Największe państwo Afryki ma długą historię. Jednak formalnie istnieje dopiero od kilkudziesięciu lat

W tym artykule:

1. Jakie jest największe państwo w Afryce?
2. Stolica największego państwa w Afryce
3. Historia największego państwa w Afryce
4. Współczesna historia Algierii

Afryka jest podzielona na ponad 50 suwerennych państw, których łączna powierzchnia przekracza 30 milionów kilometrów kwadratowych. Tak ogromny obszar tworzy istny kalejdoskop krajobrazów, w którym rozległe pustynie mieszają się z obszarami górskimi i gęstymi lasami równikowymi. Który z afrykańskich krajów jest największy?

Jakie jest największe państwo w Afryce?

Największe państwo Afryki to Algieria – kraj położony w Afryce Północnej, nad Morzem Śródziemnym. Jego powierzchnia to 2 381 740 kilometrów kwadratowych. Oznacza to, że Demokratyczną Republikę Konga, drugi na liście największych afrykańskich krajów, wyprzedza zaledwie o 36 882 kilometry kwadratowe.

Algieria jest destynacją wybieraną przez turystów lubiących nieoczywiste kierunki. Kiedyś poznawali ją i opisywali wielcy podróżnicy, chcący „oswoić” obcy i nieprzyjazny Czarny Ląd. Podróż po Algierii odbył między innymi Ferdynand Ossendowski. Jeden z największych podróżników spisał swoje wrażenia w książce zatytułowanej „Pod smaganiem samumu”.

Sahara: narodziny pustyni. "Nie sposób jej sobie wyobrazić"

Sahara jest tak wielka, tak piękna, i tak zróżnicowana. Przejechałem tylko mały jej kawałek. Ale zobaczyłem miejsce, w którym rodzi się pustynia.

Położenie

Jak już wspomnieliśmy, Algieria leży w Afryce Północnej. Na wschodzie graniczy z Tunezją i Libią, na zachodzie z Mauretanią, Saharą Zachodnią i Marokiem, natomiast na południu – z Nigrem i Mali. Północna granica lądowa jest wyznaczona linią brzegową Morza Śródziemnego.

Podział administracyjny Algierii

Kraj jest podzielony na 48 wilajetów. Nazwa określająca te jednostki administracyjne pochodzi od arabskiego słowa „waliyah”, które oznacza „zarządzać”. Jest stosowana od 1864 roku. Wówczas wskazywała na prowincje mieszczące się w granicach Imperium Osmańskiego.

Ludność

Algierię w większości zamieszkują Arabowie, którzy stanowią ponad 80 proc. ogółu ludności. Poza nimi kraj zamieszkują także Berberowie, głównie Kabylowie i Tuaregowie, Beduini oraz ludność europejska, przede wszystkim Francuzi. W 2024 roku populacja przekroczyła 46 milionów osób, a gęstość zaludnienia wyniosła 19,2 os. na kilometr kwadratowy.

Stolica największego państwa w Afryce

Funkcję stolicy oraz gospodarczego, kulturalnego i naukowego centrum kraju pełni Algier. Największe, bo mierzące 273 kilometry kwadratowe, miasto kraju jest położone na stokach Sahelu, rozciągających się wzdłuż Zatoki Algierskiej.

Historia największego państwa w Afryce

Współczesna Algieria została utworzona w 1962 roku, ale historia osadnictwa na ziemiach położonych w granicach tego kraju rozpoczęła się już w starożytności.

Starożytność

Jako pierwsi terytorium współczesnej Algierii zasiedliły ludy berberyjskie. W XII wieku p.n.e. zaczęły powstawać tam fenickie osady, które trzy stulecia później wcielono do Imperium Kartagińskiego. W 202 roku p.n.e. powstała Numidia, rozciągająca się na terytoriach na zachód od Kartaginy i na wschód od Oranu.

Państwo początkowo było podzielone na dwa królestwa plemienne, wschodnie i zachodnie. Po II wojnie punickiej cześć wschodnia została podbita przez zachodnią, a w 118 roku p.n.e. nastąpił podział królestwa na trzy części. Król Jugurta chciał skupić całą władzę w swoich rękach, co w konsekwencji doprowadziło do wojny z Rzymem. Po przegranej, Numidia stała się rzymską prowincją. W czasie rzymskich rządów kraj stał się jednym ze spichlerzy imperium. Zaczął wówczas rozkwitać kulturowo i gospodarczo.

Ruiny Timgad. Czym zasłynęło rzymskie miasto w Afryce Północnej?

Timgad to ruiny starożytnego rzymskiego miasta w Algierii. Stanowisko zostało w 1982 roku wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Dowiedz się, kto założył Timgad i jak doszło do up...

Średniowiecze

W V stuleciu n.e. wybrzeże Algierii najechali i podbili Wandalowie. Kilkadziesiąt lat później obszary te zostały zajęte przez Bizancjum, a w drugiej połowie VII wieku – przez Arabów. Wówczas rozpoczął się proces arabizacji i islamizacji plemion berberyjskich.

Nowożytność

Pod koniec XV stulecia wybrzeżami Algierii władali berberyjscy piraci. Do ich osad dotarli muzułmańscy uchodźcy z Hiszpanii. Piraci ochoczo wyprawiali się na tereny hiszpańskie, co w konsekwencji doprowadziło do zajęcia przez Hiszpanów Oranu (w 1509 roku) i Algieru (w 1510 roku).

Groźba hiszpańskiej ekspansji stawała się coraz bardziej realna, więc Berberowie zwrócili się o pomoc do Imperium Osmańskiego i w 1519 roku przyjęli tureckie zwierzchnictwo. Państwo zostało wcielone do jego granic jako Al-Dżazair.

Epoka XIX wieku

W 1830 roku Algier padł łupem Francji. W kolejnych latach Francuzi podporządkowywali sobie kolejne tereny. W 1847 roku zatriumfowali nad wojskami emira Abd al-Kadira i opanowali tereny wewnętrzne. Algieria stała się osadniczym terytorium zamorskim Francji. Osadnictwo rozpoczęło się pod koniec lat 40. XIX stulecia. Miejscowa ludność wielokrotnie występowała przeciwko kolonizatorom, ale powstania nie przyniosły oczekiwanego rezultatu.

W 1881 roku Algierii został nadany kodeks tubylczy, na mocy którego miejscowa ludność nie mogła między innymi przynależeć ani do partii politycznych, ani do związków zawodowych. Część represji prawnych zniesiono dopiero po I wojnie światowej.

Współczesna historia Algierii

W trakcie II wojny światowej kraj stał się areną walk aliantów z siłami rządu Vichy. Gdy działania frontowe dobiegły końca, nastroje antykolonialne uległy znacznemu nasileniu. W 1946 roku powołano tajną organizację Ruch na rzecz Triumfu Wolności Demokratycznych. Rok później z jej szeregów wyłoniła się konspiracyjna Organizacja Specjalna, która uległa przekształceniu w Komitet Rewolucyjny Jedności i Akcji.

Niepodległość

W 1954 roku wybuchło zbrojne powstanie niepodległościowe, a komitet przeistoczył się we Front Wyzwolenia Narodowego. Wkrótce działania wyzwoleńcze objęły cały kraj, czego efektem było zaostrzenie represji. W kolonii zapanowały rządy terroru. Francuzi wprowadzili zasadę odpowiedzialności zbiorowej i zaczęli ją realizować poprzez pacyfikacje, karne ekspedycje i tortury.

W 1958 roku w Kairze powołano Tymczasowy Rząd Republiki Algierskiej. Cztery lata później Front Wyzwolenia Narodowego podpisał z francuskim rządem układ w Évian-les-Bains proklamujący niepodległość republiki. Doprowadziło to do nasilenia zamachów terrorystycznych, inicjowanych przez Organizację Tajnej Armii. Następstwem tych działań był masowy exodus osadników. Do połowy 1962 roku kraj opuściło ok. 80 proc. Francuzów.

Formowanie rządu

Pierwsza algierska konstytucja została przyjęta w 1963 roku. W październiku tego samego roku wybuchł krótkotrwały konflikt marokańsko-algierski. Władze Maroka zakwestionowały suwerenność Algierii i podjęły nieskuteczną próbę zajęcia prowincji Tinduf i Baszszar.

W 1964 roku Front Wyzwolenia Narodowego stał się oficjalną partią polityczną i objął samodzielne rządy. 25 lat później uchwalona została nowa demokratyczna konstytucja, czego następstwem był wielki chaos polityczny.

Wojna domowa

Społeczeństwo poparło Islamski Front Ocalenia. W 1990 roku fundamentalistyczne ugrupowanie wygrało w wyborach komunalnych i regionalnych. Gdy w 1991 roku uzyskało większość głosów w pierwszej turze wyborów parlamentarnych, zainterweniowało wojsko. W zamachu stanu Islamski Front Ocalenia został zdelegalizowany, a wybory – unieważnione. Władzę objęła dyktatura wojskowa. Sprzeciw wobec islamizmu zyskał poparcie niektórych sąsiadów i wielu państw europejskich. To zachęciło wojskowych do wprowadzenia stanu wyjątkowego, co doprowadziło do wybuchu wojny domowej.

Niebiesko na białym: 48 godzin w Algierze

To miasto ma wszystko. Morze, góry, świetny klimat, piękną architekturę i tajemnicę, którą odkryć mogą tylko nieliczni

W 1997 roku Islamska Armia Ocalenia ogłosiła jednostronne zawieszenie broni. Była to odpowiedź na rządową propozycję amnestii dla rebeliantów. Gdy w 1999 roku prezydentem został Abd al-Aziz Butefilka (z ramienia Frontu Wyzwolenia Narodowego), proces pokojowy przyspieszył. W 2000 roku nastąpiło rozwiązanie zbrojnego ramienia Islamskiego Frontu Ocalenia – Islamskiej Armii Ocalenia. Po wygaszeniu konfliktu utrzymano zakaz funkcjonowania partii fundamentalistycznych.

Nasz ekspert

Artur Białek

Dziennikarz i redaktor. Wcześniej związany z redakcjami regionalnymi, technologicznymi i motoryzacyjnymi. W „National Geographic” pisze przede wszystkim o historii, kosmosie i przyrodzie, ale nie boi się żadnego tematu. Uwielbia podróżować, zwłaszcza rowerem na dystansach ultra. Zamiast wygodnego łóżka w hotelu, wybiera tarp i hamak. Prywatnie miłośnik literatury.