Dlaczego w 2022 r. najczęściej sprawdzanym hasłem w Wikipedii była Kleopatra? Wyjaśnienie zaskakuje

W tym artykule:

1. Czego najczęściej szukamy w Wikipedii
2. Dlaczego najczęściej wyszukiwana była Kleopatra?
3. Wyjaśnienie zagadki Kleopatry
4. Kto steruje naszą uwagą?

Jakie hasło było najczęściej wyszukiwane w zeszłym roku w anglojęzycznej wersji Wikipedii? Inwazja Rosji na Ukrainę? Mistrzostwa świata w piłce nożnej? A może Elżbieta II? Nic podobnego. Te hasła znajdują się bardzo blisko pierwszego miejsca – odpowiednio na trzecim, piątym i szóstym. Ale do „jedynki” im daleko.

Listę najczęściej sprawdzanych haseł za 2022 rok sporządził Taha Yasseri, fizyk i socjolog z Kolegium Uniwersyteckiego w Dublinie. Jak się okazało, na pierwszym miejscu znalazła się... Kleopatra. Egipska królowa, panująca do 30 roku p.n.e., jedna z najsłynniejszych postaci starożytności.

Kleopatra jest bohaterką tekstów starożytnych, a także powstających współcześnie książek i filmów. Jednak w zeszłym roku nie wyszedł żaden obraz ani serial, który usprawiedliwiłby tak duże zainteresowanie tą postacią.

Gdzie znajduje się grobowiec Kleopatry? Archeolodzy na tropie miejsca spoczynku egipskiej królowej

„Nigdzie na świecie nie znajdziecie grobu, który by chował równie sławną parę” – pisał William Szekspir, nie przypuszczając, że cztery wieki później grobowiec Kleopatry i Marka ...

Skąd więc się ono wzięło? Yasseri przeprowadził własne śledztwo. Jego wyniki opisał w tekście opublikowanym na portalu „The Conversation”.

Czego najczęściej szukamy w Wikipedii

Na liście popularności haseł z Wikipedii za 2022 r. sporządzonej przez Yasseriego znajduje się wiele haseł, które nikogo nie zdziwią. Na ósmym miejscu, tuż przed Putinem, znajduje się Elon Musk. Przed nimi jest YouTube, a za nimi Biblia.

Drugie miejsce pokazuje, jak silny wpływ wywierają na nasze zainteresowania popkultura i giganci streamingowi. Zajmuje je Jeffrey Dahmer, seryjny morderca ze Stanów Zjednoczonych.

Jego historię przedstawia wypuszczony we wrześniu 2022 r. serial Netflixa „Monster: The Jeffrey Dahmer Story”. To on właśnie zwiększył zainteresowanie tą postacią do tego stopnia, że poświęcone jej hasło było wyświetlane ponad 54 miliony razy.

Dlaczego najczęściej wyszukiwana była Kleopatra?

Jednak Kleopatra, z 55,8 mln wyświetleń, przebiła serialowy hit. „Masowe zainteresowanie artykułem o Kleopatrze pozostawało tajemnicą” – napisał Yasseri.

Co prawda pojawiały się o niej pewne informacje – np. o planach zrobienia remake’u klasycznego filmu Josepha Mankiewicza z Elizabeth Taylor w roli głównej. Jednak statystki wyświetlania hasła nie były skorelowane z publikowanymi wiadomościami o filmie ani z jakimikolwiek innymi związanymi z egipską królową.

Nie było to też nagły skok internetowej popularności, jaką czasem zdobywa się w sieci. „W jednym z wcześniejszych badań moi koledzy i ja ustaliliśmy, że taka popularność w sieci trwa od pięciu do ośmiu dni” – napisał Yasseri. To właśnie przypadek Dahmera. Jednorazowy silny wybuch zainteresowania wystarczył, by wywindować go na drugie miejsce listy.

Wyjaśnienie zagadki Kleopatry

Szukając wyjaśnienia fenomenu, Yasseri zawrócił się o pomoc do internautów. „Wkrótce ktoś podesłał mi podpowiedź przez Twittera” – pisze. Trop prowadził do aplikacji Asystent Google.

Sztuka starożytnego Egiptu - cenne rzeźby, malarstwo i architektura

Sztuka starożytnego Egiptu należy do najbardziej charakterystycznych. Jak rozwijała się kultura i sztuka starożytnego Egiptu? Które skarby Nilu warto zobaczyć na własne oczy?

Asystent Google pozwala komunikować się ze smartfonem lub głośnikiem takim jak Google Home za pomocą komend głosowych. Aplikacja, wypuszczona w 2016 roku, dzisiaj znajduje się na ponad miliardzie urządzeń. Miesięcznie korzysta z niej 500 mln użytkowników.

Kiedy instaluje się aplikację i zaczyna jej używać, pojawiają się przykłady poleceń, jakie można jej wydać. A także pytań, jakie możemy zadać, zamiast wpisywać je do wyszukiwarki. W wersji polskiej to zachęty, by powiedzieć na głos: „Jaki jest ruch w drodze do pracy”, „Zrób selfie”, ale też „Dlaczego niebo jest niebieskie?”.

Natomiast w wersji anglojęzycznej aplikacja zachęca, by pozwolić jej zaprezentować swoje możliwości, w taki sposób: „Spróbuj powiedzieć: Sprawdź Kleopatrę w Wikipedii”.

„Nie ma wątpliwości, że w 2022 r. z tej podpowiedzi skorzystało ponad 50 mln osób” – pisze Yasseri. Zanim Asystent Google zrobił się popularny, czyli przed 2020 rokiem, hasło Kleopatra było wyszukiwane w Wikipedii tylko ok. 2,5 mln razy rocznie.

Kto steruje naszą uwagą?

Pojawienie się Kleopatry na pierwszym miejscu jest więc wynikiem wyłącznie zbiegu okoliczności. Czyli przypadkowej decyzji projektanta UX z Google’a, który zdecydował się umieścić w Asystencie taką a nie inną zachętę.

Yasseri zwraca jednak uwagę, że jego odkrycie ma znaczenie dla całej dziedziny badań zajmujących się trendami internetowymi i dynamiką popularności w sieci. Dane pochodzące z analizy wyszukiwań w Google czy wyświetleń haseł z Wikipedii – jeśli nie zbada się wystarczająco uważnie ich źródeł i historii – mogą prowadzić do wielu mylnych wniosków.

„Co ważniejsze, przykład z Kleopatrą pokazuje, że pozornie nieznaczące decyzje projektantów UX mogą kierować publiczną uwagę na bardzo konkretne tematy i problemy. Może to mieć poważne konsekwencje” – pisze Yesseri.

Echnaton – pierwszy egipski rewolucjonista. Faraon, którego dokonania miały zostać zapomniane

Ojciec króla Tutanchamona, faraon Echnaton, dokonał rewolucji zarówno w religii, jak i w sztuce. Jednak zmiany nie były długotrwałe. Kolejni władcy skazali Echnatona na zapomnienie. Pamięć...

„W tym przypadku nie stało się nic złego: najwyżej dowiedzieliśmy się nieco więcej o Kleopatrze i jej związku z Juliuszem Cezarem. Jednak nie powinniśmy przeoczyć, jak ogromną władzę mają koncerny technologiczne i mediowe, jeśli chodzi o wzbudzanie publicznego zainteresowania i kierowania go na konkretne kwestie” – podsumowuje ekspert.

Źródło: The Conversation, lista najczęściej wyszukiwanych haseł w Wikipedii za 2022 roku.

Nasz ekspert

Magdalena Salik

Dziennikarka naukowa i pisarka, przez wiele lat sekretarz redakcji i zastępczyni redaktora naczelnego magazynu „Focus". Wcześniej redaktorka działu naukowego „Dziennika. Polska, Europa, Świat”. Pasjami czyta i pisze, miłośniczka literatury popularnonaukowej i komputerowych gier RPG. Więcej: magdalenasalik.wordpress.com