Teju argentyński jest jednym z najinteligentniejszych gadów. Dobrze nadaje się na domowego pupila

Spis treści:

1. Jak wygląda teju argentyński?
2. Gdzie występuje teju argentyński?
3. Tryb życia teju argentyńskiego
4. Czym żywi się teju argentyński?
5. Zagrożenia dla teju argentyńskiego
6. Hodowla teju argentyńskiego

Teju argentyński (Salvator merianae), znany też pod nazwą teju czarno-biały, to jaszczurka z rodziny tejowatych. W swoim ekosystemie zajmują tę samą niszę ekologiczną, którą w Afryce, Azji i Australii zapełniają warany. Mamy tu zatem do czynienia z przykładem ewolucji konwergentnej. Pod wpływem zbliżonych warunków środowiskowych u gatunków niespokrewnionych wykształciły się podobne (morfologicznie i funkcjonalnie) cechy.

Jak wygląda teju argentyński?

Salvator merianae to duży, silnie zbudowany gad. Ma krótką, grubą szyję, krępy tułów i długi, masywny ogon, który stanowi ok. 65 proc. długości ciała. Skórę dojrzałych osobników pokrywają drobne, perliste łuski. Taka struktura występuje na niemal całej długości ciała, z wyjątkiem łba, na którym widoczne są dość duże, regularnie ułożone tarczki.

Wielkość i masa teju argentyńskiego

Teju argentyński jest największą jaszczurką Ameryki Południowej. Dojrzały samiec osiąga od 150 do 180 cm długości (wraz z ogonem) i masę od 4,5 do 7 kg. Samice są wyraźnie mniejsze – większość nie przekracza 100 cm długości.

Ubarwienie teju argentyńskiego

Dorosłe osobniki żyjące na wolności mają czarno-białe ubarwienie. Na ciemnej skórze wyraźnie widoczne są białawe plamki i poprzeczne pasy o tej samej barwie, tworzące charakterystyczny wzór na długości od łba do ogona. Młode teju są zielone (z czarnymi plamami), ale kolor ten zanika już po kilku miesiącach od wyklucia.

Pod względem ubarwienia, niektóre osobniki hodowlane wyraźnie różnią się od żyjących na wolności. W hodowlach pojawiają się jaszczurki jaśniejsze, a nawet błękitne. Jednak takie ubarwienie przez niektórych ekspertów jest uznawane za mutację.

Gdzie występuje teju argentyński?

Jak wskazuje na to nazwa, Salvator merianae to gatunek południowoamerykański, ale zasięg tego gada nie ogranicza się wyłącznie do Argentyny. Teju argentyńskie występują na obszarze od Kolumbii, Wenezueli i Gujany, przez dorzecze Amazonki, po Urugwaj, Paragwaj i północną część Argentyny.

Środowisko życia

Te duże jaszczurki cechują się dużymi zdolnościami adaptacyjnymi. Teju argentyńskie zajmują różnorodne siedliska. Wyśmienicie czują się w lasach tropikalnych, ale równie dobrze odnajdują się na otwartych obszarach, takich jak trawiaste równiny czy piaszczyste obszary przybrzeżne. Nie stronią też od miejsc w pobliżu siedzib ludzkich.

Tryb życia teju argentyńskiego

Prowadzą dzienny, naziemny tryb życia. Kopią nory, w których spędzają noce. Nory zapewniają im schronienie przed wilgocią, ekstremalnymi warunkami i drapieżnikami.

Rozmnażanie i dojrzewanie

W okresie rozrodczym samica buduje gniazdo z liści, w którym składa kilkadziesiąt jaj. Po ok. 60 dniach wylęgają się młode. Dojrzałość płciową i właściwe wymiary osiągają po ok. trzech latach.

Co ciekawe, teju argentyńskie są organizmami fakultatywnie endotermicznymi. W czasie rozrodu utrzymują temperaturę ciała wyższą od temperatury otoczenia o ok. 10 stopni Celsjusza. W przypadku samic, ta cecha najprawdopodobniej służy przyspieszeniu rozwoju zarodków w jajach. U samców może wynikać ze zmian hormonalnych, jakie zachodzą u nich w okresie rozrodczym.

Czym żywi się teju argentyński?

Teju argentyńskie to jaszczurki wszystkożerne. Są aktywnymi łowcami. Polują na owady, niewielkie płazy, gady i ptaki, a w środowiskach synantropijnych – nawet na nieduże psy.

Teju wygląda na ociężałego i niezdarnego, ale gdy rusza w pościg za ofiarą, udowadnia, że pozory mylą. Błyskawicznie atakuje. Gdy chwyci zdobycz silnymi, zaopatrzonymi w ostre zęby szczękami, gwałtownie nią potrząsa i uderza o ziemię. Mniejsze zwierzęta połyka w całości.

Teju nie gardzą też jajami ptaków i padliną. Co ciekawe, w ich jadłospisie pojawia się też pokarm roślinny – owoce, a nawet liście.

Zagrożenia dla teju argentyńskiego

W swoim środowisku teju argentyński ma wielu naturalnych wrogów. Na te jaszczurki polują drapieżne koty – pumy i jaguary. Często padają też ofiarą ostronosów.

Największymi wrogami teju argentyńskiego nie są jednak inne zwierzęta, a ludzie. Osobniki zamieszkujące tereny w pobliżu siedzib ludzkich nierzadko wkradają się do gospodarstw, by wykraść jaja i zapolować na ptactwo lub psy. Są tępione jako szkodniki, ale jaszczurki żyjące z dala od gospodarstw też nie są bezpieczne. Wielu mieszkańców Ameryki Południowej poluje na te gady dla skóry i mięsa.

Hodowla teju argentyńskiego

Teju argentyński to dość spokojna i inteligentna jaszczurka. Te cechy sprawiają, że dobrze odnajduje się w hodowli. Trzymane w niewoli osobniki rozpoznają i przywiązują się do swojego opiekuna. Ochoczo nawiązują z nim kontakt wzrokowy i lubią przebywać blisko niego.

Trzeba jednak pamiętać, że jako domowy pupil teju jest dość wymagającym zwierzęciem. Wymaga zapewnienia odpowiednich warunków w terrarium i właściwego żywienia. Pozbawione regularnego kontaktu z opiekunem stają się niespokojne i agresywne.

Nasz autor

Artur Białek

Dziennikarz i redaktor. Wcześniej związany z redakcjami regionalnymi, technologicznymi i motoryzacyjnymi. W „National Geographic” pisze przede wszystkim o historii, kosmosie i przyrodzie, ale nie boi się żadnego tematu. Uwielbia podróżować, zwłaszcza rowerem na dystansach ultra. Zamiast wygodnego łóżka w hotelu, wybiera tarp i hamak. Prywatnie miłośnik literatury.