Choć obecnie pijamy je z różnych okazji, jego początki sięgają aż do X wieku. Ciekawa historia pierwszego wina i win owocowych
Tradycja winiarska przybyła do Polski z Czech i Moraw. Produkowane początkowo wino przeznaczone było na potrzeby liturgiczne. Choć z produkcji win owocowych słynie obecnie region Roztocza, to warto zauważyć, że pierwsze winnice powstały pod Krakowem.
- Fundacja Winiarnie Zamojskie w national-geographic.pl
W tym artykule:
- Ile lat ma najstarsze wino na świecie?
- Pierwsze kryzysy w polskiej branży winiarskiej…
- Wina z owoców
- Kryzys II wojny światowej i odbudowa polskiej tradycji winiarskiej
- Masowa produkcja win owocowych
- Złota era winiarstwa
Ile lat ma najstarsze wino na świecie?
Uważane za najstarszy napój alkoholowy, wino po raz pierwszy powstało 9 tysięcy lat temu na terenie Chin. Było wytwarzane z ryżu, miodu i owoców. W Gruzji i Iranie winogrona były jednym z pierwszych owoców, które ludzie sadzili. Tam powstanie wina datuje się na epokę kamienia, czyli około 7 tysięcy lat temu. Natomiast najstarsze wino w Europie zostało odnalezione na terenie Grecji. Pochodziło z około 4300 r. p.n.e.
– W Polsce wino pojawiło się wraz z religią chrześcijańską około X wieku. Sadzonki sprowadzano najprawdopodobniej z Czech i Moraw. Ważnym ośrodkiem produkcyjnym tego trunku było opactwo benedyktynów w Tyńcu. Wraz ze wzrostem popularności wina w całej Polsce pojawiały się kolejne winnice, najpierw przy posiadłościach szlachty, a potem uprawiane przez mieszczan – mówi Artur Dubaj, Winemaker win Winiarnia Zamojska.
Pierwsze kryzysy w polskiej branży winiarskiej…
…pojawiły się na przełomie XV i XVI wieku. Ich powodem był wzrost popularności wódki oraz piwa, a także otwarcie nowych szlaków handlowych, które dawało możliwość importu wina z innych krajów. Ponadto wojny, które odbyły się na terytorium naszego kraju w XVII wieku, spowodowały nie tylko wyniszczenie plantacji, ale również zubożenie kraju. Następny kryzys, w wyniku którego zaniedbano tradycję winiarską, pojawił się w połowie XIX wieku. Winnice zostały wtedy wyniszczone w wyniku plagi filoksery. Doprowadziło to do zniknięcia wina z rynków handlowych.
Wina z owoców
Branża win owocowych najprężniej rozwijała się w dwudziestoleciu międzywojennym. Wtedy to powstały pierwsze duże wytwórnie win owocowych w Polsce. Znaczącą rolę w propagowaniu uprawy winorośli odegrały takie instytucje jak Państwowy Zakład Ogrodniczy w Zaleszczykach, Małopolskie Towarzystwo Rolnicze we Lwowie oraz Państwowy Instytut Naukowy Gospodarstwa Wiejskiego w Puławach.
Wówczas do produkcji wina wykorzystywano wiśnie, porzeczki, śliwki i jabłka. Kilkaset hektarów winnic znajdowało się głównie w trzech miejscach: w zachodniej Wielkopolsce, w okolicach Warki nad Pilicą oraz na Ciepłym Podolu, w dolinach Dniestru i Zbrucza. Uprawiano w nich takie odmiany, jak: Riesling, Muscat Ottonel, Pinot Noir, Pinot Blanc czy Traminer – mówi Artur Dubaj, Winemaker win Winiarnia Zamojska.
Kryzys II wojny światowej i odbudowa polskiej tradycji winiarskiej
II wojna światowa doprowadziła do kolejnego kryzysu. W okresie powojennym rozpoczęto odbudowę zniszczonych winnic oraz zasadzono kilkaset hektarów winorośli. W 1948 roku ustanowiono organ kontrolujący prawidłowość norm produkcyjnych i jakości, którym był Zjednoczony Przemysł Owocowo – Warzywny. Wpłynęło to na wzrost znaczenia eksportu win krajowych. Natomiast w 1951 roku do życia został powołany Zakład Winorośli przy Instytucie Sadowniczym w Skierniewicach, którego zadaniem było wsparcie odbudowy winnic i kształtowanie tradycji winiarskiej w Polsce.
Masowa produkcja win owocowych
Niesprzyjający klimat i mroźna zima w 1956 roku spowodowała zniszczenie większości upraw winorośli w Europie Środkowej. Zmniejszono inwestycję na rozwój branży winiarskiej. To dało początek masowej produkcji win owocowych.
– Polskie wina owocowe dostarczano w różne zakątki świata m.in. do Anglii, Stanów Zjednoczonych, Australii, Kanady czy nawet Japonii. Branża winiarska w Polsce kwitła aż do momentu kryzysu cukrowego. A ten do naszego kraju w latach 70-tych – mówi Artur Dubaj Winemaker win Winiarnia Zamojska.
Z powodu reglamentacji cukru naturalną fermentację zastąpiono dolewaniem spirytusu, co przyczyniło się do wzrostu produkcji pseudo-wina. W 1950 roku wyprodukowano 22 mln litrów. Natomiast w 1976 roku, czyli w okresie zmian spowodowanych reglamentacją aż 283 mln litrów tego napoju. Zmiany w sposobie produkcji wpłynęły na pogorszenie jakości.
Złota era winiarstwa
Współczesne wino gronowe i owocowe w Polsce przeżywa okres rozkwitu. Produkcja rozwija się nie tylko pod względem ilościowym, ale również jakościowym. Szeroka gama smaków, wyróżniających się aromatem owoców to nie wszystko. Producenci win serwują NoLo, czyli trunki o niskiej zawartości alkoholu lub bezalkoholowe. Według Roberta Ogóra, prezesa Ambra S.A., największego producenta win w Polsce, wino z gruszek czy porzeczek, produkowane w naszym kraju ma szansę być znane na całym świecie. Tego typu rozwój będzie korzystny dla polskiej gospodarki.
Rozwój winiarstwa w Polsce wspierają równe organizacje. Należy do nich również Fundacja Winiarnie Zamojskie, która nie tylko działa na rzecz winiarni na Roztoczu, ale również organizuje Festiwal Zamojskie Winogranie. Celem wspomnianego wydarzenia jest promocja polskich win, owoców i naturalnych regionalnych produktów. W tym roku Festiwal odbędzie się 12 sierpnia na rynku w Zamościu.
Więcej informacji o Festiwalu Zamojskie Winogranie można znaleźć pod linkiem.
Źródła: Raport 100 lat polskiego winiarstwa, Historia wina od czasów starożytnych do dzisiaj, Historia wina owocowego w Polsce, Historia produkcji wina w Polsce