Szympans Travis nie był słodką maskotką. Fascynacja dzikim zwierzęciem doprowadziła do tragedii

Spis treści:

1. Szympans Travis był traktowany jak członek rodziny
2. Szympans Travis celebrytą
3. Pierwszy incydent z udziałem Travisa
4. Atak szympansa Travisa zakończył się tragicznie
5. Miłość do szympansów ponad zdrowy rozsądek?

Ważący ponad 90 kg szympans atakuje kobietę, którą doskonale zna. Interwencja opiekunki zwierzęcia nic nie daje. Rozwścieczona małpa nie odstępuje od swojej ofiary. Na miejsce przybywa policja. Zwierzę widzi w nich intruzów i przypuszcza wściekłą szarżę. Rzuca się na radiowóz i gdy jest już bliskie dostania się do środka, pada strzał. Ranny naczelny wycofuje się. Po chwili jest już martwy. Brzmi jak fabuła animal horroru? Być może, ale ta historia wydarzyła się naprawdę.

Szympans Travis był traktowany jak członek rodziny

Szympans Travis urodził się w 1995 roku. Na świat nie przyszedł w naturalnym dla tego gatunku środowisku, a w miejscu, które było czymś na kształt hodowli i działało w mieście Festus w stanie Missouri. Gdy miał zaledwie trzy dni, został oddzielony od matki. Małpkę kupiło amerykańskie małżeństwo, Sandra i Jerome Heroldowie, za kwotę ponad 60 tys. dolarów.

Travis zamieszkał w domu swoich nowych opiekunów, w Stamford. Heroldowie traktowali go jak syna (zwłaszcza po tragicznym wypadku, w którym zginęła Suzan, ich jedyna córka). Obdarzony niebywałą inteligencją zwierzak szybko zaczął uczyć się ludzkich zachowań.

Nosił ubrania. Jadł przy stole, pił herbatę, a nawet wino. Uwielbiał lody i inne frykasy przeznaczone dla ludzkiego podniebienia. Nauczył się obsługiwać pilota i stał się fanem bejsbolu. Podlewał domowe kwiaty i otwierał drzwi kluczami. Został maskotką firmy holowniczej Heroldów. Każdego dnia jeździł ze swoimi opiekunami do pracy. Mało tego, kilkukrotnie siedział za kierownicą samochodu.

Szympans Travis celebrytą

Znali go wszyscy w okolicy i mimo że Travis rósł „jak na drożdżach”, nikt nie czuł przed nim lęku. Jeden z sąsiadów Heroldów przyznał, że często bawił się ze zwierzęciem i nigdy nie stwierdził w jego zachowaniu niczego niepokojącego. Według jego relacji, szympans doskonale wyczuwał granice i zawsze wiedział, kiedy odpuścić.

Sława zwierzęcia wykraczała poza osiedle domów jednorodzinnych, na którym mieszkał. Travis jeździł ze swoim opiekunem na zlecenia, więc był doskonale znany wszystkim miejscowym policjantom. Gdy został gwiazdą kampanii reklamowej jednego z producentów napojów gazowanych, zyskał ogólnokrajowy rozgłos. Podobno pojawił się także w programach „The Maury Povich Show” i „The Man Show”, chociaż należy wspomnieć, że nie zostało potwierdzone, że w telewizji wystąpił ten sam szympans.

Pierwszy incydent z udziałem Travisa

Wyglądało na to, że małpa zadomowiła się u Heroldów i jest całkowicie przewidywalna. Okazało się jednak, że w dzikim zwierzęciu zawsze będzie tkwił pierwiastek dzikości. W 2003 roku Travis podróżował samochodem ze swoją opiekunką. Nagle jeden z przechodniów rzucił pustą butelką w pojazd. Gdy Sandra zatrzymała się na czerwonym świetle, szympans odpiął pas bezpieczeństwa i przypuścił pościg za sprawcą incydentu.

Na szczęście nie doszło wówczas do tragedii, ale Travis przez kilka godzin przebywał poza samochodem. Policjanci starali się zwabić go do kabiny, ale zwierzę za każdym razem wyskakiwało, bawiąc się z nimi w kotka i myszkę.

Zmiany w prawie

To wydarzenie sprowokowało dyskusję na temat zasadności hodowania naczelnych w warunkach domowych. Eksperci od dawna podnosili, że zabawa w „szympansią mamę” może skończyć się tragicznie. Mowa przecież o silnych i inteligentnych ssakach, które potrzebują kontaktu z innymi przedstawicielami swojego gatunku, odpowiedniej diety i solidnej dawki ruchu. Bez tego mogą stać się nieprzewidywalne i swoim zachowaniem Travis tylko to potwierdził.

W następstwie tego incydentu, Zgromadzenie Ogólne Connecticut uchwaliło ustawę zakazującą posiadania ssaków naczelnych, których masa przekracza 50 funtów (ok. 23 kg). Ten sam akt nałożył też na właścicieli dzikich zwierząt obowiązek ubiegania się o stosowne pozwolenie. Nowe prawo weszło w życie w 2009 roku.

Obniżenie nastroju

W 2005 roku zmarł Jerome Herold. Mężczyzna przegrał walkę z chorobą nowotworową. Po tym wydarzeniu Sandra zaczęła się izolować. Przestała utrzymywać kontakt ze znajomymi. Niemal cały swój czas spędzała w domu przed telewizorem, a nastrój starała się regulować alkoholem i lekami uspokajającymi.

Podobno także Travis odczuł utratę opiekuna. Zwierzę miało nieustannie wyczekiwać jego powrotu do domu. Najsmutniejszy był w porze kolacji, kiedy zwyczajowo wypijał z Jerome’em kieliszek wina. Ze względu na swój stan, Sandra nierzadko nie miała siły opiekować się zwierzęciem. Mogła jednak liczyć na pomoc Charli Nash, która wynajmowała od niej mieszkanie. Kobieta doskonale znała Travisa, a zwierzę ceniło sobie jej towarzystwo. Nic nie zapowiadało tragedii, która wydarzyła się niebawem.

Atak szympansa Travisa zakończył się tragicznie

16 lutego 2009 roku Travis wyszedł z domu z kluczykami do samochodu swojej opiekunki. Charla próbowała zaprowadzić go do środka i żeby ułatwić sobie zadanie, wzięła ze sobą pluszowego Elmo, ulubioną maskotkę szympansa. Widząc to, zwierzę wpadło we wściekłość. Szympans Travis zaatakował kobietę.

Ważąca ponad 90 kg małpa z łatwością powaliła ją na ziemię. Zaczęła drapać i gryźć. Głośne krzyki zaalarmowały Sandrę. Gdy zorientowała się, co się dzieje, uderzyła szympansa łopatą, ale to nie poskromiło jego furii. Musiała uciec się do ostateczności. Mimo że kochała Travisa jak syna, kilkukrotnie ugodziła go nożem w plecy. Zwierzę odwróciło się i spojrzało na nią z wyrzutem, ale ataku nie zaprzestało. Wtedy Sandra zadzwoniła na numer alarmowy.

Po chwili na miejscu zjawił się radiowóz. Travis całą swoją agresję skierował przeciwko policjantom. Próbował dostać się do pojazdu i nie mając innego wyjścia, jeden z funkcjonariuszy otworzył ogień. Małpa uciekła do domu i schroniła się w swojej klatce. Chwilę później padła. Później w jego krwi wykryto ślady leku na boreliozę i Xanaksu. Sandra Herold przyznała, że tamtego dnia podała szympansowi lek przeciwlękowy do popołudniowej herbaty, bo zachowywał się dziwnie.

Ofiara szympansa Travisa doznała poważnych obrażeń

Charla Nash przeżyła atak rozwścieczonego zwierzęcia. Do szpitala trafiła w stanie krytycznym. Kobieta straciła wargi, powieki i nos i obie dłonie. Niewiele zabrakło, by szympans pozbawił ją także żuchwy. Doznała uszkodzeń mózgu. Ze względu na zakażenie bakteryjne, lekarze musieli usunąć jej oczy.

Ofiara szympansa Travisa przeszła trwającą 7 godzin operację, a po trzech dniach przetransportowano ją do specjalistycznej kliniki w Cleveland, gdzie przez 15 miesięcy walczyła o powrót do zdrowia, ale to był dopiero początek długiej drogi. W ciągu następnych lat przeszła kilkanaście operacji. Została poddana przeszczepowi twarzy od zmarłej dawczyni (jako trzecia kobieta na świecie).

Sprawa zyskała medialny rozgłos

Sprawa szympansa Travisa zyskała rozgłos na całym świecie. Ponownie rozgorzały dyskusje na temat zasadności hodowania dzikich zwierząt w warunkach domowych. Sama Charla Nash pojawiła się w mediach dopiero po roku od tragicznego wypadku. Wystąpiła w programie „The Oprah Winfrey Show”.

Miłość do szympansów ponad zdrowy rozsądek?

Po czasie media przestały interesować się Travisem. Niespodziewanie temat dziurawego prawa obowiązującego w Stanach Zjednoczonych i nieszczęścia, jakie z tego powodu spada na zwierzęta i ludzi powrócił w 2024 roku, gdy na platformie Max pojawił się serial dokumentalny „Szympans, moja miłość”.

Reżyser Eric Goode, który zasłynął między innymi hitową produkcją „Król tygrysów” ustalił, że Travis, podobnie jak większość (o ile nie wszystkie) szympansy w USA pochodzą z hodowli prowadzonej w stanie Missouri, gdzie prawo właściwie nie regulowało kwestii posiadania dzikich gatunków. Właścicielką była Connie Casey, jednak nie zgodziła się ona na rozmowę z filmowcem.

Oporów nie miała natomiast Tonia Haddix, była pielęgniarka i wolontariuszka w hodowli. Serial „Szympans, moja miłość” wykorzystuje batalię kobiety z organizacją walczącą o prawa zwierząt jako pretekst do dyskusji na temat zagrożeń, jakie stwarza opieka nad dzikimi gatunkami.

Nasz autor

Artur Białek

Dziennikarz i redaktor. Wcześniej związany z redakcjami regionalnymi, technologicznymi i motoryzacyjnymi. W „National Geographic” pisze przede wszystkim o historii, kosmosie i przyrodzie, ale nie boi się żadnego tematu. Uwielbia podróżować, zwłaszcza rowerem na dystansach ultra. Zamiast wygodnego łóżka w hotelu, wybiera tarp i hamak. Prywatnie miłośnik literatury.