Najdłuższy dopływ Dunaju ma ponad 900 km długości. Przepływa przez pięć krajów

W tym artykule:

1. Jaki jest najdłuższy dopływ Dunaju?
2. Źródło najdłuższego dopływu Dunaju
3. Przebieg Cisy
4. Wezbrania i powodzie
5. Geografia zlewni Cisy

Dunaj jest długą najdłuższą rzeką Europy. Pod tym względem ustępuje jedynie Wołdze. Wstęga o długości 2888 km przepływa przez dziesięć państw, od Niemiec, gdzie wypływa w górach Schwarzwaldu, aż po Ukrainę i Rumunię, gdzie rozbudowaną deltą uchodzi do Morza Czarnego. Po drodze zasila ją 31 jeden dopływów o długości powyżej 140 km, czternaście lewo- i siedemnaście prawobrzeżnych. Który z nich jest najdłuższy?

Jaki jest najdłuższy dopływ Dunaju?

Tytuł najdłuższego dopływu Dunaju dzierży Cisa – dziewiętnasta pod względem długości rzeka Europy. Mierzy 966 kilometrów i przebiega przez terytorium pięciu państw: Ukrainy, Rumunii, Słowacji, Węgier i Serbii. Jest więc ponad trzy razy dłuższa niż Wieprz i ponad osiem razy dłuższa niż Krzna – rzeki, które łączy najdłuższy kanał w Polsce. Powierzchnia zlewni to 157218 km kw., a średni przepływ u ujścia wynosi 776 m3/s.

Do drugiej najdłuższej rzeki Europy uchodzi w okolicach serbskiej wsi Novi Slankamen, między Nowym Sadem a Belgradem. Cisa jest najdłuższym dopływem Dunaju, ale pod względem objętości niesionej wody plasuje się na drugim miejscu. W tej kategorii ustępuje tylko Sawie, która dostarcza 1513 m3/s.

Źródło najdłuższego dopływu Dunaju

Cisa rozpoczyna swój bieg w odległości około 4 km na północ od miasteczka Rachów na Zakarpaciu (w Beskidach Połonińskich). Powstaje z połączenia dwóch potoków źródłowych, Czarnej Cisy i Białej Cisy. Pierwszy bierze początek w Gorganach, natomiast drugi – Czarnohorze.

Przebieg Cisy

Rzeka dzieli się na trzy odcinki: górny, środkowy i dolny. Pierwszy jest mierzony do ujścia Samoszu, drugi – do ujścia Maruszy, a trzeci – do ujścia.

Odcinek górny

Wstęga najdłuższego dopływu Dunaju początkowo wije się przez góry i zmierza na południe. Załamuje się u ujścia Vișeu i tam skręca na zachód. Na tym odcinku wyznacza 62-kilometrową granicę między Ukrainą a Rumunią. W okolicach Sihotu Marmaroskiego wpływa do Kotliny Marmaroskiej.

Dalej w okolicach Chustu (między masywem Tupego a górami Oaș) wkracza do Kotliny Panońskiej. Początkowo przepływa przez Nizinę Zakarpacką (ukraińską część kotliny), by dalej wpłynąć na Równinę Satmarsko-Berehowską po stronie węgierskiej. Tam zawija się na północ i właśnie na tym odcinku przyjmuje swój pierwszy duży dopływ, czyli rzekę Samosz.

Chiny znoszą wizy dla Polaków. Teraz podróżowanie stanie się łatwiejsze

Kurczy się lista państw świata, które wymagają od obywateli Polski posiadania wizy, niezbędnej do przekroczenia ich granicy. Rząd Chin podjął decyzję o włączeniu Polski do programu ruch...

Odcinek środkowy

W pobliżu miast Czop i Zakośny osiąga najdalej wysunięty na północ punkt. Stamtąd skręca na południowy zachód i przepływa między dwiema równinami: Bodrogköz i Rétköz. Na tym odcinku wyznacza odcinek węgiersko-słowackiej granicy o długości 6,5 kilometra.

Dalej dociera do podnóża góry Tokaj i tam przyjmuje kolejny wielki dopływ – rzekę Bodrog. Dalej na południowym zachodzie przecina wielki sztuczny zbiornik wodny Cisa i zaczyna skręcać na południe. W miejscu, w którym uchodzi do niej Zagyva, przyjmuje bieg równoległy do Dunaju. Łączy się z dwoma kolejnymi wielkimi dopływami, Kereszem i Maruszą.

Odcinek dolny

Za ujściem Maruszy przecina granicę Węgier i Serbii. Na tym odcinku oddziela dwie historyczne krainy: Baczkę i Banat. Mniej więcej w połowie drogi między Nowym Sadem a Belgradem uchodzi do Dunaju.

Wezbrania i powodzie

Przez długi czas rzeka tworzyła szeroką terasę zalewową i przyczyniała się do występowania niszczycielskich powodzi. Nie miała wówczas stałego koryta, bo podczas wezbrań nurt swobodnie przemieszczał się po terasie. By temu zapobiec, w XIX wieku przystąpiono do regulacji Cisy. Współcześnie jest uregulowana na większości swojego biegu.

Wezbrania występują wczesną wiosną i mają związek z topnieniem pokrywy śnieżnej w Karpatach. Zdarzają się także wczesnym latem, w okresie zintensyfikowanych opadów deszczu. Niekiedy na górnej Cisie zdarza się trzecie maksimum opadowe – w październiku. Powodzie najczęściej powodowało pierwsze wezbranie, które spotykało się z wezbraniem Dunaju. Rzeka nie mogła przyjąć wód Cisy. W związku z tym ta zaczynała gwałtownie przybierać, co powodowało katastrofalne w skutkach powodzie. W tym miejscu warto przypomnieć o powodzi z 1879 roku, która zniszczyła Segedyn, największe miasto położone nad Cisą.

Geografia zlewni Cisy

Cisa na prawie całej długości jest rzeką nizinną. Jedynym wyjątkiem jest odcinek źródłowy. Spadek wynosi zaledwie kilka centymetrów na kilometr, co przekłada się na powolny i spokojny nurt rzeki. Na odcinku między Dombrádem na Węgrzech a ujściem jest dostępna dla żeglugi.

Cisa jest niezwykle ważnym dopływem Dunaju, nie tylko z uwagi na jej długość i objętość niesionej wody, ale także ze względu na położenie geograficzne. W obszarze zlewni Cisy leży wiele dużych miast, w tym:

• Użhorod (Ukraina),
• Preszów (Słowacja),
• Koszyce (Słowacja),
• Kluż-Napoka (Rumunia),
• Timisoara (Rumunia),
• Târgu Mureș (Rumunia),
• Arad (Rumunia),
• Oradea (Rumunia),
• Miszkolc (Węgry),
• Debreczyn (Węgry),
• Segedyn (Węgry),
• Subotica (Serbia),
• Zrenjanin (Serbia).

Nasz ekspert

Artur Białek

Dziennikarz i redaktor. Wcześniej związany z redakcjami regionalnymi, technologicznymi i motoryzacyjnymi. W „National Geographic” pisze przede wszystkim o historii, kosmosie i przyrodzie, ale nie boi się żadnego tematu. Uwielbia podróżować, zwłaszcza rowerem na dystansach ultra. Zamiast wygodnego łóżka w hotelu, wybiera tarp i hamak. Prywatnie miłośnik literatury.