Gdzie znajduje się grób Kopernika? Astronom zasłynął jako ten, który wstrzymał Słońce i ruszył Ziemię

Spis treści:

1. Kanonik Kapituły Warmińskiej
2. Zęby astronoma
3. Grób Kopernika z Układem Słonecznym

Mikołaj Kopernik, choć znany dziś jako jedna z najważniejszych postaci w historii nauki, za życia był postrzegany z rezerwą. W chwili śmierci w 1543 roku był cenionym, lecz skromnym kanonikiem, jednym z 16 kanoników Kapituły Warmińskiej. Znany był głównie ze swoich zdolności matematycznych i sprawności administracyjnych, a także jako lekarz, choć z wykształcenia był prawnikiem.

Jego teoria, która umieściła Słońce w centrum Układu Słonecznego, w opozycji do dominującej wówczas teorii geocentrycznej, była rewolucyjna i sprzeczna z nauczaniem Kościoła katolickiego. Obawiając się konsekwencji, Kopernik opublikował swoje najważniejsze dzieło, „De revolutionibus orbium coelestium” („O obrotach sfer niebieskich”), dopiero tuż przed śmiercią. Drukiem ukazało się w Norymberdze w roku jego śmierci i choć wywołało niemałe zamieszanie w kręgach elit ówczesnej Europy, uznano je jedynie za jedną z możliwych hipotez.

Uznane początkowo za żart dzieło szybko zaczęło zmieniać świat nauki i myślenie o kosmosie. Kościół w 1616 roku umieścił dzieło na indeksie ksiąg zakazanych, z którego zostało usunięte dopiero w XVIII wieku.

Kanonik Kapituły Warmińskiej

Sam pochówek Kopernika odbył się bez większych uroczystości, a osoby odpowiedzialne za jego pogrzeb nie pozostawiły żadnego znaku szczególnego, np. płyty nagrobnej. Grób Kopernika przez wieki znajdował się w nieoznakowanym miejscu pod podłogą fromborskiej katedry. Już 38 lat po jego śmierci biskup warmiński Marcin Kromer próbował ustalić miejsce pochówku, jednak żaden z kanoników Kapituły nie potrafił go wskazać. Tablicę epitafijną ku jego pamięci umieszczono przypadkowo – naprzeciw siódmego ołtarza.

W XVII wieku najeźdźcy szwedzcy splądrowali krypty katedry, a II wojna światowa przyniosła kolejne zniszczenia. W okresie ostatnich 200 lat poszukiwania miejsca pochówku Kopernika zintensyfikowano, lecz długo nie przynosiły one rezultatów. W 1941 roku historyk Hans Schmauch twierdził, że Kopernik może spoczywać w miejscu, gdzie później prowadził badania prof. Jerzy Gąssowski. Po II wojnie światowej tematem zainteresował się dr Jerzy Sikorski, który zwrócił uwagę na wielowiekowe tradycje kościelne i schematy postępowań, mogące stanowić klucz do rozwiązania tej zagadki.

Zęby astronoma

W 2004 roku polscy naukowcy podjęli wysiłki, by odnaleźć szczątki astronoma. Kluczowym tropem była wiedza o tym, że Kopernik opiekował się ołtarzem Św. Krzyża. W jego pobliżu znaleziono czaszkę należącą do mężczyzny w wieku 60–70 lat, co odpowiadało wiekowi Kopernika w chwili śmierci. Znalezisko wzbudziło ogromne emocje. Archeolodzy odnaleźli także fragmenty kości i zębów, które mogły należeć do astronoma. Zespół badawczy pod kierownictwem prof. Jerzego Gąssowskiego rozpoczął żmudne prace mające na celu identyfikację szczątków. Rekonstrukcja twarzy wykonana przez Centralne Laboratorium Kryminalistyczne Policji w Warszawie potwierdziła, że czaszka pasuje do portretów uczonego.

Badania genetyczne niemalże ze 100% pewnością potwierdziły miejsce pochówku wielkiego astronoma. Mimo to brakowało ostatecznego dowodu. Przełom nastąpił dzięki manuskryptowi „Calendarium Romanum Magnum” Johannesa Stöfflera, z którego Kopernik korzystał przez całe życie. Księga, zagrabiona podczas najazdów szwedzkich, trafiła do biblioteki uniwersyteckiej w Uppsali. Na stronach manuskryptu znaleziono dziewięć włosów, z czego dwa zawierały DNA pasujące do DNA z czaszki i zębów astronoma. W 2008 roku naukowcy ogłosili swoje odkrycie, które obiegło światowe media, przyciągając uwagę zarówno historyków, jak i miłośników nauki.

Grób Kopernika z Układem Słonecznym

W maju 2010 roku, po 467 latach, szczątki Mikołaja Kopernika zostały ponownie pochowane w katedrze we Fromborku. Nad jego grobem umieszczono czarny granitowy nagrobek zdobiony modelem Układu Słonecznego z dużym, złotym Słońcem w centrum. Napis na nagrobku oddaje hołd uczonemu jako twórcy teorii heliocentrycznej. Dziś miejsce to przyciąga turystów z całego świata, którzy mogą stanąć w miejscu spoczynku prawdziwego człowieka renesansu.

Historia grobu Kopernika to nie tylko opowieść o naukowych odkryciach, ale także o wytrwałości w poszukiwaniu prawdy. Dzięki wysiłkom współczesnych badaczy udało się ostatecznie potwierdzić miejsce spoczynku jednego z najważniejszych uczonych w historii ludzkości. Kopernik, symbol polskiej nauki i myśli humanistycznej, pozostaje źródłem inspiracji dla kolejnych pokoleń, dowodząc, że nauka, mimo trudności, zawsze zmierza ku światłu prawdy.

Nasza autorka

Ewelina Zambrzycka-Kościelnicka

Dziennikarka i redaktorka zajmująca się tematyką popularnonaukową. Związana z magazynami portali Gazeta.pl oraz Wp.pl. Współautorka książek „Człowiek istota kosmiczna”, „Kosmiczne wyzwania” i „Odważ się robić wielkie rzeczy”.