Skopje wzbudza skrajne emocje. Dlaczego jedni je kochają, a inni uznają za kiczowate?
Skopje to jedna z najbardziej specyficznych stolic europejskich. Jedni uwielbiają to miasto za jego niepowtarzalny charakter, inni twierdzą, że oferuje głównie kicz i tandetę. I właśnie dlatego, że stolica Macedonii Północnej wzbudza skrajne emocje, zdecydowanie warto ją odwiedzić, aby przekonać się, jakie wrażenie wywrze na nas.
Spis treści:
- Historia Skopje
- Skopje – atrakcje i zabytki
- Okoliczne atrakcje Skopje
- Ciekawostki o Skopje
- Skopje – praktyczne informacje
- Jaka jest pogoda w Skopje?
Skopje ma dość niejednoznaczną nazwę. Przyjmuje się, że ma ona związek z greckimi posterunkami wojskowymi. Niektórzy historycy i językoznawcy są zdania, że słowo to wywodzi się z mowy Pajonów, gdzie oznacza "dom". Zamieszanie związane z nazwą stolicy Macedonii Północnej idealnie pasuje do jej charakteru. Trudno bowiem pozbyć się wrażenia, że chaos to określenie najtrafniej charakteryzujące styl Skopje. Nie można jednak stwierdzić, że nie ma w tym pewnego uroku, ale po kolei.
Historia Skopje
Początki osadnictwa na terenach dzisiejszego Skopje sięgają 4000 lat p.n.e. Pozostałości po pierwszej osadzie zostały odnalezione w miejscu, w którym dziś możemy podziwiać słynną twierdzę. Ślady kolejnej osady, pochodzące z epoki brązu, odkryto w okolicy wzgórza Zajčev Rid, nad brzegiem rzeki Wardar.
Gdy okres panowania Pajonów dobiegł końca, tamtejsze ziemie przejęli Dardanowie, a następnie Rzymianie. W czasach cesarskich na terenie Skopje stacjonowały rzymskie legiony. To pociągnęło za sobą dynamiczny rozwój miasta, gdzie zlokalizowano wiele obiektów użyteczności publicznej. Czasy świetności trwały aż od VI wieku. W tamtym czasie miasto uległo zniszczeniu w następstwie najazdów barbarzyńskich plemion i trzęsienia ziemi. Z kolei cesarz Justynian nakazał jego porzucenie i przeniesienie kluczowych obiektów w okolice, gdzie dziś wznosi się twierdza.
Kolejne stulecia upływały pod znakiem zmiany władzy, ale dopiero panowanie Serbów przyniosło intensywny rozwój. Jeszcze większą świetność zapewniły miastu rządy osmańskie. W XVII wieku mieszkało tam kilkadziesiąt tysięcy osób. Upadek miasta datowany jest na rok 1689, kiedy do Skopje wkroczyły wojska austriackie. Powstanie stłumiono, ale doszczętnie spalone miasto, dodatkowo nękane epidemią cholery, straciło na znaczeniu. Ożywienie nastąpiło dopiero w XIX wieku.
W 1963 roku miasto nawiedziło kolejne wielkie trzęsienie ziemi, które zniszczyło aż 75 proc. jego powierzchni. Życie straciło wówczas ponad tysiąc osób. Usuwanie skutków katastrofy trwało wiele dziesięcioleci, a niektóre są widoczne do dziś. W 1991 roku miasto zostało ogłoszone stolicą Republiki Macedonii.
Skopje – atrakcje i zabytki
Skopje przeważnie oceniane jest przez pryzmat centralnej części miasta, będącej dzielnicą pomników i budynków utrzymanych w antycznej stylistyce. Miejscami kontrastują one z socjalistycznymi okazami architektury brutalistycznej. To efekt programu „Skopje 2014”, który zakładał przywrócenie miastu jego dawnego blasku. Czy architektoniczny miszmasz może się podobać? To każdy musi ocenić we własnym zakresie. Stolicy Macedonii Północnej nie można jednak oceniać wyłącznie przez pryzmat przebudowanego centrum. Znajdziemy tam wiele innych interesujących obiektów. Bałkany to fascynujący region, a Skopje nie stanowi tu wyjątku.
- Twierdza. W miejscu, gdzie wznosi się twierdza, rozpoczęła się historia osadnictwa na tych ziemiach. Obiekt powstał w czasach panowania cesarza Justyniana. Później był wielokrotnie przebudowywany. Największa modernizacja miała miejsce w czasach osmańskich. Wielkie trzęsienie ziemi doprowadziło do istotnego uszkodzenia zabytku. Zniszczeń nie usunięto do dziś.
- Kamienny Most. Łączący starą i nową część miasta most, który możemy dziś podziwiać, pochodzi z czasów osmańskich. Oprócz roli łącznika, obiekt pełnił też funkcję miejsca, w którym wykonywano egzekucje.
- Stara Čaršija. Stary Bazar skupia wszystkie najważniejsze budowle z czasów osmańskich. Warto więc odwiedzić to miejsce, nie tylko po to, by zrobić zakupy. Spore wrażenie robię dwie zachowane łaźnie tureckie i trzy karawanseraje – Kapan An, Suli An i Kurshumli An.
- Dom Pamięci Matki Teresy. Prawdziwy dom Matki Teresy nie przetrwał trzęsienia ziemi. Obiekt, który możemy zwiedzić, to muzeum wybudowane w 2009 roku. Budynek stanowi połączenie stylu nowoczesnego i tradycyjnej architektury macedońskiej.
- Cerkiew Wniebowstąpienia Jezusa. To jeden z najcenniejszych zabytków w mieście. Sam budynek nie jest specjalnie okazały. Jego wnętrze skrywa natomiast wspaniałe ikony i ikonostas z kunsztownymi rzeźbieniami.
Okoliczne atrakcje Skopje
Poszukując ciekawych atrakcji, warto odwiedzić bliskie okolice miasta. Skopje otoczone jest zróżnicowanymi terenami, które oferują zarówno atrakcje przyrodnicze, jak i historyczne. Okolice miasta to doskonałe miejsce na krótkie wycieczki i aktywny wypoczynek. Te miejsce szczególnie warto uwzględnić w planie eksplorowania sąsiedztwa macedońskiej stolicy:
Kanion Matka
Tuż za miastem znajduje się piękny kanion z malowniczym jeziorem. Znajdziemy tam głębokie jaskinie i kilka wspaniałych zabytków architektury sakralnej. Tuż przy jeziorze mieści się restauracja z obszernym tarasem.
Rekonstrukcja osady Tumba Madżarki
Na przedmieściach Skopje mieści się interesująca wystawa. Przyjezdni mogą podziwiać rekonstrukcję neolitycznej osady Tumba Madżarki. Sama wystawa nie jest zbyt okazała, ale i tak robi wrażenie.
Bigorski monaster św. Jana Chrzciciela
Monatser znajduje się w odległości około 70 km od Skopje, w górach, nad rzeką Radika. Jest jednym z najważniejszych klasztorów w Macedonii Północnej i słynie ze swojej pięknej architektury oraz relikwii. To także doskonałe miejsce do kontemplacji i wędrówek po górach.
Kanion Wardar
To naturalna atrakcja oddalona około 20 km od Skopje. Kanion Wardar to spektakularna formacja geologiczna, która tworzy malownicze wąwozy, strumienie i skaliste ściany. Jest to świetne miejsce na piesze wędrówki i podziwianie dzikiej przyrody.
Wodospady Kravica
Choć znajdują się one trochę dalej, bo w Bośni i Hercegowinie, Kravica to wodospady warte jednodniowej wycieczki z Skopje. Malownicze kaskady które tworzą wspaniałe naturalne baseny do kąpieli i relaksu.
Ciekawostki o Skopje
Stolica Macedonii Północnej ma bogatą historię, a i współcześnie przykuwa uwagę swoją barwnością i różnorodnością. Nie wszystko to, co najciekawsze w mieście widać gołym okiem. Przez zwiedzaniem warto postać najważniejsze ciekawostki o Skopje. Oto one:
- W Skopje urodziła się Matka Teresa z Kalkuty.
- Skopje to niezwykle tolerancyjne miasto. Tuż obok siebie współistnieją wyznawcy chrześcijaństwa w odmianie prawosławnej oraz wschodniego islamu.
- Do 2008 roku w mieście działał tylko jeden hostel. Obecnie baza noclegowa jest znacznie bardziej rozbudowana.
- W Skopje, jak i w całej Macedonii, obowiązuje zakaz fotografowania budynków rządowych.
- Przez Skopje przepływa rzeka Wardar, stanowiąc ważną część krajobrazu miasta. Jest to najdłuższa rzeka w Macedonii Północnej.
- Choć Skopje znajduje się w pełni na kontynencie europejskim, geograficznie jego bliskość do granicy z Turcją sprawia, że w historii miasto miało silne powiązania z kulturą Azji Mniejszej i Bliskiego Wschodu.
- W Skopje odbywają się liczne festiwale, takie jak Międzynarodowy Festiwal Filmowy, Festiwal Teatralny i Festiwal Sztuki Ulicznej.
- Kuchnia w Skopje jest mieszanką tradycji bałkańskich, tureckich i śródziemnomorskich. Popularne są potrawy takie jak ćevapi, ajvar, burek i rakija.
Skopje – praktyczne informacje
Skopje to dość duże miasto, a poszczególne atrakcje są od siebie oddalone. Należy jednak podkreślić, że do każdej części stolicy Macedonii dotrzemy autobusem komunikacji publicznej lub przewozem prywatnym. Można też zdecydować się na taksówki, które z pewnością nie nadwyrężą naszego budżetu.
Osoby chcące zwiedzać Skopje samochodem muszą pamiętać, że tamtejsze uliczki tworzą istny labirynt. Łatwo się zgubić, tym bardziej, że na ulicach panuje spore zamieszanie. GPS z dobrą mapą jest zatem podstawą.
Jaka jest pogoda w Skopje?
Wiele osób decyduje się na wycieczkę do Skopje w sezonie letnim. Zwiedzanie nie jest wówczas zbyt łatwe. Z nieba leje się żar, a wszechobecny beton potęguje odczuwalne gorąco. Jeżeli od upału wolimy przyjemne ciepło, do stolicy Macedonii Północnej warto wybrać się w maju lub we wrześniu. Skopje to idealne miejsce idealne na tzw. city break, a czyli krótki wypad trwający maksymalnie 2–3 dni. Ciekawe obiekty architektoniczne to nie wszystko, co miasto ma do zaoferowania ta wyjątkowa stolica.
Krótki wypad do Skopje można zaplanować także zimą. Wówczas miasto jest mniej zatłoczone, co pozwala na spokojne zwiedzanie atrakcji. To okres poza sezonem turystycznym, dlatego hotele, restauracje i atrakcje często są tańsze. Zima w Skopje trwa od grudnia do lutego. Klimat jest kontynentalny, z dość chłodnymi zimami, choć nie tak mroźnymi jak w Europie Środkowej. Średnie temperatury powietrza w ciągu dnia wahają się od 2 do 8 stopni Celsjusza.
Źródło: National Geographic Polska.