Amerykę czeka inwazja cykad. Część owadów jest zarażona nietypowym grzybem zmieniającym je w zombie
Zanim cykady się wyklują, spędzają pod ziemią 13 lub 17 lat. Tegoroczny sezon lęgowy jest wyjątkowy. Za oceanem po raz pierwszy od 200 lat w tym samym czasie wyfruną dorosłe osobniki z obu tych grup. Część z nich czeka marny los. Grzyb Massospora cicadina działa wyjątkowo perfidnie.
W tym artykule:
Świat najmniejszych stworzeń zamieszkujących naszą planetę bywa bardziej fascynujący od świata największych. To dlatego, że wciąż nie znamy wszystkich gatunków owadów zamieszkujących poszczególne kontynenty. Biolodzy regularnie donoszą o odkryciach nowych owadów. Niestety nierzadko już w momencie, gdy dowiadujemy się po raz pierwszy o ich istnieniu, zwierzęta te są zagrożone wyginięciem.
Grzyby zombie w świecie zwierząt
Jedna z najbardziej intrygujących kwestii w świecie owadów dotyczy tzw. grzybów zombie. Większość z nich należy do pasożytniczego rodzaju Cordyceps infekującego między innymi mrówki, chrząszcze i motyle. Po zainfekowaniu pasożyt rośnie wewnątrz ciała owada, kontrolując jego zachowanie i doprowadzając do śmierci – na różne sposoby. Następnie grzyb wyrasta na zewnątrz ciała żywiciela, tworząc charakterystyczne struktury służące rozprzestrzenianiu zarodników. To właśnie grzyby, które kontrolują mózgi organizmów żywych, zainspirowały twórców serialu „The Last of Us”.
Tej wiosny branża naukowa na całym świecie przypomina o grzybie zombie infekującym cykady. A to dlatego, że Stany Zjednoczone czeka inwazja tych owadów. Larwy cykad spędzają pod ziemią 13 lub 17 lat. Dopóki nie dojrzeją, żywią się płynami z korzeni drzew. W tym roku po raz pierwszy od dwóch wieków jednocześnie wylęgną się dwa stada cykad – jedno po 13, a drugie po 17 latach.
Nie oznacza to jednak, że wszystkim dorosłym cykadom będzie dane cieszyć się życiem na wolności. Część z nich zostanie (albo i już została) zainfekowana zarodnikami grzyba Massospora cicadina. Pasożyt działa na owady w nietypowy sposób. Naukowcy nie są pewni, na jakim etapie rozwoju larw dochodzi do kontaktu z pasożytem. Wiadomo za to, jak Massospora cicadina kontroluje dorosłe cykady.
To wyjątkowo rzadkie zdjęcie przedstawia pająka zainfekowanego pasożytniczym grzybem. Gatunek jest zagadką
Grzyby pasożytnicze są realnym zagrożeniem dla niektórych stworzeń. Również dla pająków. Rzadko kiedy naukowcy mogą jednak podejrzeć, jak wygląda zainfekowany pająk. To zdjęcie to rza...
Tak Massospora cicadina zamienia cykady w zombie
W odwłokach zainfekowanych cykad gromadzą się zarodniki pasożytniczego grzyba. Jest ich na tyle dużo, że w końcu owady tracą tylną część ciała wraz z genitaliami. Zastępuje je kępka zarodników. Mimo że cykady są już niepłodne, grzyb zombie nadal zmusza je do kopulacji. Zarówno zainfekowane samice, jak i samce pod wpływem pasożyta zmieniają swoje zachowanie tak, aby przyciągnąć potencjalnych partnerów (a następnie ich zainfekować). W tym celu intensywnie machają skrzydełkami, a to między cykadami jest odbierane jednoznacznie.
Nauka zna też inne przykłady podobnego działania pasożytniczych grzybów. Jedna z odmian skłania zdrowe samce much do kopulowania z zainfekowanymi zwłokami samic. W ten sposób Entomophthora muscae zapewnia sobie przetrwanie. W przypadku Massospora cicadina proces rozprzestrzeniania się jest jednak bardziej złożony. Przy próbach kopulacji grzybiczy czop zainfekowanych cykad jest rozrywany. Następnie chory owad lata wokół, zrzucając na ziemię zarodniki grzyba zombie. Te z kolei trafią do gleby. Dzięki temu cykl infekowania cykad trwa nieprzerwanie.
Gdzie żyją cykady?
Cykady są szeroko rozprzestrzenione na całym świecie. Szczególnie licznie występują w strefach tropikalnych i subtropikalnych. Można je spotkać na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy. Występowanie cykad zależy od gatunku, ale ich typowe środowiska naturalne to lasy deszczowe, lasy liściaste, stepy oraz obszary trawiaste. W Europie największe szanse na zobaczenie (a jeszcze większe na usłyszenie) cykad mamy na południu kontynentu, szczególnie w Chorwacji i Grecji.
Cykady odgrywają istotną rolę ekologiczną w swoich środowiskach. Stanowią ważne źródło pożywienia dla wielu drapieżników, takich jak ptaki, płazy, ssaki, a nawet niektóre gatunki owadów. Z kolei larwy cykad przyczyniają się do nawożenia gleby przez wydzielanie odchodów.
Źródło: Scientific Reports.
Nasz ekspert
Mateusz Łysiak
Dziennikarz zakręcony na punkcie podróżowania. Pierwsze kroki w mediach stawiał w redakcjach internetowej i papierowej magazynu „Podróże”. Redagował i wydawał m.in. w gazeta.pl i dziendobrytvn.pl. O odległych miejscach (czasem i tych bliższych) lubi pisać nie tylko w kontekście turystycznym, ale też przyrodniczym i społecznym. Marzy o tym, żeby zobaczyć zorzę polarną oraz Machu Picchu. Co poza szlakiem? Kuchnia włoska, reportaże i pływanie.