Góry Pieprzowe są malutkie, ale przyciągają czymś innym. To fenomen na skalę Polski

Spis treści:

1. Góry Pieprzowe – Sandomierz
2. Flora i fauna Gór Pieprzowych
3. Rezerwat przyrody Góry Pieprzowe
4. Góry Pieprzowe – szlaki

Góry Pieprzowe w niczym nie przypominają Tatr czy położonych względnie niedaleko Gór Świętokrzyskich. Chodzi nie tylko o różnice w wysokościach. Mimo to Góry Pieprzowe przyciągają turystów odwiedzających okolice Sandomierza. Doczekały się nawet własnego rezerwatu przyrody.

Góry Pieprzowe – Sandomierz

Sandomierz jest uważany za jedno najpiękniejszych miast w Polsce. To zasługa nie tylko historycznej architektury, ale też malowniczego położenia. Tzw. mały Rzym rozciąga się na siedmiu wzgórzach, a przecina go Wisła. W ostatnich latach miasto zyskało również na popularności dzięki serialowi „Ojciec Mateusz”, którego akcja toczy się między innymi w Sandomierzu. Na miejscu są organizowane wycieczki śladami serialowych bohaterów. Powodów, aby odwiedzić ten urokliwy zakątek Polski, jest jednak znacznie więcej. Jednym z nich są też mało znane Góry Pieprzowe.

To jedno z najbardziej fascynujących miejsc w Polsce, zarówno pod względem geologicznym, jak i przyrodniczym. Położone nad Wisłą, na skraju Wyżyny Sandomierskiej, Góry Pieprzowe charakteryzują się surowym krajobrazem, stromymi zboczami oraz głębokimi jarami. Nie są jednak szczególnie wysokie. Ich najwyższe wzniesienia sięgają niespełna 200 m n.p.m. Różnica wysokości między ich krawędzią a doliną Wisły wynosi około 40–60 metrów.

To właśnie w Górach Pieprzowych można zobaczyć jedne z najstarszych skał osadowych w Polsce. Ich budulcem są brunatnoszare łupki kambryjskie, powstałe około 500 milionów lat temu na dnie pradawnego morza. Procesy geologiczne związane z orogenezą sandomierską doprowadziły do ich silnego sfałdowania. Współcześnie warstwy skalne ustawione są niemal pionowo, a w niektórych miejscach nawet przewrócone.

Charakterystyczna nazwa gór pochodzi najprawdopodobniej od sposobu wietrzenia tych skał. Łupki rozpadają się na drobne fragmenty, które swoim kształtem i barwą przypominają ziarna pieprzu. W nielicznych miejscach można znaleźć skamieniałości kambryjskich trylobitów (Paradoxides i Agnostus) oraz ramienionogów (Lingulella). Są one jednak niezwykle rzadkie.

Flora i fauna Gór Pieprzowych

Góry Pieprzowe to nie tylko geologiczna ciekawostka, ale również unikatowy obszar przyrodniczy. Występuje tu największe w Polsce naturalne skupisko dzikiej róży. Wiosną i latem pagóry pokrywają się białymi i różowymi kwiatami, a jesienią dojrzewają liczne czerwone owoce.

Liczne gatunki roślin ciepłolubnych, takich jak miłek wiosenny, ostnica Jana czy kocanki piaskowe, sprawiają, że teren ten jest niezwykle cenny dla botaników. Roślinność stepowa i murawy kserotermiczne, charakterystyczne dla suchych i nasłonecznionych stoków, przyciągają wiele gatunków owadów, w tym rzadkie motyle.

Bogactwo flory sprzyja także różnorodności fauny. Góry Pieprzowe są siedliskiem dla licznych ptaków śpiewających. Skalne zakamarki zamieszkują z kolei jaszczurki oraz drobne ssaki. Obszar ten objęto ochroną w formie rezerwatu przyrody, który ma na celu zachowanie unikatowego ekosystemu.

Rezerwat przyrody Góry Pieprzowe

Rezerwat przyrody Góry Pieprzowe został utworzony w 1979 roku na powierzchni 17,83 ha. To jeden z nielicznych w Polsce rezerwatów stepowych.

Rezerwat obejmuje murawy kserotermiczne oraz zarośla ciepłolubne. Jego podłoże stanowią silnie zwietrzałe łupki kambryjskie, które ulegając erozji, tworzą charakterystyczne usypiska skalne. Dzięki specyficznemu mikroklimatowi i podłożu wykształciły się tutaj rośliny charakterystyczne dla środowisk stepowych i murawowych. Najbardziej znanym elementem flory są wspomniane już dzikie róże. Oprócz nich można tu spotkać głogi, wisienki stepowe oraz wiele gatunków trawiastych, takich jak ostnica Jana i miłek wiosenny.

Bogata roślinność rezerwatu sprzyja obecności wielu gatunków owadów ciepłolubnych, w tym rzadkich motyli, chrząszczy oraz błonkoskrzydłych. Szczególnie interesujące są południowe gatunki ślimaków i pajęczaków, które znalazły tu dogodne warunki do życia.

Warto podkreślić, że rezerwat przyrody Góry Pieprzowe ma charakter ochrony częściowej. To oznacza, że na jego terenie prowadzone są działania mające na celu zachowanie i odbudowę cennych zbiorowisk roślinnych oraz ochrona siedlisk rzadkich gatunków owadów.

Góry Pieprzowe – szlaki

Dzięki bliskości Sandomierza Góry Pieprzowe można odwiedzić przy okazji zwiedzania miasta. W ten sposób połączymy odkrywanie historycznych zabytków z podziwianiem niezwykłej przyrody i geologicznych fenomenów. Pieszą wycieczkę najlepiej zaplanować na miesiące wiosenne i letnie. Turyści mogą przemierzać trasy spacerowe prowadzące przez malownicze wąwozy i grzbiety. Z wyższych pagórów rozpościerają się widoki na sandomierskie krajobrazy. To idealne miejsce na relaksujące wędrówki, fotograficzne plenery oraz kontakt z dziką naturą.

Nie zastaniemy tam tłumów wędrowców. Przez Góry Pieprzowe przebiega tylko jeden oficjalny szlak turystyczny – czerwony. Trasa prowadzi z Gołoszyc do Piotrowic.

Źródło: National Geographic Polska

Nasz autor

Mateusz Łysiak

Dziennikarz podróżniczy, rowerzysta, górołaz. Poza szlakiem amator kuchni włoskiej, popkultury i języka hiszpańskiego.