Polskie ratusze. Nuda? Wcale nie!

Questing, czyli turystyka z zagadkami

To interaktywny sposób zwiedzania i poznawania danego miejsca, jego historii, zabytków oraz charakterystycznych obiektów. Jest alternatywną forma turystyki, która może ocalić od zapomnienia historie wypisane na murach tych obiektów.
Dzięki nieszablonowemu przekazywaniu informacji – często w formie zagadek, rebusów, bądź zadań terenowych – znacznie uatrakcyjnia zwiedzanie, przez co lepiej trafia nawet do najmłodszej grupy turystów. Głównym zadaniem questingu jest więc dbanie o dziedzictwo kulturowe, historyczne i architektoniczne.

Ratusz, Buleterion, Kuria – skąd właściwie nazwa

Ratusz w starożytnej Grecji nazywany był buleturerion, a w Rzymie określano go mianem kurii. Współczesne słowo ma swoją etymologię w języku niemieckim, gdzie niem. rathaus, znaczy tyle co dom rady. Pomimo różnego nazewnictwa, obiekty te wszędzie pełniły tę samą funkcję – spotkań najwyższych urzędników w mieście.
Najczęściej sytuowano je w samym centrum rynku, przez co stawały się najważniejszą świecką budowlą średniowiecznego miasta i siedzibą władz. Ratusze często pełniły wiele funkcji: obronne, strażnicze, sądowniczo-więzienne, a nawet sakralne. Z czasem architektura użytkowa ewoluowała w architekturę pałacową, czyli oprócz spełniania swoich zadań, miała również zachwycać.

Ratuszowa wiedza

Mieszkańcy miast, przechadzający się codziennie tymi samymi drogami, często nie zwracają uwagi na szczegóły miejskiej rzeczywistości. Gdyby jednak udało się na chwilę przystanąć przy zabytkowym ratuszu i zastanowić się nad jego historią, co można by o nim powiedzieć? Prawdopodobnie oprócz tego, że ma zegar, jest stary to... nic więcej.
- Żyjemy w czasach zdominowanych przez obraz. Informacje ikonograficzne przyswajamy dużo łatwiej, szybciej i trwalej niż słowo pisane – wyjaśnia Jonasz Wiercioch, doświadczony trener questingu.
– Quest jest atrakcyjną formą pisaną, która nadaje suchym faktom atrakcyjność, a także świeżość. Dzięki zagadkom, rebusom, zdjęciom czy zadaniom terenowym doskonale dociera do najmłodszych. A o ich uwagę przede wszystkim należy walczyć – kontynuuje Jonasz Wiercioch.

Ratusz w każdym mieście? Nie do końca

Spośród 908 polskich miast , niemalże każde posiada ratusz. Krakowski rynek pomimo, że jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych miejsc na turystycznej mapie Polski, nie może pochwalić się takim obiektem. Ten jeden z największych placów w Europie zdobi jedynie samotna wieża.
W 1809 roku Kraków wszedł w skład powołanego przez Napoleona Księstwa Warszawskiego, a w 1815 roku stał się Wolnym Miastem. Wówczas sami krakowianie podejmowali decyzje dotyczące miejskich spraw. Ich decyzją było… wyburzenie ratusza, który uważali za zbędny. Na szczęście w większości polskich miast możemy obserwować ratuszowe budowle.

Polskie perełki

Największy i najstarszy ratusz w Polsce zdobi wrocławski rynek. Uważany jest on za jeden z najlepiej zachowanych ratuszy w kraju. W Toruniu natomiast znajduje się jeden z największych ceglanych ratuszy w Europie, a jego wieża uważana jest za najstarszą w Europie Środkowej i Wschodniej.
Najwyższa wieża ratuszowa, ponad 80 m wysokości, zdobi siedzibę władz miejskich w Gdańsku. Druga co do wysokości mieści się w Głogowie. Ciekawostka związana z tym zabytkiem głosi, że w XIX wieku zegar na wieży ratuszowej miał odwrotne ustawienie wskazówek – duża pokazywała godziny, mała minuty.
Po drugiej stronie skali mamy najprawdopodobniej najmniejszy drewniany ratusz w Polsce, który mieści się w małym miasteczku Sulmierzyce, usytuowanym w południowej części Wielkopolski. Ten unikatowy zabytek ujęty jest na trasie ścieżki questingowej „Perełki Sulimira”, która powstała w ramach ogólnopolskiego „Questingowego Projektu Współpracy”.
W queście przedstawiona jest ciekawa historia związana z ratuszem. Mieszkańcy okolicznych wsi z zazdrości, iż takie małe miasto jak Sulmierzyce ma własny ratusz, rozpowiadali, że w razie niepogody można zamontować do niego kółka i schować do pobliskiej stodoły. Być może mówiono tak, ponieważ budynek nigdy nie był podpiwniczony. Więcej o ratuszu w Sulmierzycach tutaj: http://www.sulmierzyce.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=80&Itemid=100
Następnym wyjątkowym zabytkiem w Wielkopolsce jest XVII-wieczny Ratusz w Zdunach, którego fundatorem był wojewoda kaliski Rafał Leszczyński. Ta niesamowita budowla, której architektura zachwyci niejednego znawcę, ma formę parterowego, kwadratowego obiektu, pokrytego dachem trójpołaciowym z czerwonej dachówki. To kolejna z ratuszowych perełek tych okolic, której historie i ciekawostki można odkryć przechodząc inny z questów, przygotowanych w ramach projektu: „Jak to Zduny Trójmiastem się stały”.
- Dzięki ścieżkom, nad którymi pracujemy, ta jak i wiele niesamowitych opowieści z naszego regionu może zostać przekazana młodszym pokoleniom – mówi Kamila Jarocka ze Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania „Okno Południowej Wielkopolski”, partnera projektu.

- Uważamy, że jest to doskonała forma aktywnej turystyki, która łączy przyjemne z pożytecznym. Dzięki questingowi możemy utrwalić wiedzę na temat danych zabytków. Mało kto wie, że w takiej niewielkiej miejscowości jak Sulmierzyce znajduje się ratusz uważany za jedyny tego typu obiekt w Europie, zaliczany do zabytków klasy zerowej.
Więcej o innych questach z projektu na www.partnerstwo.questing.pl