturę i skryty tryb życia, na „Czerwonej liście ptaków Polski” figuruje jako gatunek niedostatecznie rozpoznany. Pewne jest natomiast, że polska populacja płomykówki kurczy się. Wśród głównych przyczyn takiego stanu należy wskazać spadek dostępności miejsc lęgowych i terenów łowieckich.

Termomodernizacje i remonty budynków uniemożliwiają płomykówkom zakładanie gniazd. Zmienia się też sposób użytkowania terenów rolniczych. Łąki coraz częściej są koszone, a bydło nie jest już tak licznie wypasane, jak kiedyś. Należy też wspomnieć, że do spadku liczebności tego gatunku przyczynia się też działalność drapieżników, zwłaszcza kun i kotów domowych.

Nasz autor

Artur Białek

Dziennikarz i redaktor. Wcześniej związany z redakcjami regionalnymi, technologicznymi i motoryzacyjnymi. W „National Geographic” pisze przede wszystkim o historii, kosmosie i przyrodzie, ale nie boi się żadnego tematu. Uwielbia podróżować, zwłaszcza rowerem na dystansach ultra. Zamiast wygodnego łóżka w hotelu, wybiera tarp i hamak. Prywatnie miłośnik literatury.