Kalisz – atrakcje, zabytki i ciekawostki. Dlaczego warto odwiedzić najstarsze miasto Polski?

W tym artykule:

1. Gdzie leży Kalisz?
2. Historia Kalisza
3. Najważniejsze zabytki Kalisza
4. Ciekawostki o Kaliszu
5. Gdzie zatrzymać się w Kaliszu?

Kalisz to przede wszystkim kawał historii, sięgającej czasów sprzed naszej ery. Miasto przez szereg lat odgrywało ważną rolę w życiu mieszkańców nie tylko Wielkopolski, ale i całego kraju. Dziś wciąż pozostaje kluczowym ośrodkiem regionu, który co roku przyciągają masę turystów.

Aby poznać bogatą historię miasta, ale także odkryć nieznane ciekawostki związane z Kaliszem, przejdź do dalszej części artykułu. Zachęcamy również do odwiedzenia strony internetowej miasta, na której znajdziesz interesujące informacje.

Gdzie leży Kalisz?

Położony w środkowo-zachodniej Polsce i ulokowany w malowniczej dolinie rzeki Prosna Kalisz to drugie pod względem wielkości miasto Wielkopolski. To tutaj mieści się siedziba powiatu kaliskiego, a samo miasto funkcjonuje także na prawach powiatu. Na powierzchni wynoszącej niecałe 70 km kw. żyje około 94 tys. mieszkańców.

Najstarsze miasto w Polsce oddalone jest o ok. 120–140 kilometrów od czołowych polskich ośrodków wojewódzkich, jak Poznań, Łódź czy Wrocław. Nic więc dziwnego, że należy do jednych z lepiej skomunikowanych w regionie i bezproblemowo, a co najważniejsze, bezpośrednio dojedziemy tutaj za pośrednictwem komunikacji publicznej.

Kursują tutaj m.in. pociągi PKP Intercity, Polregio, Kolei Wielkopolskich oraz Łódzkiej Kolei Aglomeracyjnej. Przecinają się także drogi krajowe numer 12 i 25, co sprawia, że można zdecydować się na komfortowy dojazd samochodem.

Historia Kalisza

Kalisz ze względu na swoje położenie od tysiącleci był ważnym ośrodkiem gospodarczym i politycznym na mapie Europy. Znajdował się na trasie Szlaku Bursztynowego, łączącego Imperium Rzymskie z Morzem Bałtyckim. Najstarsze ślady osadnictwa na terenie dzisiejszego miasta sięgają środkowej epoki kamienia (8300 lat p.n.e.). Ponadto historycy po dziś dzień spierają się, czy Kalisza nie należy uznać za kolebkę rodu Piastów.

Co jeszcze warto wiedzieć o historii Kalisza? Oto najciekawsze fakty z dziejów najstarszego miasta Polski:

1. Grecki uczony, astronom i matematyk z Aleksandrii – Klaudiusz Ptolemeusz – w swojej II księdze Geografii umieszcza nazwę Kalisia. Na podstawie tego Jan Długosz utożsamia to z nazwą miasta.
2. Na przełomie IX i X wieku na lewym brzegu rzeki wzniesiony został gród, który po rozbudowie zajmował powierzchnię 17,5 tys m kw. Po 1233 roku Henryk Brodaty przenosi osadę z Zawodzia w zupełnie nowe, bardziej dogodne i bezpieczniejsze miejsce.
3. W 1257 roku (szacowana data) Kalisz otrzymuje od księcia Bolesława Pobożnego przywilej lokacyjny na prawie średzkim. Z tych też okresów zachował się do dzisiaj układ urbanistyczny miasta.
4. Od XIII w. w Kaliszu funkcjonowała dzielnica żydowska. Bolesław Pobożny 16 sierpnia 1264 roku wydał Statut Kaliski, czyli zbiór podstawowych praw dla tej właśnie mniejszości. Gwarantował on między innymi położenie prawne, wolność osobistą, bezpieczeństwo czy swobodę wyznania i podróżowania. Od czasów Kazimierza Wielkiego był powszechnym dokumentem obowiązującym na terenie całego kraju.
5. W 1584 roku dzięki fundacji Prymasa Gnieźnieńskiego Stanisława Karnkowskiego sprowadzono do Kalisza jezuitów. Właśnie z tego powodu na XV i XVI wiek przypada rozkwit miasta.
6. Kolejne lata to wojny i pożary, które miały negatywny wpływ na jego dalszy rozwój. W 1706 miała miejsce bratobójcza bitwa między wojskami Stanisława Leszczyńskiego oraz Augusta II Mocnego. Natomiast w 1792 Kalisz dotknęła straszliwą tragedia w postaci pożaru, który strawił praktycznie całe miasto.
7. Rok 1815 — Kalisz znajduje się w granicach Królestwa Polskiego. Fakt ten sprzyja rozwoju kaliskiego sektora przemysłowego, głównie włókienniczego.
8. Podczas I wojny światowej miasto zostało doszczętnie zniszczone przez Niemców. Tragiczne piętno odciśnięte na Kaliszu przejawia się w postaci zdewastowanej aż w 95% staromiejskiej zabudowy. Z 70 tys. mieszkańców zostaje zaledwie 5 tys.
9. W latach międzywojennych prowadzona była pierwsza na taką skalę w historii Polski odbudowa miasta.
10. We wrześniu 1939 r. Kalisz zostaje włączony do III Rzeszy oraz wchodził w skład rejonu „Kraj Warty”.
11. Po zajęciu miasta naziści zaczynają wysiedlanie Żydów, a także likwidację getta. Większość mieszkańców Kalisza pochodzenia żydowskiego trafia do niemieckich obozów zagłady.

Najważniejsze zabytki Kalisza

Kalisz, jak przystało na miasto o bogatej historii, ma wiele do zaoferowania. Nic więc dziwnego, że lista atrakcji jest bardzo długa, ciekawa i, co najważniejsze, różnorodna. Dzięki temu każdy zwiedzający znajdzie coś dla siebie.

Starówka

Rynek w Kaliszu to miejsce, gdzie od zawsze toczyło się życie miasta. W centralnym jego punkcie znajduje się otoczony licznymi i urokliwymi kamieniczkami neorenesansowy ratusz, wybudowany w czasach dwudziestolecia międzywojennego. Na samej górze placówki wybudowana jest wieża, dzięki której możemy podziwiać panoramę miasta. Po drodze na sam szczyt znajdziemy ekspozycję ukazująca historię Kalisza.

Katedra św. Mikołaja

Miejsce sakralne ufundowane przez słynącego ze swojej szczodrości dla kościoła księcia Bolesława Pobożnego w XIII wieku. To miejsce to nie tylko warte uwagi sklepienie gwiaździste czy polichromia ze scenami z życia fundatora, ale także ciekawa historia. Jeszcze 50 lat temu wisiał w nim obraz Rubensa zatytułowany „Zdjęcie z krzyża”. Niestety, nie wiadomo, co stało się z dziełem słynnego malarza. Spekuluje się, że spłonął w pożarze. Jednak pojawiają się również głosy, że został skradziony, a ogień był tylko przykrywką. Dzisiaj można podziwiać wiernie odwzorowaną kopię.

Baszta Dorotka

Spacerując po parku miejskim, na tyłach Bazyliki św. Józefa, znajduje się najbardziej baśniowe miejsce województwa wielkopolskiego. Półokrągła baszta z przełomu XIV i XV wieku skrywa w środku legendę o Dorotce, a także Centrum Legend i Baśni w Kaliszu. Niegdyś była częścią fortyfikacji jednego z najstarszych miast Polski. Udostępniona dla zwiedzających jest od kwietnia do października. Zaraz obok baszty znajduje się Sanktuarium Św. Józefa ze skarbcem pełnym dzieł sztuki i relikwii.

Muzeum im. G.J. Osiakowskich

Miejsce absolutnie wyjątkowe. Każdy z poszczególnych eksponatów znajdujących się w tym niecodziennym muzeum ściśle związany jest z miastem i jego dawnymi dziejami. Dzięki temu tworzą spójną całość i pozwalają poczuć ducha czasów słusznie minionych. Lokalizacja muzeum nie jest przypadkowa, bowiem znajduje się w centrum średniowiecznego oraz współczesnego miasta, które było na skraju dawnej dzielnicy żydowskiej.

Rezerwat Archeologiczny na Zawodziu

Dawny kaliski Gród Piastów, którego centrum znajdowało się na Zawodziu (dzisiejsza dzielnica Kalisza). Prężnie rozwijał się za czasów panowania Mieszka III Starego. Prawdopodobnie był kolebką twórców naszego państwa. Kiedyś otoczony był potężnymi wałami. Obecnie możemy podziwiać zrekonstruowaną bramę wjazdową z palisadą, mostem, wieżą obronną oraz chatkami.

Odbywają się tutaj dwie cykliczne imprezy – Jarmark Archeologiczny (w lipcu) oraz Biesiada Piastowska (w sierpniu), które przenoszą nas w czasy średniowiecza. Idealne miejsce dla osób, które chcą poznać codzienność pierwszych Piastów. Niedaleko znajduje się także drewniany kościół pod wezwaniem św. Wojciecha. Rezerwat wchodzi w skład Muzeum Okręgowego Ziemi Kaliskiej.

Oczywiście niezwykle ciekawych atrakcji Kalisza jest znacznie więcej. Podczas wizyty w dawnej stolicy Wielkopolski warto zobaczyć również:

• Teatr im. Wojciecha Bogusławskiego,
• Pałac Trybunalski,
• Przystań Kaliskiego Towarzystwa Wioślarskiego,
• Pałac Komisji Województwa Kaliskiego,
• Pałac Puchalskich.

Ponadto w okresie letnim to wyśmienita okazja do skorzystania z wodnych atrakcji, jakie oferuje kaliski aquapark.

Leszno – atrakcje, zabytki, historia miasta. Co warto zobaczyć w „wielkopolskich Atenach”?

Leszno może poszczycić się bogatą historią, licznymi zabytkami i masą atrakcji. Jakie miejsca warto odwiedzić podczas pobytu i co należy wiedzieć o tym niezwykłym mieście?

Ciekawostki o Kaliszu

• Kaliska wersja Romeo i Julii – legenda o Dorotce opowiada historię córki lokalnego starosty. Ojciec uwięził ją w baszcie, ponieważ spotykała się za jego plecami z biednym szewczykiem o imieniu Marcinek. Jego posąg stanął przed obiektem i dzielny szewczyk czeka na swoją miłość zamkniętą w wieży.
• Park miejski w Kaliszu jest najstarszym i jednym z największych tego typu obiektów w Polsce. Miejscówkę upodobały szczególnie sobie wiewiórki, które gromadnie odwiedzają tereny zielone. Przez to Kalisz zyskał przydomek „miasta wiewiórek”.
• Ponadto w parku mieści się przedszkole. Jednak, co ciekawe, budynek pełnił kiedyś zupełnie inną rolę. Zapraszał i witał kuracjuszy z całego kraju, szukających odpoczynku i możliwości podreperowania zdrowia. Uzdrowisko nie cieszyło się jednak duża popularnością.
• W Ratuszu znajduje się zegar, który od pokoleń nastawiany jest wyłącznie przez jedną rodzinę. Umieszczony w wieży od 1925 roku czasomierz z warsztatu Rafała Władysława Stiltera to nie lada gratka. Mechanizm został podarowany miastu z okazji 50-lecia pracy zawodowej Stiltera. W swoim testamencie zawarł dopisek, że zegar może być doglądany przez wyłącznie jego rodzinę, zupełnie za darmo. Obecnie zajmuje się nim Janusz Stilter, który poznawał kaliskie czasomierze już jako kilkuletni chłopiec pod kierunkiem dziadka.
• Kalisz został doszczętnie zniszczony podczas I wojny światowej, bardziej niż Warszawa podczas powstania. Po odzyskaniu niepodległości zaczyna się odbudowa miasta z inicjatywy Stanisława Wojciechowskiego, który chce z Kalisza zrobić wizytówkę odrodzonej Polski.
• Do 1938 roku Kalisz znajdował się w województwie łódzkim. Stąd nazwa drugiego co do wielkości dworca kolejowego w Łodzi, czyli Łódź Kaliska.
• Z Kaliszem związani byli m.in. Adam Asnyk i Maria Konopnicka. Ceniony poeta i dramatopisarz w najstarszym mieście Polski przyszedł na świat i wychował się, a na jego cześć postawiono pomnik autorstwa Janusza Jarnuszkiewicza, odpowiedzialnego również za warszawski Pomnik Małego Powstańca. Natomiast słynna nowelistka wzięła ślub w Katedrze św. Mikołaja oraz zadebiutowała na łamach magazynu „Kaliszanin”.
• „Polska Wenecja Północy” oraz „,miasto mostów” – tak również nazywany bywa Kalisz. Nieprzypadkowo, bowiem znajdziemy tutaj około 40 mostów, a najstarszy z nich pochodzi z 1825 roku. Początkowo nazwany był na cześć Cara Aleksandra I, aktualnie nosi nazwę Mostu Kamiennego.
• Kalisz to nie tylko miasto fortepianów, ale także zabawek. Fabryka Adama Szrajera produkowała najpiękniejsze lalki w Polsce i eksportowane były do wielu państw na świecie. Niektóre z nich można obejrzeć we wcześniej wspomnianym Muzeum Osiakowskich.
• Podczas V pielgrzymki do Polski, w 1997 roku, Jan Paweł II zawitał do Kalisza.
• Kalisz może poszczycić się nagrodą Grammy. W 2014 roku Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Kaliskiej okazała się najlepsza w kategorii Best Large Jazz Ensemble Album, zagarniając statuetkę – która jest dostępna dla zwiedzających w Ratuszu – za płytę „Night in Calisia”.

Gdzie zatrzymać się w Kaliszu?

Hampton by Hilton jest jednym z najchętniej i najczęściej wybieranych hoteli przez turystów odwiedzających Kalisz. To miejsce, gdzie współczesność przenika się ze śladem dawnych lat. Jego charakter mocno wpisuje się w atmosferę historycznego miejsca. Placówka została dobudowana do zabytkowej części fabryki kaliskich fortepianów, a jej fasada nawiązuje do klawiatury instrumentu.

Znajduje się zaledwie kilkaset metrów od rynku i sąsiaduje ze wszystkimi najważniejszymi atrakcjami Kalisza. Wspólnie z kompleksem Calisia One tworzy spójny obiekt, który oferuje również zaplecze gastronomiczne – restauracje oraz kawiarnie – połączone klimatycznym placem z napisem „Kocham Kalisz”.

Źródło: wielkopolska.travel.

Nasz ekspert

Filip Nowek

Z wykształcenia dziennikarz, chociaż na co dzień zajmuje się komunikacją marketingową. Pasjonat podróżowania. Autor przewodników po europejskich krajach i ciekawostek o największych miastach świata. Prywatnie miłośnik tenisa i wypadów do kina.