Ile jest kościołów w Polsce? Liczba parafii rośnie, choć od lat ubywa księży i zakonnic
Dzieje polskiej państwowości są silnie związane z religią. W 966 roku Mieszko I przyjął chrzest i tym samy nasz kraj wkroczył do kręgu kultury łacińskiej, stając się integralną częścią zachodniej cywilizacji chrześcijańskiej. Najprawdopodobniej pierwsza chrześcijańska świątynia na naszych ziemiach stanęła w miejscu, w którym dziś rozpościera się Ostrów Tumski. Od Chrztu Polski minęło 1058 lat. Ile jest kościołów w Polsce po upływie milenium? Poniżej odpowiadamy na to pytanie.
W tym artykule:
- Ile jest kościołów w Polsce?
- Ilu jest księży w Polsce?
- Ilu jest zakonników w Polsce?
- Ile jest zakonnic w Polsce?
- Struktura organizacyjna Kościoła katolickiego w Polsce
- Administracyjny podział Kościoła katolickiego w Polsce
Nie ulega wątpliwości, że katolicy tworzą największą wspólnotę wyznaniową w Polsce. Zgodnie z danymi z narodowego spisu powszechnego, w 2021 roku aż 27,1 miliona Polaków zadeklarowało swoją przynależność do Kościoła katolickiego. W praktyce liczba ta przekłada się na 71,3 proc. populacji. Ile kościołów zaspokaja potrzeby duchowe tak dużej liczby wiernych?
Ile jest kościołów w Polsce?
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, w 2021 roku w Polsce funkcjonowało 10 263 parafii. Rok później, w Polsce było 10 357 kościołów (dane Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego SAC). Wygląda więc na to, że w ciągu dwunastu miesięcy liczba ta zwiększyła się o 93 nowe jednostki.
Czy trend wzrostowy utrzymywał się także w latach poprzednich? Otóż tak. Według danych GUS-u, w 2000 roku w Polsce funkcjonowało 9950 parafii. Pięć lat później ich liczba wzrosła do 10 016. W 2010 roku w strukturach Kościoła katolickiego funkcjonowało już 10 156 podstawowych jednostek organizacyjnych, w 2015 roku – 10 248, w 2019 roku – 10 256, a w 2020 roku – 10 260.
Ilu jest księży w Polsce?
Dane statystyczne dowodzą, że liczba parafii w Polsce wzrasta. Co prawda w ostatnich latach dynamika nieco wyhamowała, ale wciąż utrzymuje się tendencja wzrostowa. A co z liczbą duszpasterzy?
Dlaczego mnisi żyją w celibacie? Bo przynosi to zaskakujące, długofalowe korzyści ewolucyjne, odkryli antropolodzy
Badania terenowe przeprowadzone na Wyżynie Tybetańskiej przyniosły wyjaśnienie intrygującej kwestii: dlaczego mnisi żyją w celibacie? Naukowcy znaleźli zaskakującą odpowiedź. Otóż okaz...
Według danych Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego SAC, w 2022 roku liczba księży inkardynowanych do diecezji i eparchii wyniosła 23 765. Z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że rok wcześniej posługę kapłańską pełniło 29 638 duszpasterzy. W tym zakresie widoczna jest więc tendencja spadkowa. Jak to wyglądało we wcześniejszych latach według danych GUS-u?
W 2020 roku liczba księży wyniosła 29 927. W 2019 roku duszpasterzy było 30 489, w 2015 roku – 30 925, w 2010 roku – 30 266, w 2005 roku – 29 490, a w 2000 roku – 27 933. Z tego wynika, że w latach 2000–2015 utrzymywał się trend wzrostowy, natomiast w kolejnych latach liczba kapłanów zaczęła spadać i ta tendencja wciąż się utrzymuje.
Ilu jest zakonników w Polsce?
Tendencja spadkowa dotyczy także liczby zakonników w naszym kraju. W 2021 roku liczba braci zakonnych wyniosła 963. W 2020 roku było ich 973, w 2019 roku – 970, w 2015 roku – 1014, w 2010 roku – 1058, w 2005 roku – 1375, a w 2000 roku – 1393.
Ile jest zakonnic w Polsce?
A jak wygląda sytuacja w żeńskich zakonach? Liczba sióstr zakonnych także się zmniejsza. W 2021 roku posługę pełniło 17 786 kobiet. Rok wcześniej służyło 18 225 sióstr zakonnych, w 2019 roku – 18 715, w 2015 roku –20 008, w 2010 roku – 21 830, w 2005 roku – 23 300, a w 2000 roku – 23 926.
Struktura organizacyjna Kościoła katolickiego w Polsce
Gdy w Europie Środkowej upadł komunizm, Stolica Apostolska mogła uporządkować administracyjną i prawną strukturę Kościoła w krajach sąsiadujących z Polską po stronie wschodniej. W rezultacie możliwe stało się ustanowienie nowych granic dla metropolii i diecezji.
Aktualnie obowiązująca struktura administracyjna polskiego Kościoła katolickiego obowiązuje od 25 marca 1992 roku, gdy papież Jan Paweł II wyraził swoją decyzję w tej kwestii w bulli Totus Tuus Poloniae Populus. Na katolicką mapę kraju złożyło się wówczas czternaście metropolii:
- Metropolia Białostocka,
- Metropolia Częstochowska,
- Metropolia Gdańska,
- Metropolia Gnieźnieńska,
- Metropolia Katowicka,
- Metropolia Krakowska,
- Metropolia Lubelska,
- Metropolia Łódzka,
- Metropolia Poznańska,
- Metropolia Przemyska,
- Metropolia Szczeciński-Kamieńska,
- Metropolia Warmińska,
- Metropolia Warszawska,
- Metropolia Wrocławska.
W latach 1972–1992 w Polsce funkcjonowało siedem metropolii Kościoła katolickiego:
- Metropolia Gnieźnieńska,
- Metropolia Krakowska,
- Metropolia Lwowska,
- Metropolia Poznańska,
- Metropolia Warszawska,
- Metropolia Wileńska,
- Metropolia Wrocławska.
W granicach wszystkich metropolii łącznie funkcjonują 44 archidiecezje, diecezje i eparchia.
Administracyjny podział Kościoła katolickiego w Polsce
O ile Kościół rzymskokatolicki (czyli Kościół katolicki obrządku łacińskiego) stanowi największą część Kościoła katolickiego, to nie można zapomnieć, że administracyjny podział tej instytucji wyróżnia także Kościoły katolickie wschodnie:
Najstarsze i najpiękniejsze kościoły w Polsce. 10 miejsc z ciekawą historią
Najstarsze kościoły w Polsce skrywają piękne wnętrza i wiele ciekawych historii. Mimo że archeolodzy wciąż spierają się, które świątynie rzeczywiście powstały najwcześniej, na podst...
- obrządku bizantyjsko-ukraińskiego, czyli Kościół greckokatolicki,
- obrządku bizantyjsko-słowiańskiego (Kościół neounicki),
- obrządku ormiańskokatolickiego (Kościół ormiańskokatolicki).
Kościół greckokatolicki
Kościół obrządku bizantyjsko-ukraińskiego działa obecnie na terenie Ukrainy, ale także wśród ukraińskiej diaspory, która uznaje władzę i autorytet papieża. W naszym kraju funkcjonuje pod nazwą Kościół greckokatolicki w Polsce.
W 2021 roku zarejestrowanych było 141 parafii greckokatolickich. Rok wcześniej funkcjonowały 144 kościoły. W 2019 roku ich liczba wyniosła 126, w 2015 roku – 128, w 2010 roku – 134, w 2005 roku – 138, a w 2000 roku – 99.
Kościół neounicki
Kościół katolicki obrządku bizantyjsko-słowiańskiego, czyli neounicki, w swojej liturgii posługuje się rytem bizantyjskim synodalnym, który rozwinął się w starożytnym patriarchacie konstantynopolitańskim. W Polsce nie ma wielu wiernych, a to przekłada się na niewielką liczbę parafii. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, w latach 2010–2020 w naszym kraju funkcjonowały zaledwie trzy parafie bizantyjsko-słowiańskie.
Kościół ormiańskokatolicki
Kościół ormiańskokatolicki funkcjonuje przede wszystkim na obszarze Armenii, ale także wśród diaspory ormiańskiej we Francji, w Argentynie, Kanadzie, Libanie, Turcji, Syrii, USA, a także w Polsce. Obok Kościoła neounickiego, pod względem liczby parafii, jest to najmniej licznie reprezentowany wschodni Kościół katolicki w naszym kraju. W 2021 roku funkcjonowały zaledwie trzy parafie.
Nasz ekspert
Artur Białek
Dziennikarz i redaktor. Wcześniej związany z redakcjami regionalnymi, technologicznymi i motoryzacyjnymi. W „National Geographic” pisze przede wszystkim o historii, kosmosie i przyrodzie, ale nie boi się żadnego tematu. Uwielbia podróżować, zwłaszcza rowerem na dystansach ultra. Zamiast wygodnego łóżka w hotelu, wybiera tarp i hamak. Prywatnie miłośnik literatury.