Mazurski Park Krajobrazowy kusi wieloma atrakcjami. To ostatnie fragmenty pierwotnego mazurskiego krajobrazu

Spis treści:

1. Gdzie znajduje się Mazurski Park Krajobrazowy?
2. Historia Mazurskiego Parku Krajobrazowego
3. Charakterystyka Mazurskiego Parku Krajobrazowego
4. Roślinność Mazurskiego Parku Krajobrazowego
5. Zwierzęta Mazurskiego Parku Krajobrazowego
6. Atrakcje Mazurskiego Parku Krajobrazowego

Mazurski krajobraz jest unikatowy w skali Polski i Europy. Przez lata ta malownicza kraina była poddawana wielu niszczącym działaniom, które zaczęły nieodwracalnie zmieniać jej oblicze. Mazurski Park Krajobrazowy powstał po to, by ocalić ostatnie fragmenty pierwotnej przyrody i zachować je dla kolejnych pokoleń.

Gdzie znajduje się Mazurski Park Krajobrazowy?

W ujęciu administracyjnym, Mazurski Park Krajobrazowy obejmuje swoimi granicami południowo-wschodnią część województwa warmińsko-mazurskiego. Rozpościera się w granicach trzech powiatów: piskiego, mrągowskiego i szczycieńskiego.

W kontekście geograficznym, park znajduje się w makroregionie Pojezierza Mazurskiego. Na podstawie występujących tam form krajobrazu, na rozległym obszarze wydziela się trzy odmienne mezoregiony – Pojezierze Mrągowskie, Krainę Wielkich Jezior Mazurskich i Równinę Mazurską.

Historia Mazurskiego Parku Krajobrazowego

Za oficjalną datę utworzenia Mazurskiego Parku Krajobrazowego uznaje się grudzień 1977 roku. Należy jednak podkreślić, że historia tego miejsca rozpoczęła się kilka lat wcześniej.

Profesor Władysław Szafer, botanik i działacz w międzynarodowym ruchu ochrony przyrody, już w latach 60. XX wieku mówił o konieczności objęcia ochroną mazurskiego krajobrazu. Wysunął propozycję utworzenia Mazurskiego Parku Narodowego i z miejsca zyskał poparcie Jana Panfila, ówczesnego Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody. Park swoimi granicami miał objąć najbardziej malownicze obszary Pojezierza Mazurskiego, północno-zachodnią część Puszczy Piskiej i Jezioro Nidzkie.

Zmiana koncepcji

Ich starania nie przyniosły jednak skutku. Dlaczego? Ponieważ objęcie tego obszaru ochroną w ramach parku narodowego godziłoby w interesy branży turystycznej, przemysłu leśnego i myśliwych. Powrócono jednak do koncepcji zaproponowanej w 1966 roku przez doc. Tadeusza Szczęsnego, w ramach której na terenie Mazur miałyby powstać parki krajobrazowe.

Park krajobrazowy jako forma przejściowa

W 1970 roku Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej podjęło uchwałę, na mocy której powstał Mazurski Park Krajobrazowy. Miał stanowić formę przejściową do czasu utworzenia na tym obszarze parku narodowego.

Błędy formalne

Po reformie administracyjnej w 1975 roku i utworzenia województwa suwalskiego, prawnicy wskazali na błędy proceduralne przy tworzeniu obszaru chronionego. Co za tym idzie, konieczne było ponowne powołanie Mazurskiego Parku Krajobrazowego. 8 grudnia 1977 roku Wojewódzka Rada Narodowa w Suwałkach podjęła stosowną uchwałę. Trzy dni później analogiczny akt prawny uchwalono w Olsztynie.

Charakterystyka Mazurskiego Parku Krajobrazowego

Mazurski Park Krajobrazowy zajmuje obszar o powierzchni 56258 ha. Powierzchnia otuliny to 19154 ha. W zestawieniu największych parków krajobrazowych w Polsce, w którym pierwszą trójkę zamyka Nadbużański Park Krajobrazowy (74136,5 ha) MPK plasuje się na ósmym miejscu.

Około 53 proc. powierzchni parku pokrywają lasy. Wody powierzchniowe zajmują ponad 29 proc. powierzchni, a użytki rolne – ponad 15 proc.

Rzeźba terenu

Malowniczy obszar, który dziś swoimi granicami obejmuje Mazurski Park Krajobrazowy, ukształtował się podczas ostatniego zlodowacenia bałtyckiego. Około 11,7 tys. lat temu lądolód ustąpił, odsłaniając przeważający w parku nizinny krajobraz glacjalny, pagórkowaty, poprzecinany dolinami i obniżeniami.

W zachodniej części MPK dominują jeziora rynnowe, które rozciągają cię na osi północ-południe. Na wschodzie przeważają jeziora morenowe o dużej powierzchni i urozmaiconej linii brzegowej. Południowa część obejmuje fragment równiny sandrowej.

Roślinność Mazurskiego Parku Krajobrazowego

Mazurski Park Krajobrazowy cechuje się wyjątkową bioróżnorodnością. Występuje tam wiele cennych, bogatych florystycznie siedlisk, w których obok pospolitych gatunków rosną także okazy rzadkie i zagrożone.

Siedliska leśne

Mówiąc o najcenniejszych siedliskach leśnych, w pierwszej kolejności należy wskazać na bory i lasy bagienne, które występują w miejscach wilgotnych i bezodpływowych. Dominującym gatunkiem jest tam sosna zwyczajna. Świerk pospolity występuje rzadziej. W runie przeważa bagno zwyczajne i borówka bagienna. Z tymi siedliskami związany jest cenny gatunek chroniony storczyka – listera sercowata.

Brzegi rzek i strumieni stwarzają dogodne warunki dla łęgów topolowych, wierzbowych, jesionowych i olszowych. Szczególnie duże znaczenie łęgi jesionowe z jesionem wyniosłym, gdzie rośnie chroniony storczyk gnieźnik leśny. Takie łęgi są coraz rzadsze w skali całego kraju.

Ciekawą formacją jest bogaty florystycznie grąd subkontynentalny, gdzie obok dębów szypułkowych rosną klony pospolite, lipy drobnolistne i graby. To doskonałe siedlisko dla kolejnego gatunku chronionego – wawrzynka wilczełyko. Z kolei w zdominowanych przez dęby prześwietlonych lasach, gdzie światło słoneczne swobodnie dociera do dna, rosną okazy takie jak: dzwonecznik wonny, storczyk buławnik czerwony i miodownik melisowaty.

Roślinność torfowiska

Torfowiska wysokie i przejściowe ze swoim stale podmokłym terenem stwarzają dogodne warunki dla mchów, które tworzą tam tzw. mszar. Występują tam gatunki takie jak podlegająca ochronie rosiczka okrągłolistna, wełnianka delikatna i lipiennik Loesela. Na szczególną uwagę zasługuje krytycznie zagrożona chamedafne północna, związana z torfowiskami wysokimi.

Zwierzęta Mazurskiego Parku Krajobrazowego

Zróżnicowany obszar jest doskonałą ostoją dla wielu gatunków zwierząt. Oprócz taksonów pospolitych, występują tam także okazy rzadkie i zagrożone wyginięciem.

Ssaki Mazurskiego Parku Krajobrazowego

Do najliczniej występujących ssaków należy zaliczyć jelenie, sarny i dziki. Powszechne są też bobry, lisy, kuny leśne i domowe. Coraz liczniej pojawiają się tam łosie i wydry.

W Mazurskim Parku Krajobrazowym żyją dwa rzadkie drapieżniki: wilk i ryś. W stosunku do tych drugich prowadzone są działania reintrodukcyjne.

Ptaki Mazurskiego Parku Krajobrazowego

W parkowej awifaunie wyróżniają się bociany białe. Każdego roku lęgi wyprowadza tam ponad 50 par tych ptaków, a oprócz nich – także dwie pary rzadkich bocianów czarnych.

Wśród najrzadszych drapieżników należy wymienić rybołowa i bielika. W parku gniazdują także orliki krzykliwe, kanie rude i czarne.

W lasach i zadrzewiach licznie występują dzięcioły, w tym rzadki w kraju dzięcioł białogrzbiety. W okolicy mokradeł można spotkać przedstawicieli rodziny czaplowatych, w tym czaplę siwą i coraz liczniejszą czaplę białą.

Płazy Mazurskiego Parku Krajobrazowego

Obszary błotne i wodno-błotne tworzą dobre środowisko dla płazów. Na terenie parku stwierdzono występowanie 14 gatunków zaliczanych do tej gromady. Wszystkie podlegają ochronie. Z tej grupy warto wyróżnić rzekotkę drzewną, jedynego przedstawiciela rzekotkowatych w Polsce.

Ryby Mazurskiego Parku Krajobrazowego

Mazurski Park Krajobrazowy może poszczycić się niezwykle bogatą ichtiofauną. Tylko Biebrzański Park Narodowy cechuje się większą różnorodnością w tym obszarze. Stwierdzono tam występowanie 42 gatunków ryb, z czego 27 proc. uznano za zagrożone wyginięciem. W tym miejscu należy wskazać m.in. na węgorza europejskiego i certę.

Atrakcje Mazurskiego Parku Krajobrazowego

Największym bogactwem parku jest wspaniała przyroda. Największym, ale nie jedynym. Nie można bowiem zapomnieć o walorach kulturowych i historycznych Warmii i Mazur. Do dziś zachowała się tam tradycyjna zabudowa mieszkalna i sakralna. To wszystko przekłada się na znaczne zróżnicowanie atrakcji turystycznych Mazurskiego Parku Krajobrazowego, więc odwiedzającym tę malowniczą krainę z całą pewnością nie grozi nuda.

Jakie są atrakcje w Mazurskim Parku Krajobrazowym? Najciekawsze to między innymi:

• Osada Kulturowa w Kadzidłowie,
• Park Dzikich Zwierząt w Kadzidłowie,
• Muzeum Regionalne im. Walentyny Dermackiej z Sapiehów w Pieckach,
• Muzeum Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego w Praniu,
• młyn wodny na Krutyni w Zielonym Lasku,
• zabytkowa wyłuszczarnia nasion w Rucianem-Nidzie,
• molenna staroobrzędowców w Wojnowie,
• drewniana cerkiew prawosławna w Wojnowie,
• neogotycki kościół w Ukcie,
• neogotycki kościół w Wejsunach.

Z naturalnych atrakcji na szczególną uwagę zasługują mazurskie jeziora, w tym największe w kraju – Śniardwy.

Nasz autor

Artur Białek

Dziennikarz i redaktor. Wcześniej związany z redakcjami regionalnymi, technologicznymi i motoryzacyjnymi. W „National Geographic” pisze przede wszystkim o historii, kosmosie i przyrodzie, ale nie boi się żadnego tematu. Uwielbia podróżować, zwłaszcza rowerem na dystansach ultra. Zamiast wygodnego łóżka w hotelu, wybiera tarp i hamak. Prywatnie miłośnik literatury.