Ciekawostki o Grenlandii. Tego mogliście nie wiedzieć o największej wyspie świata

W tym artykule:

1. Najważniejsze informacje o Grenlandii
2. Nuuk – stolica Grenlandii
3. Najbardziej odizolowana restauracja na świecie
4. Ciekawostki o Grenlandii
5. Flora i fauna Grenlandii
6. Grenlandia: topniejące lodowce

Grenlandia jest zamieszkana od 5000 lat. Chociaż największa wyspa na świecie jest częścią kontynentu północnoamerykańskiego, geopolitycznie należy do Europy. Grenlandia to część Królestwa Danii. Mieszkańcy cieszą się jednak dość dużą autonomią.

Najważniejsze informacje o Grenlandii

Urzędowy język wyspy to grenlandzki. Posługuje się nim większość mieszkańców. Grenlandzkie słowa „kayak” i „igloo” zostały bezpośrednio przejęte przez inne języki. Niewielka część uważa się za dwujęzyczną i równolegle używa języka duńskiego.

Podobnie jak należące do Danii Wyspy Owcze, Grenlandia nie jest członkiem Unii Europejskiej. Od 1949 r. razem z Królestwem Danii należy jednak do Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego (NATO).

Grenlandię zamieszkuje około 56 000 osób. 18 000 z nich stanowi populację stolicy Nuuk. Główne źródła dochodów Grenlandczyków to wielorybnictwo, rybołówstwo i łowiectwo. Wyspa zarabia także na turystyce. Nie jest to ani popularny, ani łatwo dostępny kierunek podróży. Chętnych jednak nie brakuje. Zimą temperatury na Grenlandii sięgają nawet minus 50 stopni Celsjusza. Latem rzadko przekraczają 10–15 st. C.

W 2022 r. o Grenlandii zrobiło się w Polsce głośno za sprawą Miłki Raulin, Łukasza Supergana i Mateusza Waligóry. Jako jedni z nielicznych Polaków ukończyli trawers największej wyspy na świecie.

Nuuk – stolica Grenlandii

Mimo że Nuuk daleko do europejskich metropolii, miasto jest uważane za nowocześnie i tętniące życiem. Z każdego miejsca widać góry. Miłośnicy trekkingu najchętniej wchodzą na Quassussuaq (Lille Malene) i Ukkusissaq (Store Malene). Pierwsza jest dostępna przez cały rok, na drugą można się wybrać tylko w miesiącach letnich.

Inne popularne aktywności nie tylko wśród przyjezdnych to pływanie kajakiem i łodziami. Przez cały rok w Nuuk organizowane są rejsy. Trasy prowadzą obok opuszczonych i funkcjonujących osad. Popularnym kierunkiem jest fiord Ameralik, przez który przebiega najdłuższa na świecie linia elektroenergetyczna.

Grenlandia była zieloną wyspą znaczniej dłużej niż dotychczas sądzono, wynika z odtajnionych badań US Army

Dzięki tajemnemu projektowi amerykańskiej armii naukowcy odkryli, że Grenlandia pokryła się lodem później, niż sądziliśmy. Odkryto skamieliny roślin.

Najbardziej odizolowana restauracja na świecie

Grenlandia przyciąga nie tylko rasowych podróżników i eksploratorów, ale też smakoszy. W sezonie 2022–2024 funkcjonuje tam najbardziej odizolowana na świecie restauracja z gwiazdką Michelin. Normalnie KOKS mieści się na Wyspach Owczych. Lokal został jednak przeniesiony z potrzeby przeprowadzenia prac remontowych na miejscu.

Wyjątkowa restauracja działa obecnie w zamieszkałym przez zaledwie 53 osoby Ilimanaq. W karcie dań króluje białko. Są więc potrawy z reniferów i wołów piżmowych oraz tatar z gęsi czy sfermentowana jagnięcina.

Ciekawostki o Grenlandii

• Grenlandia pokryta jest lodem, śniegiem i lodowcami, ale według naukowców 2,5 miliona lat temu była całkiem zielona.
• Pomimo powierzchni 2,16 miliona kilometrów kwadratowych, na Grenlandii nie ma dróg ani torów, które łączyłyby miejscowości. Drogi w miastach i osadach po prostu kończą się na obrzeżach. Wszystkie podróże międzymiastowe odbywają się samolotem, łodzią, helikopterem, skuterem śnieżnym lub psim zaprzęgiem.
• Co roku od 25 maja do 25 lipca słońce nie zachodzi. 21 czerwca, w najdłuższy dzień w roku, obchodzone jest święto narodowe na Grenlandii. Mieszkańcy wyspy chętnie korzystają wtedy ze słonecznej aury na łonie natury. Bliscy spotykają się na grillach.
• Obecnie 88% ludności Grenlandii to Inuici lub osoby mieszanego pochodzenia inuickiego i duńskiego. Określenie „eskimos” jest obraźliwe dla Grenlandczyków. Mieszkańcy największej wyspy na świecie czują silne więzi z rdzennymi ludami Kanady i Alaski. W ich językach można zauważyć pewne podobieństwa.

Flora i fauna Grenlandii

Jakie zwierzęta żyją na Grenlandii? Z powodu na klimat polarny i subpolarny fauna wyspy nie jest szczególnie bogata. Wbrew wyobrażeniom wielu osób, nie ma tam pingwinów. Większość gatunków tych ptaków żyje na biegunie południowym. Jedynym pingwinem żyjącym na półkuli północnej jest pingwin z Galapagos, wysp położonych ponad 8 tys. km od Grenlandii.

Na Grenlandii żyje dziewięć ssaków lądowych. Niewiele jak na tak wielką powierzchnię. Są to między innymi:

• niedźwiedź polarny,
• lis polarny,
• zając arktyczny,
• renifer,
• wół piżmowy.

Na Grenlandii występują również wilki arktyczne, gronostaje, lemingi arktyczne i rzadki rosomak. Zwierzęta te żyją głównie w północno-wschodniej Grenlandii, gdzie nie ma ludzi. W wielu miastach można również spotkać myszy i szczury. Nie są one jednak rodzime. Przypłynęły na wyspę na statkach.

Na Grenlandii odnaleziono świecącą rybę, której krew nie zamarza. Co to za gatunek?

Rybę z rodziny dennikowatych odnaleziono pod grenlandzką górą lodową. W jej żyłach płynęła substancja, która chroniła ją przed zamarzaniem. Naukowcy stwierdzili również, że ryba wyk...

Flora Grenlandii składa się w sumie z 583 gatunków lub 614 taksonów (gatunków i podgatunków) roślin naczyniowych, z których 13 jest endemicznych. Obecnie w naturze występuje tylko pięć gatunków drzew lub dużych krzewów:

• jarzębina grenlandzka,
• olsza górska,
• brzoza omszona,
• wierzba szara,
• jałowiec.

Grenlandia: topniejące lodowce

Topniejące lodowce Grenlandii ogromnym zagrożeniem dla człowieka. Powszechnie wiadomo, że przyczyniają się wzrostu poziomu mórz i oceanów. To jednak nie wszystko. Uwalniają też śmiertelnie niebezpieczną truciznę. Zaobserwowana wiosną 2022 r. ilość rtęci w trzech rzekach lodowcowych i trzech fiordach Grenlandii jest jedną z najwyższych odnotowanych w historii.

Latem 2021 r. ilość stopionego lodu na Grenlandii odpowiadała powierzchni stanu Floryda. To 170 kilometrów kwadratowych i 8,5 miliarda ton masy.

Nasz ekspert

Mateusz Łysiak

Dziennikarz zakręcony na punkcie podróżowania. Pierwsze kroki w mediach stawiał w redakcjach internetowej i papierowej magazynu „Podróże”. Redagował i wydawał m.in. w gazeta.pl i dziendobrytvn.pl. O odległych miejscach (czasem i tych bliższych) lubi pisać nie tylko w kontekście turystycznym, ale też przyrodniczym i społecznym. Marzy o tym, żeby zobaczyć zorzę polarną oraz Machu Picchu. Co poza szlakiem? Kuchnia włoska, reportaże i pływanie.