Najmniejsze miasto w Polsce po 150 latach odzyskało prawa miejskie. Ilu ma mieszkańców?

W tym artykule:

1. 10 najmniejszych miast w Polsce
2. Najmniejsze miasta w Polsce
3. Najmniejsze miasto w Polsce
4. Najmniejsze miasto świata

Największe miasta w Polsce, jak Warszawa, Kraków czy Wrocław, mogą pochwalić się ponad półmilionową ludnością. W przypadku obecnej stolicy mowa nawet o przeszło milionie mieszkańców. Te liczby robią wrażenie szczególnie, gdy porównamy je z miejscowościami posiadającymi prawa miejskie, których populacja nie przekracza 1000 osób. Takich – jak się okazuje – w naszym kraju nie brakuje.

10 najmniejszych miast w Polsce

Według obowiązujących przepisów, o nadanie praw miejskich ubiegać się może każda miejscowość, której liczba ludności przekracza 2 tysiące, a ⅔ mieszkańców znalazło zatrudnienie poza sektorem rolnym. Ponadto posiada ona zabudowę miejską, nie zagrodową.

Na mapie Polski nie brakuje jednak miast, które zyskały ten status, choć ich populacja znacznie odbiega od powszechnie przyjętych kryteriów. Wpływ na to mają między innymi czynniki historyczne. Warto przypomnieć, że wiele miejscowości straciło prawa miejskie w wyniku carskich represji po powstaniu styczniowym. Dopiero po upływie dekad mogły ponownie cieszyć się z tego, co zostało im odebrane na skutek dekretu wydanego przez władze Imperium Rosyjskiego.

Poniżej prezentujemy aktualne zestawienie 10 najmniejszych miast w Polsce (stan na 2024 rok):

1. Opatowiec (308 mieszkańców),
2. Wiślica (444),
3. Ciepielów (732),
4. Inowłódz (735),
5. Koszyce (759),
6. Gielniów (776),
7. Dubiecko (801),
8. Józefów nad Wisłą (803),
9. Kiernozia (806),
10. Turobin (823).

Najmniejsze miasta w Polsce

Turobin

Pierwszą dziesiątkę najmniejszych miast Polski zamyka zlokalizowany w woj. lubelskim Turobin. Prawa miejskie uzyskał w XIV wieku za panowania Władysława Jagiełły. Stracił je w 1870 roku, po powstaniu styczniowym, na skutek wspomnianych chwilę wcześniej carskich represji. Długo wyczekiwany status miasto został mu przywrócony po 154 latach. W 2024 r. Turobin liczył 823 mieszkańców.

Kiernozia

Kiernozia to miasto położone w woj. łódzkim, które trzykrotnie otrzymywało prawa miejskie. Po raz pierwszy zyskało je w 1523 roku, ale po niespełna 60 latach ponownie zostało zdegradowane do rangi wsi. Następna lokacja miała miejsce w 1784 r., gdy oddalona o niespełna 20 km od Łowicza Kiernozia była prywatnym miastem szlacheckim. Działania podejmowane przez władze rosyjskie w czasach zaborów doprowadziły do tego, że po raz kolejny utraciła status miasta. Od 1 stycznia 2024 r. znowu może poszczycić się prawami miejskimi.

Józefów nad Wisłą

Józefów nad Wisłą, podobnie jak Turobin i Kiernozia, utracił – uzyskane pod koniec XVII wieku – prawa miejskie na skutek reparacji po klęsce powstania styczniowego. Odzyskał je po niespełna 150 latach, z dniem 1 stycznia 2018 roku. Położone w woj. lubelskim i liczące ponad 800 mieszkańców miasto słynie z wielu interesujących zabytków, które przyciągają okolicznych miłośników historii. Wśród nich warto wymienić m.in. wzniesiony w XVIII wieku przez Potockich pałac czy Kościół Parafialny pw. Bożego Ciała.

Dubiecko

Dubiecko to malownicza miejscowość położona w województwie podkarpackim, nad rzeką San, w powiecie przemyskim. W 1407 roku miasto, decyzją króla Władysława Jagiełły, uzyskało prawa miejskie, a straciło je w okresie II Rzeczypospolitej. Od 2021 r. Dubiecko ponownie może poszczycić się statusem miasta. W ramach ciekawostki dodajmy, że to właśnie w tej niewielkim miasteczku na Podkarpaciu, w 1735 r., na świat przyszedł jeden z głównych przedstawicieli polskiego oświecenia, Ignacy Krasicki.

Gielniów

Pierwsze wzmianki o Gielniowie, skąd pochodził błogosławiony Władysław Gielniowczyk, patron Polski i Warszawy, sięgają XV wieku. W 1455 r. ta położona w województwie mazowieckim miejscowość uzyskała prawa miejskie z nadania Kazimierza Jagiellończyka. Pożegnać musiała się z nimi, tak jak inne miasta zaangażowane w powstanie styczniowe, w 1870 r. Swój status Gielniów odzyskał w 2024 r. Dziś liczy 776 mieszkańców.

Koszyce

W 1374 roku, dzięki staraniom króla Ludwika Węgierskiego, doszło do lokacji Koszyc. Prawa miejskie utraciły w 1869 r. na mocy decyzji władz carskich po powstaniu styczniowym. Ponownie uzyskały je po niemal 150 latach, w 2019 r. Aktualnie są najmniejszym miastem w województwie małopolskim, zamieszkałym przez 753 osoby.

Inowłódz

Inowłódz czekał przeszło 150 lat, by ponownie móc cieszyć się statusem miasta. Po raz pierwszy prawa miejskie uzyskał w połowie XIV wieku, gdy na polskim tronie zasiadał Kazimierz Wielki. Utracił je, podobnie jak wiele innych miejscowości, w wyniku represji carskich po powstaniu styczniowym, w 1870 r. Inowłódz, ze względu na swoje malownicze położenie oraz historyczne zabytki, stał się miejscem, które przyciąga filmowców i twórców seriali. Kręcono tu m.in. sceny do „Czterech pancernych i psa”, „Pana Wołodyjowskiego” czy „Korony królów”.

Ciepielów

Ciepielów, mimo że jest niewielką miejscowością na Mazowszu, od momentu uzyskania praw miejskich w 1548 r. odgrywał ważną rolę w historii regionu i był świadkiem wielu pięknych, ale również i tragicznych wydarzeń. 9 września 1939 r., w czasie kampanii wrześniowej, w Ciepielowie miała miejsce masakra polskich jeńców wojennych, dokonana przez wojska niemieckie. Status miasta utracił w 1870 r., by ponownie go odzyskać w 2024 r. Notując przy okazji największy w kraju procentowy spadek ludności spośród wszystkich miast.

Wiślica

Władysław Łokietek nadał Wiślicy prawa miejskie w 1326 roku. Jeden z głównych ośrodków państwa Wiślan utracił je w drugiej połowie XIX w. na skutek decyzji władz zaboru rosyjskiego. Status miasta odzyskał dopiero 1 stycznia 2018 r., zostając tym samym najmniejszym miastem w Polsce, ale nie na długo.

Najmniejsze miasto w Polsce

Jakie jest najmniejsze miasto w Polsce? Obecnie tytuł ten piastuje położony w województwie świętokrzyskim Opatowiec (ok. 65 km na południe od Kielc), który w 2019 roku, po ponad 150 latach, odzyskał prawa miejskie. Pierwszej lokacji dokonał w 1271 r. książę Bolesław Wstydliwy. Z powrotem zdegradowany do wsi został w 1869 r. przez władze carskie po klęsce powstania styczniowego.

Opatowiec, gdzie Dunajec spotyka się z Wisłą, zamieszkuje – według danych z 2024 roku – jedynie 308 osób. Dla porównania Kozy, czyli największa polska wieś, liczą ponad 12 tysięcy mieszkańców.

Dodajmy, że najmniejszym miastem w Polsce pod względem powierzchni jest Stawiszyn (woj. wielkopolskie), który ma zaledwie 1 km kw.

Najmniejsze miasto świata

Populacja Opatowca wcale nie jest tak mała, jak mogłoby się wydawać. Szczególnie, gdy zestawimy ją z liczbą osób zamieszkujących najmniejsze miasto świata. Wpisany do Księgi Rekordów Guinnessa chorwacki Hum, bo nim mowa, liczy od 20 do 30 mieszkańców.

Hum znajduje się w samym sercu Istrii, największego półwyspu Chorwacji. Mimo niewielkiej liczby mieszkańców, miasto przyciąga turystów swoją unikatową architekturą, niepowtarzalnym klimatem oraz malowniczym położeniem.

Źródła: stat.gov.pl; National Geographic Polska.

Nasz ekspert

Igor Szulim

Od zawsze wiedziałem, co chcę robić w życiu. Dlatego z pasji i z wykształcenia jestem dziennikarzem. W National-Geographic.pl zajmuje się tematyką podróżniczą. Szczególnie bliskie są mi kraje niemieckojęzyczne. Po godzinach najchętniej spędzam czas na korcie tenisowym.