Od dziecka szykował się do bicia rekordów. Dziś zna go każdy podróżnik

Spis treści:

1. Kim był Roald Amundsen?
2. Czego dokonał Roald Amundsen?
3. Co odkrył Roald Amundsen
4. Metody podróży Roalda Amundsena
5. Roald Amundsen – statek
6. Roald Amundsen – książki
7. Zaginięcie Roalda Amundsena

Roald Amundsen był norweskim badaczem polarnym, który na stałe zapisał się na kartach historii eksploracji Arktyki i Antarktyki. Choć minęło już prawie sto lat od jego śmierci, wciąż uchodzi za jednego z najwybitniejszych odkrywców. Swój sukces zawdzięczał determinacji, doskonałym umiejętnościom organizacyjnym oraz nowatorskiemu podejściu do podróży polarnych.

Kim był Roald Amundsen?

Roald Engebreth Gravning Amundsen urodził się 16 lipca 1872 roku w Borge niedaleko Oslo w Norwegii. Pochodził z rodziny o długich tradycjach morskich. Jego ojciec był właścicielem statków. To miało duży wpływ na zainteresowania Roalda. Początkowo, zgodnie z wolą matki, miał zostać lekarzem. Po jej śmierci porzucił jednak studia medyczne, by realizować swoje marzenia o eksploracji polarnej. Już w młodości zaczął się hartować do warunków, jakie czekały na niego na dalekiej Północy. Zimą spał przy otwartych oknach, a także uczył się technik przetrwania w ekstremalnych warunkach.

Amundsen wyróżniał się nie tylko niezwykłą determinacją, ale też zdolnościami organizacyjnymi i umiejętnością uczenia się od innych. Jego podejście do podróży polarnych było na tamte czasy innowacyjne. Wiedzę czerpał od rdzennych mieszkańców Arktyki. To Innuici nauczyli go, jak przetrwać w ekstremalnym zimnie, używając odpowiedniego ubioru. Pokazali mu też, jak przemieszczać się z wykorzystaniem psich zaprzęgów.

Czego dokonał Roald Amundsen?

W latach 1903–1906 Roald Amundsen dowodził ekspedycją, która jako pierwsza w historii pokonała Przejście Północno-Zachodnie. Trasa morska łącząca Ocean Atlantycki z Oceanem Spokojnym przez arktyczne wody Kanady była marzeniem wielu podróżników. Sukces Amundsena był owocem jego skrupulatnego planowania oraz umiejętności adaptacji do surowych warunków.

Największym osiągnięciem Amundsena było jednak zdobycie bieguna południowego. 14 grudnia 1911 roku wraz ze swoją ekspedycją jako pierwszy człowiek w historii dotarł do tego punktu, wyprzedzając brytyjskiego rywala, Roberta Falcona Scotta. Kluczem do powodzenia wyprawy była doskonała organizacja, wykorzystanie psich zaprzęgów oraz precyzyjne przygotowanie. Tego miało zabraknąć w ekspedycji Scotta, która zakończyła się tragicznie.

Na tym jednak dzielny Norweg nie poprzestał. W 1926 roku przeleciał sterowcem „Norge” nad biegunem północnym. Towarzyszył mu wówczas m.in. Oscar Wisting. Tym samym obaj zostali pierwszymi ludźmi, którzy dotarli zarówno na biegun południowy, jak i północny.

Co odkrył Roald Amundsen?

Podczas swoich licznych wypraw Amundsen zebrał cenne dane geograficzne, meteorologiczne i oceanograficzne. Dzięki ekspedycji przez Przejście Północno-Zachodnie świat nauki poznał nowe szczegóły dotyczące arktycznych prądów morskich i warunków lodowych. Udowodnił również, że Przejście Północno-Zachodnie jest trasą możliwą do pokonania, choć niezwykle wymagającą.

Podczas wyprawy na biegun południowy dokonał szczegółowych pomiarów topograficznych Antarktydy, a jego zespół zebrał istotne dane meteorologiczne.

Metody podróży Roalda Amundsena

Sukces Amundsena nie był dziełem przypadku. Jego metody podróży były oparte na dokładnym przygotowaniu i nauce od tych, którzy najlepiej znali warunki polarne. Skrupulatnie studiował techniki przetrwania używane przez rdzennych mieszkańców Arktyki. Jego zespół korzystał z psich zaprzęgów, lekkich drewnianych sań oraz specjalnie zaprojektowanych ubrań z futra, które były znacznie lepiej przystosowane do zimna niż europejskie wełniane mundury.

Amundsen rozplanowywał swoje wyprawy z aptekarską precyzją. Urządzał składy żywnościowe na trasie, a to umożliwiało powrót bez obciążania uczestników ekspedycji nadmiarem zapasów. Metodyczność pozwoliła mu wyprzedzić ekspedycję Scotta i uniknąć tragicznego losu Brytyjczyków.

Roald Amundsen – statek

Statki odegrały kluczową rolę w podróżach Amundsena. Jego pierwsza wielka wyprawa, przez Przejście Północno-Zachodnie, odbyła się na pokładzie „Gjøa”. Była to jednostka niewielka, ale wyjątkowo wytrzymała.

Innym kluczowym statkiem był „Fram”, wcześniej używany przez Fridtjofa Nansena. To właśnie na jego pokładzie Amundsen wyruszył w 1910 roku w stronę Antarktydy. „Fram” został zaprojektowany tak, że lód raczej go unosił niż zgniatał. Dzięki temu był to idealny statek do ekspedycji polarnych.

Znany jest również statek ekspedycyjny nazwany na cześć odkrywcy. „MS Roald Amundsen” to nowoczesna jednostka pasażerska przeznaczona do eksploracji rejonów polarnych. Została wyposażona w technologie przyjazne środowisku.

Roald Amundsen – książki

Amundsen nie tylko eksplorował, ale także dokumentował swoje wyprawy. Jego książka „The South Pole: An Account of the Norwegian Antarctic Expedition in the Fram, 1910–1912” jest szczegółowym opisem legendarnej ekspedycji na biegun południowy. Opisał w niej trudności, strategię oraz techniki, które zapewniły jego zespołowi sukces.

Inną ważną pozycją jego autorstwa jest „My Life as an Explorer”. Amundsen dzieli się na jej stronach swoimi doświadczeniami, przemyśleniami i podejściem do podróży w ekstremalnych warunkach. Jego zapiski są cennym źródłem wiedzy o epoce wielkich odkryć polarnych.

Zaginięcie Roalda Amundsena

W 1928 roku Amundsen podjął się misji ratunkowej mającej na celu odnalezienie zaginionego sterowca „Italia” dowodzonego przez Umberto Nobile. Wyruszył samolotem nad Arktykę, jednak nigdy nie powrócił. Jego samolot zaginął bez śladu, a ciała nigdy nie odnaleziono. Prawdopodobnie zginął w katastrofie lotniczej nad Morzem Barentsa.

Po śmierci Roald Amundsen został upamiętniony na wiele sposobów. Pomniki na jego cześć stoją w kilku miejscach na świecie. Najbardziej znany znajduje się w norweskim Tromsø – mieście, które odgrywało kluczową rolę w życiu Amundsena. Monument został odsłonięty w 1958 roku. Przedstawia polarnika spoglądającego w kierunku portu. Pomnik upamiętniający Amundsena jako pierwszego zdobywcę bieguna południowego znajduje się także w Golden Gate Park w San Francisco.

Nazwiskiem eksploratora nazwano też obiektów geograficznych, takich jak Morze Amundsena u wybrzeży Antarktydy czy krater Amundsen na Księżycu.

Źródła: Britannica, Royal Museums Greenwich

Nasz autor

Mateusz Łysiak

Dziennikarz podróżniczy, rowerzysta, górołaz. Poza szlakiem amator kuchni włoskiej, popkultury i języka hiszpańskiego.