Świstaki znalazły sposób na to, by powstrzymać starzenie się organizmu. Wielu z nas chętnie poszłoby w ich ślady

W tym artykule:

1. Świstaki przestają się starzeć w czasie snu zimowego
2. Układ odpornościowy ma swój zegar. Można z niego odczytać wiek biologiczny
3. Co się w nas starzeje? Starzenie się na poziomie komórki

Badania nad procesem starzenia się prowadzone są od dziesięcioleci. Naukowcy szukają sposobu na zapewnienie ludziom zdrowej długowieczności. Inspiracją mogą być m.in. badania nad zwierzętami. Uczeni z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles wzięli pod lupę świstaki żółtobrzuche (Marmota flaviventris). Te gryzonie żyją wyjątkowo długo w porównaniu z innymi zwierzętami o podobnej masie ciała.

Świstaki przestają się starzeć w czasie snu zimowego

Teraz wiadomo już, czemu tak się dzieje. Okazało się, że świstaki przestają się starzeć podczas snu zimowego. Zapadają weń we wrześniu, a budzą się w maju. W czasie tych 7–8 miesięcy ich metabolizm zwalnia, spada temperatura ciała i zużycie energii. Ważący 5–6 kg świstak zużywa wówczas zaledwie jeden gram tłuszczu dziennie!

Na starzenie się organizmu wpływa m.in. epigenom. Tak nazywamy związki chemiczne przyczepiające się do nici DNA i zmieniające jej działanie. Im dłużej żyjemy, tym więcej pojawia się niekorzystnych zmian epigenetycznych w naszych komórkach.

Czy wiesz, kiedy zaczynasz się starzeć? Naukowcy podali konkretny wiek

Starzenie się ludzi wciąż fascynuje naukowców. Nie wszyscy starzejemy się w tym samym tempie – wynika z badań prowadzonych w Nowej Zelandii. Jak to możliwe?

Badacze z Uniwersytetu Kalifornijskiego sprawdzili znaczniki epigenetyczne starzenia się u świstaków. Okazało się, że podczas okresu hibernacji praktycznie się one nie zmieniają. – Zwierzęta zaczynają się znów starzeć po przebudzeniu się ze snu zimowego. Dlatego żyją tak długo – wyjaśnia Gabriela Pinho, doktorantka na uniwersytecie i główna autorka badań.

Ich wyniki mogą pomóc w opracowaniu technologii umożliwiających hibernację u ludzi. Naukowcy podejrzewają, że podobne mechanizmy, jak u świstaków, mogą być aktywne w organizmach innych ssaków.

Układ odpornościowy ma swój zegar. Można z niego odczytać wiek biologiczny

Naukowcom udało się wcześniej znaleźć substancję, która określa stopień „zużycia” układu odpornościowego. Można z niej odczytać, ile lat tak naprawdę mamy i czy grożą nam choroby lub przedwczesna śmierć.

Odkrycia dokonali badacze z Instytutu Bucka i Uniwersytetu Stanforda. Brali oni udział w 1001 Immunomes Project, badającym aktywność układu odpornościowego w grupie blisko tysiąca pacjentów. W efekcie opracowali oni molekularny zegar starzenia się, zwany iAge.

Jak określić wiek psa w „ludzkich” latach? To zależy od wielkości zwierzaka i od jego genów

Duże psy starzeją się szybciej niż małe. Naukowcy podpowiadają, jak porównać wiek psa i człowieka.

Kluczowe dla tego zegara są tzw. cytokiny. To substancje regulujące działanie układu immunologicznego, jak i aktywność genów w komórkach odpornościowych Uczeni sprawdzili, która z cytokin ma największe znaczenie dla iAge. Okazało się, że jest to substancja o nazwie CXCL9.

Jej rolą jest „przyciąganie” limfocytów do miejsca, w którym rozwija się infekcja. – Jednak gdy poziom CXCL9 jest zbyt wysoki, uaktywniają się geny związane z przewlekłym stanem zapalnym, uszkodzeniem naczyń krwionośnych i mięśnia sercowego – mówi dr Nazish Sayed, główny autor badań. Uczeni uważają, że poziom CXCL9 jest bardziej miarodajnym wskaźnikiem wieku niż metryka urodzenia.

Co się w nas starzeje? Starzenie się na poziomie komórki

Z wiekiem nasz organizm „zużywa się”. Niektóre jego elementy starzeją się szybciej niż inne, np. wątroba u osób nadużywających alkoholu albo układ odpornościowy u pacjentów, którzy byli leczeni dużymi dawkami leków przeciwnowotworowych. Nawet poszczególne komórki starzeją się na wielu różnych poziomach jednocześnie.

Szybko chodzisz? To wiele mówi, jak zestarzeje się twoje ciało i mózg

U osób chodzących wolniej negatywne zmiany postępują szybciej, donoszą naukowcy.

Z badań wynika, że starzenie dotyczy takich elementów jak:

• DNA – nasza informacja genetyczna może ulec uszkodzeniu podczas podziału komórek, pod wpływem toksycznych substancji lub promieniowania. Jeśli w DNA pojawi się dużo błędów, komórka obumiera albo przechodzi w stan tzw. senescencji, kiedy jej działanie szkodzi organizmowi;
• telomery – DNA w naszych komórkach znajduje się w strukturach zwanych chromosomami. Ich końcówki są chronione przez tzw. telomery, które działają podobnie jak skuwki zabezpieczają końce sznurowadeł. Skracanie telomerów następuje po każdym podziale komórkowym i jest oznaką starzenia się. Gdy „skuwki” staną się zbyt krótkie, komórka obumiera;
• mitochondria – te elementy składowe komórek produkują energię biologiczną. Produktem ubocznym tej reakcji są wolne rodniki. To bardzo reaktywne związki chemiczne uszkadzają różne części komórki, w tym same mitochondria. Im starsza jest komórka, tym gorzej funkcjonują jej „elektrownie”;
• produkcja białek – im starsza jest komórka, tym częściej w procesie tym występują błędy. Nieprawidłowe białka gromadzą się wówczas w jej wnętrzu i może ją uszkadzać. Uczeni nie są wciąż pewni, czy jest to skutek, czy przyczyna starzenia się.

Źródła: Nature Ecology & Evolution, Nature Aging.