Wargacz garbogłowy, zwany też napoleonem. Zadziwiająca ryba, którą można spotkać podczas nurkowania

W tym artykule:

1. Jaką rybą jest wargacz garbogłowy?
2. Wygląd i zachowanie wargacza
3. Skąd się wzięła nazwa „wargacz garbogłowy”?
4. Jaka jest cena wargacza?
5. Środowisko życia wargacza garbogłowego

Wargacze garbogłowe to duże ryby występujące w morzach tropikalnych. Żyją na rafach koralowych Morza Czerwonego oraz w Oceanie Indyjskim wzdłuż wschodnich wybrzeży Afryki. Ponieważ występują na niewielkich głębokościach – do 60 m – można spotkać je podczas nurkowania.

Jaką rybą jest wargacz garbogłowy?

Jak sama nazwa wskazuje, wargacz garbogłowy należy do rodziny wargaczowatych. Ta z kolei należy do rzędu okoniokształtnych, zaliczanego do ryb promieniopłetwych. Najwięcej wargaczowatych występuje w morzach tropikalnych, zwłaszcza w sąsiedztwie raf koralowych.

Wargaczowate to jedna z najbardziej zróżnicowanych rodzin ryb. Charakterystyczny dla nich jest nieduży otwór gębowy, zakończony wyraźnie zaznaczonymi, grubymi wargami. To od tego szczegółu budowy pochodzi nazwa całej rodziny.

Wygląd i zachowanie wargacza

Największe wargacze garbogłowe osiągają 2 m długości i wagę 190 kg. Średnia długość ciała to metr. Samce są większe od samic. Jest to największy przedstawiciel rodziny wargaczowatych.

Ryby mają głos! Prawie 1000 gatunków potrafi wydawać dźwięki

Ryby nie potrzebują strun głosowych, żeby wydawać dźwięki. Jak się ze sobą komunikują za pomocą odgłosów?

Poza grubymi wargami wargacza garbogłowego wyróżnia garb tłuszczowy zlokalizowany na głowie. A także ciemne linie za oczami. Kolor jego ciała waha się od niebiesko-zielonego, przez odcienie zieleni, po purpurowo-niebieski. Ubarwienie zmienia się wraz z wiekiem ryby. Jej ciało jest pokryte dużymi łuskami.

Wargacze pływają najczęściej samotnie. Czasami można je spotkać w parach. Są aktywne w ciągu dnia, nocą odpoczywają w jaskiniach. Wargacze to drapieżniki. Żywią się głównie mięczakami, które rozgniatają silnymi zębami szczękowymi i gardłowymi. Zjadają również inne ryby, jeżowce i skorupiaki. Potrafią wypłoszyć zdobycz z piasku, wypuszczając w jej kierunku strumień wody z otworu gębowego. Jeżowce rozbijają o kamienie, by dostać się do ich wnętrza.

Wargacz garbogłowy żyje długo, bo do 30 lat, lecz rozmnaża się bardzo powoli. Dojrzałość płciową osiąga po co najmniej 5 latach. Wargacze są hermafrodytami. W trakcie życia ryby te mogą zmieniać płeć na męską. Przyczyna tego procesu nie jest jeszcze znana.

Skąd się wzięła nazwa „wargacz garbogłowy”?

Inne nazwy wargacza garbogłowego to napoleon lub chelin napoleoński. Nawiązanie do Napoleona Bonaparte zawdzięczamy Europejczykom. Gdy zobaczyli tę egzotyczną rybę, skojarzyła się im ona z francuskim cesarzem. Garb tłuszczowy na jej głowie przypomina bowiem bikorn. To nakrycie głowy, zwane też dwurogiem lub kapeluszem stosowanym, było popularne w XVIII i XIX wieku, szczególnie we Francji pod rządami Napoleona. Bikorn często nazywany jest potocznie czapką napoleońską.

Takie okazy są niezwykle rzadkie! W połowie on, w połowie ona

Dla nas płeć to jasna sprawa - szczególnie, że u ludzi dymorfizm płciowy jest bardzo silny. Ale u innych zwierząt sprawa wygląda o wiele bardziej skomplikowanie.

Po łacinie wargacz garbogłowy to Cheilinus undulatus. Nazwy angielskie to:

• humphead wrasse,
• Māori wrasse,
• Napoleon wrasse,
• Napoleon fish,
• Napoleonfish.

Jaka jest cena wargacza?

Choć wargacz garbogłowy jest ceniony przez wędkarzy, kucharzy i miłośników akwarystyki, nie można go kupić. Jego naturalne środowisko – rafy koralowe – jest niszczone na większości obszarów występowania tej ryby. Szkodzi mu też intensywne rybołówstwo i kłusownictwo.

Dlatego wargacz garbogłowy został objęty ścisłą ochroną. Znalazł się w czerwonej księdze gatunków zagrożonych, opublikowanej przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody (IUCN). Od 2004 roku wargacz jest uważany za gatunek zagrożony wyginięciem. Jest też objęty całkowitym zakazem handlu na terenie Unii Europejskiej.

Środowisko życia wargacza garbogłowego

Wargacze żyją w ekosystemach raf koralowych. Te wyjątkowo piękne i bioróżnorodne siedliska są, niestety, coraz częściej niszczone.

Budowa lotniska na Malediwach może zniszczyć koralowce. Z pomocą dla rafy ruszyli Polacy

Fundacja Coral Mission powstała z myślą o ochronie i ratowaniu raf koralowych na Malediwach. Polscy wolontariusze zbierają środki na przesadzenie 1800 koralowców, które wkrótce mogą zosta...

Z najnowszych badań wynika m.in., że rafy koralowe w zachodniej części Oceanu Indyjskiego są zagrożone wyginięciem. Eksperci przekonują, że może dojść do tego już w ciągu najbliższych 50 lat. Badacze ocenili, że największe zagrożenie dla raf koralowych stanowi ocieplenie klimatu oraz przełowienie ryb.

Ze względu na wzrost temperatury wody dochodzi do tzw. blaknięcia koralowców. To bardzo niebezpieczne zjawisko, które powoduje nawet 100% śmiertelność kolonii.

Koralowce są domem dla setek tysięcy organizmów podwodnych. Pełnią również funkcję naturalnych falochronów i oczywiście regulują klimat. Ich brak odczuje cała Ziemia.

Nasz ekspert

Jan Stradowski

Redaktor prowadzący serwisu www.national-geographic.pl, z wykształcenia lekarz, z zamiłowania biolog i przyrodnik. W Radiu TOK FM prowadzi audycję „Człowiek 2.0”. Więcej: www.stradowski.net