Kraina salamandry i rysia. Gorczański Park Narodowy urzeka widokami, łąkami i niezwykłą bioróżnorodnością

W tym artykule:

1. Gorczański Park Narodowy – podstawowe informacje
2. Polany gorczańskie – najpiękniejszy i najcenniejszy teren parku
3. Fauna parku – kalejdoskop rzadkich gatunków
4. Salamandra plamista – symbol Gorczańskiego Parku Narodowego
5. Gorczański Park Narodowy – informacje praktyczne

Gorczański Park Narodowy to idealne miejsce dla wędrowców, miłośników przyrody czy po prostu poszukiwaczy pięknych krajobrazów i spokoju. Wielka zaletą Parku i Gorców w ogóle jest to, że w przeciwieństwie do Tatr, Pienin i wielu części Beskidów, są to góry wciąż mało uczęszczane. Nawet przy dobrej pogodzie tłumów tam nie spotkamy. Na mniej popularnych szlakach można się cieszyć niemal niezakłóconym obcowaniem z przyrodą.

Gorczański Park Narodowy – podstawowe informacje

Utworzony w 1980 roku, obejmuje powierzchnię ponad 7 tys. hektarów, z czego 4 tys. (57% obszaru Parku) objęte są ochroną ścisłą. Leży w województwie małopolskim, najbliższe mu większe miasta to Nowy Targ, Rabka-Zdrój i Limanowa. Obejmuje centralne pasmo Gorców, gór formalnie należących do Beskidów Zachodnich.

Ponad 94 proc. parku to lasy o naturalnym, a niekiedy nawet pierwotnym charakterze. To pozostałość niegdysiejszej Puszczy Karpackiej. Najwyższe punkty Parku to masywy Turbacza i Gorca. Ten pierwszy to jednocześnie najwyższy szczyt Gorców (1310 m n.p.m.). Park chroni nie tylko przyrodę, ale i dziedzictwo kulturowe. Te tereny przez wieki były kształtowane także przez człowieka i tradycyjny wypas owiec.

Polany gorczańskie – najpiękniejszy i najcenniejszy teren parku

Szczególną wartość dla krajobrazu i przyrody Gorców mają tzw. polany reglowe. Powstały w wyniku tradycyjnej gospodarki pasterskiej. Jej pozostałością są drewniane szałasy, w których rozpoznamy regionalne style: zagórzański i podhalański. Polany gorczańskie są piękne same w sobie – z wielu miejsc rozciągają się imponujące widoki, m.in. na nie tak dalekie Tatry.

Polska atrakcja robi prawdziwą furorę. Tłumy turystów przyjeżdżają z całego kraju

Brama w Gorce to zupełnie nowa atrakcja na turystycznej mapie Polski. Zlokalizowana na Podhalu ścieżka w koronie drzew jest tłumnie odwiedzana zarówno przez pobliskich mieszkańców, jak i odw...

Na polanach występuje niezwykłe bogactwo roślin. Spośród 850 gatunków roślin naczyniowych stwierdzonych w Gorczańskim Parku Narodowym, około 130 rośnie wyłącznie na koszonych lub wypasanych polanach. Zajmują one tylko ok. 6% powierzchni Parku, ale występuje na nich ponad 35% flory roślin naczyniowych Gorców.

Jednak pasterskie tradycje zanikają, a co za tym idzie, łąki i polany powoli zarastają roślinami z innych ekosystemów – krzewami, młodymi drzewami czy borówką czernicą. Choć może się to wydawać dziwne, a nawet sprzeczne z dbaniem o naturę, w Gorczańskim Parku Narodowym podejmuje się wysiłki, by nie dopuścić do zalesienia łąk i polan. W tym celu stosuje się odkrzewianie i mechaniczne koszenie, np. na Jaworzynie Kamienickiej. Na Hali Długiej na Turbaczu z powrotem wprowadzono wypas owiec. Wygląda więc na to, że przynajmniej niektóre polany reglowe zostaną uratowane.

Może i nie są najwyższe na świecie, ale i tak zachwycają! Oto najpiękniejsze góry w Polsce

Polska nie jest krajem górskim, jednak żeby móc przeżyć niezapomnianą przygodę w malowniczej okolicy, nie trzeba wyjeżdżać za granicę. Gdyby zsumować długość wszystkich szlaków pies...

Fauna parku – kalejdoskop rzadkich gatunków

Spośród występujących w Parku kręgowców aż 21 gatunków znajduje się w rejestrze Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt. Księga zawiera listę gatunków zagrożonych i ginących. Gorczański Park Narodowy to dom m.in. dla: traszki karpackiej, orła przedniego, puszczyka uralskiego, niedźwiedzia brunatnego, rysia euroazjatyckiego, wilka szarego i żbika europejskiego. To dobitne świadectwo tego, jak cenne są tereny parku, wciąż pełne siedlisk dla wymagających i płochliwych zwierząt.

Salamandra plamista – symbol Gorczańskiego Parku Narodowego

Tego pięknego, czarno-żółtego płaza ogoniastego niełatwo spotkać, choć nie jest gatunkiem zagrożonym (w Polsce podlega ochronie częściowej). Gorczański Park Narodowy może się poszczycić stabilną populacją salamandry plamistej, która została wybrana na symbol parku i widnieje w jego logo.

Salamandry plamiste prowadzą lądowy, samotniczy tryb życia. Żyją w lasach, w środowiskach wilgotnych i bogatych w próchniejące i murszejące drewno. Schronienia poszukują w butwiejących kłodach i w norkach ziemnych. Gęste, w większości bukowe lasy Gorczańskiego Parku Narodowego to dla niej idealne siedlisko.

Kontrastowe ubarwienie dorosłych osobników pełni funkcje odstraszające – salamandra posiada gruczoły jadowe. Czarno-żółty wzór na ciele salamandry sprawia, że dawniej bywała nazywana jaszczurem plamistym lub ognistym, mimo że z jaszczurkami nie ma nic wspólnego (jest płazem, a nie gadem). Wiele nazw miejsc i miejscowości wzięło się właśnie stąd – np. Jaszczurówka w Tatrach. Żółte wzory mogą być u salamander bardzo różne, występować w formie plam lub pasów, może być ich więcej lub mniej. Nie ma dwóch osobników tak samo ubarwionych.

Gorczański Park Narodowy – informacje praktyczne

Wstęp do Gorczańskiego Parku Narodowego jest płatny. Całodniowy bilet kosztuje 8 zł (ulgowy – 4 zł). Jeśli jesteśmy w Gorcach na dłużej, możemy kupić bilet trzydniowy (16 zł) lub siedmiodniowy (40 zł). Wszystkie bilety kupimy:

• stacjonarnie – w punktach poboru opłat w Porębie Wielkiej-Koninkach i Lubomierzu-Rzekach, w Ośrodku Edukacyjnym GPN w Porębie Wielkiej 4 oraz w tzw. mobilnych punktach sprzedaży;
• online – przez internetowy system sprzedaży www.eparki.pl oraz w aplikacji mobilnej mPay.

Warto wiedzieć, że dwa razy w roku wstęp do parku jest wolny: 1 stycznia, w dzień jego utworzenia oraz w drugą niedzielę sierpnia – Święto Ludzi Gór. Bez opłat możemy się poruszać także po szlakach turystycznych biegnących wzdłuż granic parku. Mapę szlaków znajdziemy na stronie: gpn.gov.pl.

Poruszanie się pieszo jest tu łatwe – mamy do wyboru zarówno sieć znakowanych kolorami szlaków turystycznych, jak i mniej wymagających ścieżek spacerowych, a także 9 ścieżek edukacyjnych. Osobno przygotowano szlaki rowerowe i konne. Zimą, przy pokrywie śnieżnej przekraczającej 20 cm, na szlakach pieszych można uprawiać także turystykę narciarską.

W nielicznych miejscach Gorczańskiego Parku Narodowego dozwolone jest biwakowanie: na polanach Oberówka i Trusiówka. Za nocleg pobierana jest opłata 10 zł od osoby. Na Trusiówce można także zaparkować (12 zł za dobę).