Kurhany do dzisiaj stanowią zagadkę dla archeologów z całego świata. Wiele z nich znajdziemy w Polsce
Najsłynniejsze kurhany w Polsce znajdują się na terenie dzisiejszego województwa wielkopolskiego. Mogiły pochodzą ze wczesnej epoki brązu i są jednymi z najstarszych na Starym Kontynencie.
W tym artykule:
Jak w przeszłości wyglądały zwyczaje pogrzebowe? Ceremonie upamiętniające zmarłych różniły się w zależności od części świata i ewaluowały na przestrzeni lat. W starożytnym Egipcie ku czci tych, którzy odeszli, stawiano piramidy. Równie monumentalne grobowce powstawały w Państwie Środka. W mauzoleum Pierwszego Cesarza Qin w 1974 roku odkryto Terakotową Armię, czyli zbiór ponad ośmiu tysięcy figurek przestawiających między innymi żołnierzy armii mających strzec na wieki chińskiego przywódcy.
W innych częściach globu na cześć zmarłych powstały mogiły w formie kopca, tzw. kurhany. Najwięcej i najcenniejsze z nich zachowały się w Europie, w tym także naszym kraju. Jednak tego typu groby znajdziemy również w Ameryce, Azji czy na Bliskim Wschodzie. Badaczy od zawsze fascynowała nie tylko forma i kształt budowanych kopców, ale także historia, jaka się za nimi kryje.
Czym dokładnie są kurhany? Jak wglądały? Gdzie szukać ich w Polsce? Na te i wiele więcej pytań odpowiadamy w dalszej części artykułu.
Jak zginął Michael Rockefeller? Zagadka śmierci amerykańskiego milionera rozwiązana
Michael Rockefeller miał zostać zjedzony przez papuaskich kanibali. O tej historii mówił cały świat. Co tak naprawdę wydarzyło się w 1961 roku?
Co to są kurhany?
Kurhany, jak już zostało wspomniane, to mogiły kształtem przypominające stożek. W tumulusach (określenie z języka łacińskiego) znajdują się pomieszczenia służące jako grobowce, przeważnie o skalistej lub drewnianej konstrukcji. Początki kurhanów sięgają neolitu, czyli młodszej epoki kamienia. To z tego okresu pochodzi chociażby jeden z największych na świecie, numer jeden w Europie pod tym względem, prehistoryczny kopiec wykonany przez człowieka.
Mowa o liczącym ponad 4 tysiące lat, ok. 40 metrów długości i 138 metrów średnicy Silbury Hill. Położony w południowej Anglii, w pobliżu Stonehenge, obiekt w 1986 roku trafił na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Mimo upływu kolejnych dekad i wielu teorii, do tej pory nie wiadomo, skąd zrodził się pomysł na jego budowę. Nie ustalono także, czy ktoś spoczywa wewnątrz.
Jak i po co zbudowano Stonehenge? Tajemnica słynnej megalitycznej budowli rozwiązana
Stonehenge to najsłynniejsza megalityczna budowla na świecie. Zespół kamiennych bloków znajduje się w pobliżu miasta Salisbury na południu Wielkiej Brytanii. Naukowcy twierdzą, że w końc...
Jednak najpopularniejszym kurhanem na Wyspach Brytyjskich jest Sutton Hoo, gdzie najprawdopodobniej spoczywa anglosaski władca, król Raedwald, rządzący Anglią Wschodnią w VII wieku. Historycy wciąż bazują na przypuszczeniach, ponieważ odkryte na miejscu szczątki były na tyle zniszczone, że eksperci nie byli wstanie ustalić do kogo one należą. – Ze wszystkich dowodów wynika, że miejsce pochówku jest powiązane z dynastią królewską ze Wschodniej Anglii i myślę, że to jest najdalej, jak możemy i powinniśmy odpowiedzieć na to pytanie – przyznał prof. Howard Williams z Uniwersytetu w Chester.
Stanowisko archeologiczne we wschodniej części kraju po dziś dzień chodzi za jedno z najważniejszych znalezisk w historii Zjednoczonego Królestwa. Odkryte zostało w 1939 roku przez archeologa Basila Browna. We wnętrzu kopca – oprócz szczątków ciałopalnych – badacze natrafili na średniowieczny statek o długości 27 metrów, pełen drogocennych przedmiotów. Na pokładzie znaleziono między innymi sztućce i monety z Cesarstwa Bizantyjskiego, miecz z rękojeścią wykonaną z klejnotów oraz złote dodatki do stroju. Dodajmy, że na podstawie wydarzeń sprzed ponad 80 lat powstał film Netfliksa – „The Dig”, przybliżający historię łodziowego pochówku z Sutton Hoo.
Çatalhöyük – nieznane z imienia największe z pierwszych miast świata
Największy z kandydatów na najstarsze miasto świata. Çatalhöyük jest miastem bez ulic, zaskakuje nas architekturą, ale również organizacją społeczną. Jak mieszkańcy mogli przeżyć kil...
Kurhany w Wielkopolsce
Ze względu na swój charakterystyczny kształt kurhany są bardzo łatwe do rozpoznania. W Polsce do dzisiaj zachowało się około 40 tumulusów. Najsłynniejsze zlokalizowane są w województwie wielkopolskim, w okolicach Łęk Małych, nieopodal drogi między Kościanem a Grodziskiem Wielkopolskim. Wielkopolskie Piramidy datuje się na wczesną epokę brązu i stanowią ewenement na skalę europejską. Do dzisiaj zachowały się tylko cztery kurhany, choć jeszcze pod koniec XIX wieku było ich 11. Siedem z nich uległo zniszczeniu w trakcie budowy pobliskiej trasy kolejowej.
Badania historyków wskazują, że pierwotnie w tym miejscu stało 14 kopców, w których pochowano ludzi znaczących dla lokalnej społeczności. Świadczyć o tym mają przedmioty, takie jak broń, naczynia, berło sztyletowe czy wszelakiego rodzaju ozdoby, które trafiały do grobowca wraz ze zmarłym. Wysokość kurhanów oscyluje między 2,5 a 5 metrów.
Inne znane kurhany w Polsce to:
- Kopiec Krakusa w Krakowie
- Kurhan w Kiwitach
- Cmentarzysko kurhanowe Szwajcaria niedaleko Suwałk
- Kurhan karniowicki w Karniowicach
- Kurhany w Mirosławiu
- Cmentarzysko w Węsiorach
Nasz ekspert
Igor Szulim
Od zawsze wiedziałem, co chcę robić w życiu. Dlatego z pasji i z wykształcenia jestem dziennikarzem. W National-Geographic.pl zajmuje się tematyką podróżniczą. Szczególnie bliskie są mi kraje niemieckojęzyczne. Po godzinach najchętniej spędzam czas na korcie tenisowym.