Drawieński Park Narodowy jest gęsto zalesiony. Największym skarbem tego terenu są jednak jeziora

W tym artykule:

1. Gdzie leży Drawieński Park Narodowy?
2. Co chroni Drawieński Park Narodowy?
3. Powierzchnia Drawieńskiego Parku Narodowego
4. Historia Drawieńskiego Parku Narodowego
5. Zwierzęta Drawieńskiego Parku Narodowego
6. Rośliny Drawieńskiego Parku Narodowego

DPN powołano dopiero w 1990 roku. Liczy zatem tyle samo lat, co Poleski Park Narodowy. Młodszych jest tylko sześć z dwudziestu trzech obszarów chronionych: Biebrzański Park Narodowy, Park Narodowy Gór Stołowych, Magurski Park Narodowy, Park Narodowy „Bory Tucholskie”, Narwiański Park Narodowy i Park Narodowy „Ujście Warty”.

Gdzie leży Drawieński Park Narodowy?

Drawieński Park Narodowy, którego symbolem jest wydra, rozciąga się na najbardziej malowniczym fragmencie Równiny Drawskiej. Jego obszar o kształcie zbliżonym do litery V obejmuje dolinę Drawy, Płocicznej i fragment Puszczy Drawskiej ze śródleśnymi łąkami, z jeziorami i torfowiskami. W całości położony jest w zlewni Drawy, która wraz z Płociczną stanowi główną oś hydrograficzną parku.

Administracyjnie obszar parku rozciąga się na trenie trzech województw: lubuskiego (ok. 5362,18 ha), zachodniopomorskiego (ok. 5470,67 ha) i wielkopolskiego (ok 377,84 ha). Obejmuje cztery powiaty: strzelecko-drezdenecki (woj. lubuskie), choszczeński i wałecki (woj. zachodniopomorskie) i czarnkowsko-trzcianecki (woj. wielkopolskie).

Co chroni Drawieński Park Narodowy?

Drawieński Park Narodowy został utworzony w celu ochrony młodego krajobrazu polodowcowego, obejmującego sandrowe, południowe skłony Pojezierza Pomorskiego. Około 80 proc. jego powierzchni pokrywają lasy: bukowe, dębowo-bukowe, bory sosnowe, olsy, łęgi i lasy bagienne. Największym skarbem tego terenu są jednak obszary wodne, na czele z dużym i urozmaiconym krajobrazowo jeziorem Ostrowiec i Jeziorem Czarnym, które powstało ok. 10 tys. lat temu po wytopieniu się wielkiego fragmentu lodu oddzielonego od cofającego się lodowca.

Powierzchnia Drawieńskiego Parku Narodowego

Obszar Drawieńskiego Parku Narodowego zajmuje powierzchnię 11535,66 ha, z czego ścisłej ochronie podlega teren o powierzchni 368 ha. Powierzchnia otuliny wynosi ok. 35 tys. ha. Mówimy tu zatem o średniej wielkości parku narodowym. Dla porównania, Biebrzański PN (czyli największy park narodowy w Polsce) pokrywa obszar 59223 ha.

Historia Drawieńskiego Parku Narodowego

Naukowcy już w 1969 roku dostrzegli szczególne walory przyrodnicze Puszczy Drawskiej. W toku prowadzonych badań zgromadzili materiał, który w 1974 roku stał się podstawą do utworzenia rezerwatu „Rzeka Drawa”. W latach 80. XX wieku udowodnili unikatowy charakter drawieńskich terenów, obfitujących w różnorodne ekosystemy.

Wniosek o utworzenie Drawieńskiego Parku Narodowego

Pierwszy wniosek o objęcie tego obszaru ochroną w ramach parku narodowego został zgłoszony na przełomie 1978 i 1979 roku. Dokonali tego przedstawiciele Wojewódzkiego Komitetu ochrony Przyrody w Gorzowie Wielkopolskim i Ligi Ochrony Przyrody. Wnioskodawcami byli: mgr inż. Michał Chełkowski, doc. Lucjan Agapow i mgr inż. Jan Krawiec.

Przełomowy 1981 rok

W 1981 roku odbyła się konferencja naukowa „Zasoby przyrody w województwie gorzowskim”, w której uczestniczyło wielu ekspertów i entuzjastów przyrody. Na podstawie opublikowanych materiałów konferencyjnych wprowadzono liczne zmiany w obowiązującym wówczas systemie ochrony środowiska. Między innymi wskazano na konieczność skorygowania istniejącej sieci rezerwatów. Wówczas temat utworzenia parku narodowego powrócił na tapet.

Padła propozycja, by jezioro Ostrowiec (wraz z wówczas już chronioną Drawą i puszczą w Radęcinie) stało się zalążkiem przyszłego parku. Ta idea zyskała wielu zwolenników i niebawem działania nabrały tempa.

Początek prac

30 października 1984 roku Państwowa Rada Ochrony Przyrody podjęła uchwałę o wpisaniu DPN na listę projektowanych parków narodowych. Odbyły się konsultacje z Departamentem Ochrony Przyrody w Ministerstwie Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego, które zakończyły się pozytywnym zaopiniowaniem projektu.

Prace przyrodnicze trwały do 1985 roku. Kilka ośrodków i zespołów badawczych z Gorzowa Wielkopolskiego, Poznania i Szczecina prowadziło niezbędne badania i uzupełniało dokumentację naukową. Na czele zespołu stał doc. Lucjan Agapow.

Powołanie Drawieńskiego Parku Narodowego

Dzięki niestrudzonej działalności wielu instytucji naukowych, organizacji społecznych i urzędów, których przedstawiciele nie mieli wątpliwości co do słuszności idei objęcia tych obszarów ochroną, w 1990 roku udało się ustanowić Drawieński Park Narodowy. Początkowo zajmował obszar o powierzchni 8691,5 ha. Obecnie park rozciąga się na terenie 11535,66 ha.

Zwierzęta Drawieńskiego Parku Narodowego

Fauna Drawieńskiego Parku Narodowego składa się z ponad 40 gatunków ssaków, 13 gatunków płazów i 7 gatunków gadów. Licznie reprezentowane są także bezkręgowce. Na ichtiofaunę składa się 41 różnych gatunków ryb, a na bogatą i zróżnicowaną awifaunę – 166 gatunków ptaków, z czego aż 55 proc. lęgnie się na terenie parku.

Ssaki

Porośnięta gęstą roślinnością linia brzegowa jezior i rzeczne doliny stanowią naturalne środowisko dla drobnych gatunków. Należy tu wskazać m.in. na myszy, norniki, tchórze, jeże, łasice, gronostaje i na tak cenne okazy, jak rzęsorek rzeczek. W dziuplach, budkach, na strychach i w bunkrach schronienie znajdują nietoperze (w sumie w parku występuje 13 gatunków objętych ścisłą ochroną).

W parku licznie występują wydry i bobry. Do największych przedstawicieli gromady ssaków należą dziki, sarny, jelenie i łosie.

Gady

Na terenie DPN występuje rzadki na Pomorzu gniewosz plamisty. Gromadę gadów reprezentuje także żmija zygzakowata (stwierdzono obecność pojedynczych stanowisk), zaskroniec, padalec i dwa gatunki jaszczurki, żyworodna i zwinka.

Płazy

Fauna płazów jest reprezentowana przede wszystkim przez zielone i brunatne żaby, krajowe gatunki ropuch i traszki. Do najrzadszych przedstawicieli tej gromady należy rzekotka drzewna.

Ryby

Jeziora i rzeki Drawieńskiego Parku Narodowego są siedliskiem nie tylko pospolitych, ale także rzadkich gatunków. W Drawie i Płocicznej, których szybki nurt zapewnia doskonałe warunki tlenowe, występują m.in. łososie. W wodach parku żyją także lipienie, trocie i certy.

Ptaki

Park zapewnia ptakom wyśmienite warunki do bytowania. Właśnie z tego względu wiele gatunków gniazduje na terenie DPN. Spotkać tam można m.in. gągoła, bociana czarnego, żurawia, pluszcza, zimorodka, pliszkę górską i wiele gatunków drapieżnych. Te są reprezentowane choćby przez puchacza, bielika, rybołowa, błotniaka stawowego, orlika krzykliwego czy trzmielojada.

Rośliny Drawieńskiego Parku Narodowego

Przyrodnicze zasoby parku składają się z około 893 gatunków roślin naczyniowych, 176 gatunków mszaków, 16 gatunków glonów.

Drzewa i krzewy

Najpospolitszym drzewem jest tam sosna, której drzewostany pokrywają większą cześć obszaru lądowego. Drugim pospolitym gatunkiem jest buk. Znacznie rzadziej występują dęby (szypułkowy i bezszypułkowy). W lasach łęgowych i bagiennych dominuje olsza czarna. Z kolei wokół torfowisk i w obniżeniach terenu można natrafić na skupiska świerków. Do skrajnie rzadkich gatunków należy zaliczyć rodzime topole, brzęk i cis. Rzadkie są także dzikie jabłonie i grusze.

Obok gatunków lasotwórczych występuje brzoza i znacznie rzadsza na tym obszarze jarzębina. W miejscach wilgotnych można natrafić na jesiony, wiązy górskie i szypułkowe a na zboczach i dnach dolin – na graby. Rzadziej w lasach można spotkać domieszkę wierzby białej, lipy, iwy, osiki, jaworu, wiązu i klonu.

Wśród najpospolitszych krzewów należy wymienić jałowce i żarnowce. Na żyznych glebach rośnie leszczyna, a na terenach podmokłych – czeremcha.

Rośliny zielone

W tej kategorii szczególnie wyróżniają się gatunki rzadkie w skali całego kraju: chamedafne północna, lipiennik, storczyk i turzyca ptasie łapki. Na uwagę zasługują także gatunki rzadkie w regionie: lilia złotogłów, bażyna, wiciokrzew pomorski i kopytnik.

Nasz ekspert

Artur Białek

Dziennikarz i redaktor. Wcześniej związany z redakcjami regionalnymi, technologicznymi i motoryzacyjnymi. W „National Geographic” pisze przede wszystkim o historii, kosmosie i przyrodzie, ale nie boi się żadnego tematu. Uwielbia podróżować, zwłaszcza rowerem na dystansach ultra. Zamiast wygodnego łóżka w hotelu, wybiera tarp i hamak. Prywatnie miłośnik literatury.