Kolory szlaków nie wskazują na stopień trudności trasy. Warto jednak poznać ich znaczenie

Spis treści:

1. Oznaczenia szlaków górskich w Polsce
2. Jak wyglądają oznaczenia szlaków?
3. Co oznaczają kolory szlaków turystycznych?
4. Inne oznaczenia na szlakach turystycznych

Czarny, czerwony, żółty, niebieski, zielony – kolorowe oznaczenia na trasach pieszych wydają się wskazywać na poziom trudności danego szlaku, prawda? Nic bardziej mylnego. Wbrew powszechnemu przekonaniu, kolory szlaków turystycznych nie oznaczają, jakie utrudnienia można napotkać w trakcie wędrówki.

Oznaczenia szlaków górskich w Polsce

Koncepcja tworzenia w Polsce szlaków turystycznych, ułatwiających zwiedzanie gór, sięga 1873 roku. Rok później Galicyjskie Towarzystwo Tatrzańskie rozpoczęło wyznaczanie ścieżek. Z czasem pojawiła się potrzeba umieszczenia na trasach znaków ułatwiających orientację i nawigację w terenie. W 1880 roku, za sprawą Leopolda Wajgela, pojawiły się drogowskazy na pierwszym szlaku. Mowa o trasie Krasny Łuh-Howerla.

Zwyczaj znakowania szlaków ugruntował się w 1887 roku, kiedy Walery Eljasz-Radzikowski, członek Towarzystwa Tatrzańskiego (wcześniej GTT), umieścił czerwone paski na drodze prowadzącej do Morskiego Oka. Sześć lat później zaczęły powstawać znakowane trasy w Beskidach Zachodnich, gdzie działacze niemieckiej organizacji Beskidenverein wytyczyli szlaki w okolicach Magurki, Szyndzielni i Klimczoka. W 1894 powstał czerwony szlak na Babią Górę, w pierwszej kolejności od strony węgierskiej, a rok później – od galicyjskiej.

Jak wyglądają oznaczenia szlaków?

Podstawowe oznaczenia szlaków turystycznych mają formę prostokąta składającego się z dwóch białych pasów, pomiędzy którymi znajduje się jeszcze jeden – kolorowy (czerwony, niebieski, żółty, zielony lub czarny). Kolor biały nie ma żadnego znaczenia. Ma jedynie uczynić znak bardziej widocznym w terenie.

Znaki są nanoszone na naturalne elementy krajobrazu – na drzewa lub głazy. W niektórych miejscach charakterystyczne oznaczenia pojawiają się na sztucznych elementach – słupkach czy tablicach. Zgodnie z instrukcją PTTK, powinny być umieszczane przynajmniej co 200 m, jednak na mniej uczęszczanych szlakach zdarza się, że trzeba pokonać znacznie większy dystans, by dotrzeć do kolejnego oznaczenia.

Co oznaczają kolory szlaków turystycznych?

Wcześniej wspomnieliśmy, że oznaczenia szlaków nie wskazują na poziom ich trudności. Jest to prawda ale tylko wtedy, gdy mówimy o trasach pieszych i rowerowych. W przypadku tras narciarskich jest odwrotnie. W tym przypadku, kolor czarny wskazuje na trasę bardzo trudną, czerwony – na trudną, niebieski – na łatwą, a zielony – na bardzo łatwą. Z pieszymi szlakami turystycznymi jest jednak inaczej.

Kolor czerwony

Znaki z czerwonym pasem najczęściej wskazują na główny, najważniejszy szlak na danym obszarze. Taka trasa najczęściej prowadzi wzdłuż miejsc ciekawych, atrakcyjnych krajobrazowo, a w wyższych górach z reguły wiedzie najwyższymi kulminacjami w danym paśmie.

Kolor niebieski

Szlaki niebieskie są drugimi najważniejszymi w danych regionach. Takie oznaczenie wskazuje na trasę dalekobieżną. Zatem kolor niebieski wskazuje na szlak ciągnący się na znacznej odległości, który jednak nie jest szlakiem głównym na danym obszarze.

Kolor żółty

W kontekście nawigacyjnym, żółte znaki są niezwykle istotne. Tym kolorem oznacza się szlaki łącznikowe. W tym miejscu nie można jednak nie wspomnieć, że w niektórych miejscach takie oznaczenie mają także trasy dojściowe.

Kolor zielony

Zielone znaki mają duże znaczenie dla osób, które chcą możliwie najlepiej poznać obszar, który przemierzają. Tym kolorem najczęściej oznaczane są trasy widokowe lub prowadzące do charakterystycznych punktów.

Kolor czarny

Zajmijmy się oznaczeniem, które u piechurów wzbudza największą grozę. Wbrew pozorom, znaki z czarnym pasem nie oznaczają dużych przewyższeń, stromizn, ekspozycji czy innych utrudnień. Tym kolorem znakuje się szlaki z najkrótszym dojściem do danego punktu lub trasy łącznikowe.

Czy oznaczenia szlaków są ustandaryzowane?

Teoretycznie oznaczenia szlaków turystycznych w każdym regionie powinny mieć takie same znaczenie. Łatwiej przecież nauczyć się jednej interpretacji niż kilku. Praktyka pokazuje jednak, że jest inaczej. Kolorowe oznaczenia na szlakach mają charakter umowny. W praktyce oznacza to, że na niektórych obszarach mogą pojawiać się pewne odstępstwa od przypisanego im znaczenia.

Inne oznaczenia na szlakach turystycznych

Na szlakach turystycznych często można się natknąć także na inne oznaczenia niż kolorowy pasek umieszczony pomiędzy dwoma białymi. Nie należy ich ignorować. Niektóre mają charakter czysto informacyjny, jednak większość znacząco ułatwia nawigację w terenie.

Kropka w kolorze szlaku na białym tle

Kropka w kolorze danego szlaku, umieszczona na białym, okrągłym tle, wyznacza początek lub koniec trasy. Takie oznaczenia są szczególnie ważne na szlakach długodystansowych.

Załamana ścieżka

Znak składający się z kolorowego i dwóch białych pasków, załamanych pod kątem 90 lub 135 stopni, informuje o skręcie. Takie oznaczenia są umieszczane przed miejscem, w którym następuje zmiana kierunku marszu. Na zadbanych trasach, tuż za zakrętem umieszczany jest kolejny znak (podstawowy), który pełni funkcję potwierdzającą.

Strzałka

Znak przedstawiający strzałkę wyznacza miejsce zmiany kierunku marszu.

Wykrzyknik

Biały wykrzyknik sugeruje wzmożenie uwagi. Takie znaki umieszczane są w miejscach, które mogą sprawiać trudności w nawigowaniu, np. przed skrętem w słabo widoczną ścieżkę.

Kwadrat podzielony na dwa trójkąty

W wielu miejscach można natknąć się na oznaczenia w formie kwadratu podzielonego na dwa trójkąty, z których jeden jest biały, a drugi ma kolor szlaku (czerwony, niebieski, żółty, zielony, czarny). W ten sposób oznaczane są ścieżki spacerowe. Takie trasy najczęściej przebiegają w pobliżu miejscowości turystycznych i mają formę pętli, zwykle o długości 5 km.

Zdarza się, że pod takim znakiem znajduje się trójkąt. W ten sposób komunikowana jest zmiana kierunku, a wierzchołek wskazujący na lewo lub prawo komunikuje, w którą stronę należy skręcić.

Nasz autor

Artur Białek

Dziennikarz i redaktor. Wcześniej związany z redakcjami regionalnymi, technologicznymi i motoryzacyjnymi. W „National Geographic” pisze przede wszystkim o historii, kosmosie i przyrodzie, ale nie boi się żadnego tematu. Uwielbia podróżować, zwłaszcza rowerem na dystansach ultra. Zamiast wygodnego łóżka w hotelu, wybiera tarp i hamak. Prywatnie miłośnik literatury.