Jak powstał internet – historia wynalazku, bez którego nie wyobrażamy sobie życia

W tym artykule:

1. Kto i kiedy wynalazł internet?
2. Początki internetu
3. ARPANET, czyli „praprzodek” współczesnego internetu
4. Początki wymiany danych
5. Intensywny rozwój internetu
6. Początki stron WWW
7. Początki sieci społecznościowych
8. Początki internetu w Polsce

Wymieniając największe wynalazki ludzkości, nie można pominąć internetu. W stwierdzeniu, że ta rozbudowana sieć komunikacyjna dosłownie zrewolucjonizowała nasz świat nie ma nawet krzty przesady. Na początku internet wyglądał zupełnie inaczej niż dzisiaj, służył też innym celom. Współczesna sieć jest już obecna niemal wszędzie i umożliwia realizację prawie wszystkich zadań, od wysyłania wiadomości, przez nawiązywanie połączeń audio-wideo, aż po zdalną realizację zabiegów medycznych.

Kto i kiedy wynalazł internet?

Zanim wyjaśnimy, kiedy powstała sieć i komu zawdzięczamy wynalazek, który zmienił świat, zaczniemy od zagadki: co łączy internet z sukcesem? Odpowiadamy: jedno i drugie ma wielu ojców.

Bezbłędne wskazanie nazwiska osoby, która wymyśliła internet, po prostu nie jest możliwe. Wynika to z faktu, że nad stworzeniem „praprzodka” współczesnej sieci pracowało wielu uczonych, a same prace rozciągały się na przestrzeni wielu lat. Po drodze koncepcje i pomysły ulegały licznym zmianom, a niemal każdą z nich wprowadzały różne osoby.

To wszystko sprawia, że w zasadzie nie da się jednoznacznie stwierdzić, komu zawdzięczamy możliwość korzystania z dobrodziejstw internetu i kiedy dokonano jego wynalezienia. Jeżeli jednak cofniemy się do czasu, kiedy stworzenie globalnej sieci opierało się wyłącznie o pracę koncepcyjną, dotrzemy do nazwisk, które na stałe zapisały się w historii nowoczesnych technologii.

Czy internet nas ogłupia? Raczej pozbawia wiary we własną wiedzę

Ludzie mający dostęp do internetu mniej chętnie polegają na swojej wiedzy i rzadziej mówią, że coś wiedzą. Można sądzić, że dostęp do sieci wpływa na nasz sposób myślenia - twierdz...

W tym kontekście za twórcę internetu należy uznać Paula Barana – amerykańskiego badacza i informatyka żydowskiego pochodzenia, urodzonego w Polsce. W latach 50. i 60. ubiegłego wieku pracował w amerykańskim think tanku RAND. Do jego zadań należało opracowanie metody transmisji danych w sieci komputerów.

W 1961 roku Baran opracował tzw. komunikację pakietów, nazywaną „metodą gorącego kartofla”. Jego koncepcja bazowała na założeniu, że po otrzymaniu pakietu danych, węzeł sieci wyśle je do adresu znajdującego się w nagłówku. W przypadku, gdy dany adres byłby niedostępny, dane miałyby trafić do kolejnego celu, aż osiągnięty zostanie zamierzony skutek. Należy podkreślić, że zgodnie z jego założeniem, ciąg danych miał być dzielony na pojedyncze segmenty, wysyłane jeden po drugim. O tym, jak bardzo koncepcja Barana wyprzedziła swój czas, najlepiej świadczy fakt, że współczesne sieci nadal korzystają z tego rozwiązania.

Kiedy powstał internet? Paul Baran zaprezentował efekty swojej pracy w 1962 roku. Jednak należy podkreślić, że 2 lata wcześniej Joseph Liclider, amerykański informatyk i jeden z pionierów cybernetyki, przedstawił projekt globalnej sieci komputerowej.

Cały czas mówimy jednak o pracy koncepcyjnej. Jeżeli natomiast chodzi o dzień, w którym urzeczywistniły się wytężone wysiłki badaczy, należy wskazać 29 października 1969 roku. Właśnie wtedy uruchomiono sieć ARPANET.

Początki internetu

Czym właściwie jest sieć, o której mowa? Żeby to wyjaśnić, musimy się cofnąć do samego początku i odpowiedzieć na kluczowe pytanie – skąd właściwie wzięła się potrzeba opracowania globalnej sieci?

Wiele genialnych odkryć i wynalazków, które znacząco wpłynęły na kształt współczesnego świata, ma wojskowe korzenie. Tak też jest w tym przypadku. Gdy II wojna światowa dobiegła końca, rząd Stanów Zjednoczonych obawiał się rychłego nadejścia kolejnego konfliktu na skalę globalną. Nic dziwnego. Przecież II wojna światowa rozpętała się po zaledwie 21 latach od dnia zakończenia pierwszej.

Amerykanie już wtedy rozumieli, że kluczem do zwycięstwa w ewentualnym starciu jest nie tylko siła ognia, ale także sprawny przepływ informacji. Tak zrodziła się koncepcja stworzenia sieci komunikacyjnej, której nie wyłączy nawet atak nuklearny.

ARPANET, czyli „praprzodek” współczesnego internetu

W założeniu, wojskowa sieć komunikacyjna miała mieć charakter zdecentralizowany. Brak punktu centralnego miał zmniejszyć ryzyko wystąpienia awarii, która doprowadziłaby do paraliżu całej sieci. Gdy jedno z urządzeń zostałoby uszkodzone lub nawet całkowicie zniszczone, pozostałe nadal mogłyby się komunikować. W kontekście ewentualnych działań zbrojnych i możliwego ataku na cele strategiczne, miało to fundamentalne znaczenie.

W 1958 roku prezydent Dwight Eisenhower powierzył to zadanie specjalnie powołanej do realizacji tego celu organizacji badawczej ARPA (Advanced Research Project Agency). 11 lat później powstały pierwsze węzły komunikacyjne. Tak zrodziła się sieć ARPANET – przodek współczesnego internetu.

Początki wymiany danych

Węzły uruchomiono w czterech amerykańskich jednostkach, m.in. na Uniwersytecie Kalifornijskim w Los Angeles i w Salt Lake City. Właśnie wtedy dokonano pierwszej wymiany danych w ramach sieci ARPANET. Rok później powstały kolejne węzły, m.in. w Wielkiej Brytanii i kolejne w USA.

Potężna burza słoneczna może dosłownie unicestwić internet

To niestety nie spekulacja, a przedmiot obaw naukowców, którzy właśnie opublikowali pracę badawczą na ten temat.

Kiedy wysłano pierwszy e-mail? W 1970 roku. Autorem pionierskiej wiadomości był Raymond Tomlinson, który wysłał ją do samego siebie. Treść maila nie jest znana. Jak twierdzi sam autor, najprawdopodobniej był to całkowicie przypadkowy ciąg liter.

W tym czasie, ARPANET była jeszcze siecią zamkniętą, z mocno ograniczonym dostępem. W 1973 roku miała już charakter globalny, ale wciąż rozwijała się powoli.

Intensywny rozwój internetu

Co zadecydowało o przyspieszeniu rozwoju internetu? Do globalizacji sieci znacząco przyczyniło się opracowanie tzw. protokołu TCP/IP. Warstwa TCP umożliwiła kontrolowanie przepływu danych przez sieć, natomiast IP znacząco usprawniła komunikację, poprzez nadanie adresów poszczególnym urządzeniom i sieciom.

Kolejny punkt zwrotny to opracowanie protokołu DNS, czyli hierarchicznego rozproszonego systemu nazw sieciowych, odpowiadającego na zapytania o nazwy domen. DNS umożliwił zmianę nazw mnemonicznych na adresy IP i odwrotnie.

Już w latach 80. XX wieku, sieć zaczęła wykraczać poza środowisko wojskowe i akademickie. Wkrótce internet miał zostać skomercjalizowany i przybrać formę, w jakiej funkcjonuje do dziś.

Początki stron WWW

Jednym z najważniejszych wydarzeń w historii internetu, które ukształtowało współczesną sieć, było stworzenie zbioru dokumentów hipertekstowych o nazwie World Wide Web. W czerwcu 1991 r. Tim Berners-Lee z CERN zaprezentował nowatorskie bazy danych i system informacyjny opierający się o dokumenty tekstowe zaopatrzone w hiperłącza, czyli aktywne odnośniki.

Pierwsza wyszukiwarka internetowa – W3Catalog – powstała w 1993 roku. To narzędzie bazowało jednak na dość prymitywnym mechanizmie. Pierwszą pełnoprawną wyszukiwarkę, która nie bazowała jedynie na funkcjonalności agregatora treści, rok później opracowała firma Lycos.

Początki sieci społecznościowych

Współczesny internet jest zdominowany przez portale społecznościowe. Należy podkreślić, że wbrew pozorom nie są one tworem czasów współczesnych. Cofnijmy się do 1979 roku. Właśnie wtedy powstała sieć forów dyskusyjnych zwana Usenet. Mimo że ich funkcjonalność wyraźnie odbiegała od tej, którą oferują współczesne media społecznościowe, to nie ulega wątpliwości, że to właśnie ten system położył podwaliny pod późniejszą rewolucję.

Czy internet nas ogłupia? Raczej pozbawia wiary we własną wiedzę

Ludzie mający dostęp do internetu mniej chętnie polegają na swojej wiedzy i rzadziej mówią, że coś wiedzą. Można sądzić, że dostęp do sieci wpływa na nasz sposób myślenia - twierdz...

To dzięki Usenetowi internet zaczął odpowiadać na faktyczne potrzeby użytkowników, dając im możliwość zadawania pytań i szukania odpowiedzi w treściach zamieszczanych przez innych.

Początki internetu w Polsce

Kiedy internet wkroczył do Polski? Dość późno, bo dopiero na początku lat 90. XX wieku. W 1991 roku na Uniwersytecie Warszawskim utworzono NASK – odpowiednik amerykańskiej sieci ARPANET. W sierpniu tego samego roku, na Wydziale Fizyki UW, nawiązano pierwsze połączenie z Uniwersytetem Kopenhaskim.

Ówczesna prędkość transferu danych nawet nie zbliżała się do standardów, do których jesteśmy przyzwyczajeni. Połączenie osiągnęło poniżej 10 kb/s. Mimo to, wspomniane wydarzenie należy uznać za milowy krok w rozwoju internetu w kraju nad Wisłą. 4 miesiące później Polska oficjalnie uzyskała dostęp do sieci.

Nasz ekspert

Artur Białek

Dziennikarz i redaktor. Wcześniej związany z redakcjami regionalnymi, technologicznymi i motoryzacyjnymi. W „National Geographic” pisze przede wszystkim o historii, kosmosie i przyrodzie, ale nie boi się żadnego tematu. Uwielbia podróżować, zwłaszcza rowerem na dystansach ultra. Zamiast wygodnego łóżka w hotelu, wybiera tarp i hamak. Prywatnie miłośnik literatury.