To nowy symbol Azerbejdżanu. Czy budynek może być sexy?
„To piękny budynek. Czysty i seksowny jak biała falująca sukienka Marilyn Monroe". Tymi słowami Piers Gough, juror konkursu Design of the Year 2014, skomentował wówczas przyznanie tytułu Budynku Roku dla Centrum Heydara Alijewa w Baku.
- Jerzy Niemociński
Kiedy patrzyłem na ten budynek w Azerbejdżanie, przypomniałem sobie kultową filmową scenę z udziałem Marilyn Monroe i uświadomiłem sobie, jak trafnego porównania użył Piers Gough. Oczywiście chodzi o słynny fragment z filmu „Słomiany wdowiec” w reżyserii Billy Wildera z 1954 r. Aktorka staje nad kanałem wentylacyjnym metra, a przejeżdżający pociąg wywołuje pęd powietrza, który wprawia sukienkę w ruch i unosi ją w górę. Podobnie jak falowała delikatna szata Marilyn Monroe, tak pofałdowana jest lekka, śnieżnobiała bryła tego budynku.
Nowy symbol Baku i Azerbejdżanu
Gmach Centrum Alijewa jest niezwykle futurystycznym obiektem. Wygląda, tak jakby to była stacja kosmiczna pochodząca z innej planety. Zachwyca zwiewnością, lekkością i nowatorską bryłą, przeszkloną fasadą i bielą elewacji. Dzięki niezwykłej formie budowla ta stał się nowym symbolem nie tylko Baku, ale i całego Azerbejdżanu.
Projektantka tej budowli – sławna iracka architektka Zahi Hadid – wykazała się niezwykłą fantazją. Stworzony przez nią budynek charakteryzuje się wielką nieprzewidywalnością formy i całkowitym brakiem symetrii. Sprawia on wrażenie, jakby przy jego projektowaniu dążono do eliminacji linii prostych oraz kątów i zastąpienia ich krzywiznami, owalami, a także obłymi kształtami. Dach jest nie tylko pofalowany, ale wygląda tak, jakby „się rozlewał”. Dzięki temu płynnie przechodzi w ściany, a ściany w podłoże.
Centrum Alijewa – Wielofunkcyjny obiekt
W Centrum Alijewa zachwyca nie tylko zewnętrzna forma budynku, ale także jego oryginalne wnętrze. Zaprojektowano je eliminując linie proste i kształtując je jako jedną płynną, owalną, pofalowaną przestrzeń. W ten sposób osiągnięto niezwykły efekt architektoniczny. Imponujące wrażenie po wejściu do środka budynku robi wysoki na osiem kondygnacji, ogromny, przestronny, owalny hol.
Posiadające niezwykłą formę Centrum Alijewa stanowi światowej klasy wielofunkcyjny kompleks kulturalny. W gmachu mieści się wiele sal ekspozycyjnych, biblioteka, duża sala koncertowa na ponad tysiąc miejsc i centrum konferencyjne. Organizowane są tu różnego rodzaju imprezy kulturalne: koncerty, spektakle teatralne i przedstawienia baletowe, wystawy, spotkania z pisarzami, malarzami i innymi twórcami kultury oraz kongresy i konferencje. Plac przy obiekcie wykorzystywany jest do realizacji imprez plenerowych.
Kilka wystaw pod jednym dachem
W budynku tym eksponowanych jest wiele stałych i tymczasowych wystaw, prezentujących zarówno dokonania azerskiej, jak i światowej kultury. Jest on także miejscem budowania tożsamości narodowej Azerbejdżanu, dbania o wartości i dziedzictwo narodowe, historię, tradycję oraz kształtowanie postaw patriotycznych.
Centrum nie bez powodu nosi imię Hajdara Alijewa. Znajduje się tu bowiem Muzeum, prezentujące życie i dziedzictwo tego przywódcy Azerbejdżanu. Karierę zawodową rozpoczął on od pracy w aparacie bezpieczeństwa. W latach 1969–1982 pełnił funkcję pierwszego sekretarza Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Azerskiej SSR, a od 1993 do 2003 roku był prezydentem Republiki Azerbejdżanu.
Na oddzielnych wystawach eksponowane są m.in. wykopaliska archeologiczne i artefakty, związane z kulturą azerską (stroje, broń, naczynia), instrumenty muzyczne, wyrabiane ręcznie dywany, miniatury najciekawszych budowli Baku, lalki, a także sztuka współczesna. Prezentowane są tu też czasowe wystawy światowej sławy artystów np. Andy Warhola czy Pabla Picassa.
Architektura przyszłości w socrealistycznej przestrzeni
Tłem dla tej budowli o niezwykle nowoczesnej konstrukcji oraz otaczającego ją parku, są znajdujące się w pobliżu monumentalne socrealistyczne blokowiska. W tym otoczeniu pojawiła się budowla, jakby wyjęta wprost z filmów science fiction, będąca znakomitym przykładem „architektury przyszłości”. Zderzenie ze sobą tych dwóch odmiennych światów, będących emanacją kolejnych epok w rozwoju kraju, było świadomym zamysłem irackiej architekt Zahi Hadid. Niezwykle śmiały w swojej formie budynek Centrum stał się symbolem kierunku zmian zachodzących nie tylko w architekturze Baku, ale również przeobrażeń, które dokonują się w funkcjonowaniu całego Azerbejdżanu.
Centrum Alijewa oddzaływuje pobudzająco na zmysły i wzbudza wiele emocji nie tylko wśród mieszkańców Baku, ale również u oglądających go turystów. Piers Gough miał rację. Budynki także mogą być seksy.
Źródło: National Geographic Traveler