Jak został wynaleziony kinematograf i kim byli pionierzy kinematografii?

W tym artykule:

1. Co to jest kinematograf?
2. Z jakiego języka pochodzi nazwa kinematograf?
3. Kto wynalazł kinematograf?
4. Jaki był pierwszy film na świecie?
5. Pionierzy kinematografii
6. Kinematograf w historii kina

Historia filmu rozpoczęła się jeszcze przed wynalezieniem kinematografu, jednak nie ulega wątpliwości, że to właśnie ten wynalazek w największej mierze przyczynił się do rozwoju tej dziedziny. To właśnie to odkrycie umożliwiło zorganizowanie pierwszych płatnych pokazów filmowych, mimo że początkowo prawie nikt nie wierzył w powodzenie tego przedsięwzięcia. Sceptycy, w tym właściciel lokalu, w którym odbyła się pierwsza płatna projekcja, szybko jednak przekonali się, jak wielki potencjał drzemie w ruchomych obrazach, wiernie oddających rzeczywistość.

Co to jest kinematograf?

Czym właściwie jest kinematograf? To jedno z pierwszych urządzeń pozwalających na rejestrację ruchomych obrazów i projekcję nagrania. Wynalazek, o którym mowa, był w dużej mierze wzorowany na kinetoskopie opracowanym i skonstruowanym w 1892 roku przez Thomasa Alvę Edisona.

Urządzenie amerykańskiego wynalazcy nie było jednak doskonałe. Po pierwsze – kinetoskop był wielki i ciężki (ważył ok. 500 kg). Po drugie – wyświetlane obrazy przedstawiały niską jakość i mogły być oglądane wyłącznie przez jedną osobę (miał formę „pudła”, do którego trzeba było zajrzeć, by móc zobaczyć film). Po trzecie – wymagał stałego dostępu do prądu.

Jan Szczepanik – kim był „polski Edison” i co wynalazł?

Jan Szczepanik nieprzypadkowo był nazywany „polskim Edisonem”, bowiem lista wynalazków i patentów zapomnianego geniusza zawiera setki pozycji. Nic więc dziwnego, że jego osiągnięciami za...

Kinematograf nie stwarzał takich niedogodności. W urządzeniu zastosowanie znalazł mechanizm zbliżony do tego, który był używany w maszynach do szycia. Do jego obsługi służyła mechaniczna korbka. Jedynym elementem wymagającym zasilania była lampa. Takie rozwiązanie umożliwiało płynne przesuwanie taśmy filmowej, z prędkością 16 fps (klatek na sekundę), co przekładało się na dobrą (jak na czasy pionierskie) jakość obrazu. Urządzenie mieściło się w walizce i ważyło ponad 4 kg.

Z jakiego języka pochodzi nazwa kinematograf?

Podobnie jak nazwy wielu innych przełomowych wynalazków, „kinematograf” pochodzi z greki. Stanowi zlepek dwóch greckich słów – kinematos, czyli „ruch”, i gráphein, które można przetłumaczyć jako „pisać”.

Co ciekawe, to słowo pierwszy raz zostało użyte na kilka lat przed opatentowaniem urządzenia i nie przez jego twórców, a francuskiego wynalazcę Léona Bouly. Już w 1892 roku miał on gotowe urządzenie pełniące identyczną funkcję, co opisywane. Bouly nigdy jednak nie opatentował swojego wynalazku. Powód? Prozaiczny – brak funduszy. Niechroniona patentem nazwa była więc dostępna. Skorzystali z niej inni francuscy wynalazcy, którzy w historii zapisali się jako twórcy pierwszego kinematografu.

Kto wynalazł kinematograf?

Kim byli owi wynalazcy? Kinematograf skonstruowali bracia Louis i August Lumière. W młodości kształcili się w liceum technicznym w Lyonie. Claude-Antoine Lumière, ich ojciec, starał się ich przekonać, by po zdani matury kontynuowali naukę. Zamiast tego, przyszli wynalazcy podjęli pracę w rodzinnym studiu fotograficznym.

Młodzieńcy wykazali się sporą kreatywnością. W 1881 roku Louis opracował tzw. technikę suchych płyt fotograficznych, która odniosła niemały sukces. Z czasem bracia zaczęli zarządzać rodzinną firmą.

Nie wiadomo, co zainspirowało ich do pracy nad kinematografem. Według jednej z wersji, w 1894 roku Claude-Antoine Lumière zobaczył w Paryżu kinetoskop. Amerykański wynalazek miał zrobić na nim tak duże wrażenie, że dostrzegł w nim przyszły kierunek rozwoju dziedziny, którą teraz zajmowali się jego synowie. Za namową ojca, bracia Lumière mieli kupić przez pośrednika urządzenie Edisona. Po rozebraniu go na części mieli dojść do wniosku, że koncepcję amerykańskiego wynalazcy można znacząco udoskonalić.

Bez wątpienia nie mylili się. 13 lutego 1895 roku Louis i August Lumière opatentowali swój wynalazek. Ten dzień zapisał się jako jedna z najważniejszych dat w historii kina. 22 marca urządzenie zostało publicznie zaprezentowane.

Jaki był pierwszy film na świecie?

Pierwszy pokaz filmowy braci Lumière odbył się 25 stycznia 1896 roku w Paryżu, w Salonie Indyjskim Grand Café. Zebranym widzom zaprezentowano dziesięć obrazów, z których każdy trwał kilkadziesiąt sekund. Na liście znalazły się tytuły takie jak: „Wyjście robotników z fabryki” „Polewacz piany” i „Wjazd pociągu na stację w La Ciotat”. Bilet na pokaz kosztował jednego franka. W projekcji uczestniczyło 35 osób.

Trzeba jednak podkreślić, że żaden z tych tytułów nie był pierwszym nakręconym filmem. Mało tego, pokaz filmowy francuskich wynalazców nie był nawet pierwszym takim wydarzeniem. Pierwszy komercyjna projekcja odbyła się 1 listopada 1895 roku, w Niemczech. Pierwszy film powstał jednak wcześniej, bo w 1888 roku. Mowa o tytule „Scenka ogrodu z Roundhay”, który przedstawiał... chodzących w kółko ludzi w ogrodowej scenerii. To najstarszy zachowany ruchomy obraz.

Pionierzy kinematografii

Skoro francuscy wynalazcy nie stworzyli pierwszego urządzenia nagrywającego i wyświetlającego filmy, nie zarejestrowali pierwszego obrazu i nie zorganizowali pierwszej komercyjnej projekcji, to czy można nazwać ich pionierami kinematografii? Z całą pewnością byli jednymi z pierwszych w tej dziedzinie i prawdopodobnie w największym stopniu przyczynili się do jej popularyzacji, ale przed nimi byli inni.

Kto zrobił pierwsze barwne zdjęcie w Polsce?

Dowiesz się tego już 29 października 2013 (wtorek), o godz. 18:00 w Domu Spotkań z Historią

Poza wspomnianymi wcześniej Thomasem Edisonem i Léonem Bouly, przed nimi byli bracia Emil i Max Skladanowscy, niemieccy wynalazcy, którzy opracowali i skonstruowali Bioscop. To urządzenie, które umożliwiło przeprowadzenie pierwszej w historii płatnej projekcji.

Jeszcze wcześniej, bo w 1878 roku, powstał pierwszy ruchomy obraz, który jednak nie mógł być jeszcze nazwany filmem. Jego twórcą był wynalazca Eadweard Muybridge. Poproszony o pomoc w rozstrzygnięciu zakładu dotyczącego ruchów konia w trakcie galopu, zarejestrował pędzące zwierzę przy pomocy wielu aparatów fotograficznych. Sekwencję odtworzył za pomocą skonstruowanego przez siebie urządzenia. Uzyskany w ten sposób obraz był jak prosta animacja, ale jednak ruchomy.

Kto nagrał wspomnianą wcześniej „Scenkę ogrodu z Roundhay”? Pierwszy w historii film zarejestrował francuski wynalazca Louis Le Prince. W 1887 roku opracował i skonstruował 16-obiektywową kamerę, która jednak rejestrowała niestabilny obraz. Rok później zbudował urządzenie z jednym obiektywem, które posłużyło do nagrania 2-sekundowego filmu.

Na liście pionierów kinematografii znalazło się też nazwisko Polaka. 19-letni Kazimierz Prószyński w 1894 roku skonstruował pleograf. Urządzenie rejestrowało obraz na perforowanej błonie fotograficznej, mogło też wyświetlać zapis.

Kinematograf w historii kina

Bracia Lumière doskonale zdawali sobie sprawę, że inni ich wyprzedzili i nigdy nie rościli sobie prawa do pierwszeństwa. Dlaczego więc to oni są dziś nazywani ojcami kinematografii? Ponieważ pod koniec XIX wieku ich wynalazek był po prostu najlepszy.

Era filmów nastała w schyłkowej fazie stulecia. Kinematograf zdobywał coraz większą popularność. Na początku XX wieku sztuka filmowa miała już wierne grono miłośników, a samo urządzenie przestało być używane do odtwarzania wyłącznie krótkich filmów dokumentalnych. W 1902 roku Georges Melies stworzył „Podróż na Księżyc” – produkcję inspirowaną literaturą, która zapoczątkowała czas kina fabularnego.

Nasz ekspert

Artur Białek

Dziennikarz i redaktor. Wcześniej związany z redakcjami regionalnymi, technologicznymi i motoryzacyjnymi. W „National Geographic” pisze przede wszystkim o historii, kosmosie i przyrodzie, ale nie boi się żadnego tematu. Uwielbia podróżować, zwłaszcza rowerem na dystansach ultra. Zamiast wygodnego łóżka w hotelu, wybiera tarp i hamak. Prywatnie miłośnik literatury.