Szympansy rozpoznają dawnych przyjaciół nawet dekady po rozstaniu. Jednak pod pewnym warunkiem
Szympansy zwyczajne i bonobo mają znakomitą pamięć długotrwałą. Naukowcy odkryli, że reagują na fotografie swoich przyjaciół i krewnych nawet wówczas, gdy nie widziały ich latami. Jednak wcześniej zwierzęta musiały być w dobrych stosunkach.
W tym artykule:
Samica bonobo o imieniu Louise urodziła się w zoo w San Diego. Jako dziecko żyła w grupie razem ze swoją siostrą Lorettą i kuzynem Erinem. W 1992 r. została przeniesiona do Japonii. Od tej pory mieszkała w ośrodku Kumamoto Sanctuary.
Prawie trzy dekady później, w 2019 r., Louise wzięła udział w badaniach naukowych. Pokazywano jej dwa zdjęcia – nieznajomego zwierzęcia oraz dawno niewidzianej siostry. Jednocześnie badacze śledzili ruch jej gałek ocznych. Jak się okazało, Louise zignorowała obcego szympansa. Wpatrywała się za to w fotografię Loretty.
Następnie podobny test przeprowadzono z fotografią Erina. Wynik był taki sam. Louise nieszczególnie interesowała się nieznajomym. Przyglądała się za to uważnie dawno niewidzianemu krewniakowi.
Dobra pamięć szympansów
Przypadek Louise jest najbardziej ekstremalny ze wszystkich opisanych w artykule opublikowanym w czasopiśmie naukowym „PNAS”. „W momencie przeprowadzania testu Louise nie widziała swojej siostry Loretty ani siostrzeńca Erina przez ponad 26 lat” – napisali badacze w pracy redagowanej przez słynnego prymatologa Fransa de Waala. „Co uderzające, wykazywała silną skłonność do skupiania uwagi zarówno na Loretcie, jak i Erinie”.
Szympansy bonobo potrafią zaskoczyć. Do pracy? Narzędzia. Na kłopoty? Seks
Szympansy karłowate bonobo potrafią wytwarzać i używać prostych narzędzi do zdobywania pokarmu oraz do atakowania – czytamy na lamach "American Journal of Physical Anthropology".
W sumie w testach wzięło udział 26 zwierząt. Były to żyjące w zoo szympansy zwyczajne oraz bonobo. Za każdym razem naukowcy pokazywali im dwa zdjęcia przedstawiające inne zwierzęta ich gatunku. Na jednym zawsze był nieznajomy, na drugim – dawny członek grupy badanego szympansa. Taki, którego uczestnik eksperymentu nie widział przynajmniej od dziewięciu miesięcy.
Jak się okazało, małpy średnio patrzyły dłużej na te zwierzęta, które kiedyś znały. Taka prawidłowość była najsilniejsza dla szympansów żyjących w ośrodku Kumamoto. Zdaniem naukowców dlatego, że żyjące tam naczelne brały już udział w innych testach, których częścią było śledzenie ruchu gałek ocznych. Nie rozpraszały ich więc warunki eksperymentu.
Po co dobra pamięć ssakom naczelnym
Już wcześniej było wiadomo, że wielkie małpy – goryle, szympansy zwyczajne i bonobo – mają doskonałą pamięć. Niektóre zapamiętują, gdzie w lesie rośnie konkretne drzewo rodzące ich ulubione owoce. Inne przypominają sobie, jaka będzie następna scena w filmie, który już wcześniej oglądały. Podejrzewano również, że ich pamięci nie umykają twarze zarówno ludzi, jak i zwierząt, z którymi miały wcześniej do czynienia.
Najnowszy test potwierdził to, wykazując, że szympansy i bonobo mają znakomitą pamięć długotrwałą. Jednak efekt okazał się szczególnie silny w jednym przypadku. Małpy przypominały sobie dawnych znajomych szczególnie łatwo, jeśli były z nimi zaprzyjaźnione.
Przyjaźń wśród małp
Co to oznacza dla szympansów i bonobo? − Pozytywne relacje, jakie małpy utrzymują z innymi małpami, wyrażają się spędzaniem większej ilości czasu w swoim pobliżu i pielęgnacją siebie nawzajem [np. iskaniem sobie futerka – przyp. red.] – mówi Laura Lewis, główna autorka pracy z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley, na łamach „Guardiana”. Takie silne związki odciskają się w pamięci małp.
Dotychczas taką zdolnością wśród ssaków wykazywali się ludzie oraz delfiny. Te ostatnie rozpoznają odgłosy wydawane przez innych przedstawicieli swojego gatunku nawet po 20 latach niesłyszenia. My z kolei często rozpoznajemy dawno niewidzianych znajomych, na których wpadamy przypadkiem na ulicy. Możliwe, że tego rodzaju zdolności potrzebne są gatunkom, które żyją w złożonych systemach społecznych.
− To badanie przypomina nam, jak podobni jesteśmy do innych gatunków chodzących po naszej planecie – podsumowuje Lewis. − I jak ważna jest ich ochrona − dodaje.
Źródła: PNAS, Phys.org, New Scientist, Guardian.
Nasz ekspert
Magdalena Salik
Dziennikarka naukowa i pisarka, przez wiele lat sekretarz redakcji i zastępczyni redaktora naczelnego magazynu „Focus". Wcześniej redaktorka działu naukowego „Dziennika. Polska, Europa, Świat”. Pasjami czyta i pisze, miłośniczka literatury popularnonaukowej i komputerowych gier RPG. Więcej: magdalenasalik.wordpress.com