Zamek Orawski – twierdza z horroru, którą przez chwilę władali Polacy

Spis treści:

1. Jak wygląda Zamek Orawski?
2. Historia Zamku Orawskiego
3. Ciekawostki na temat Zamku Orawskiego
4. Zamek Orawski – dostępność i bilety

Słowację określa się czasem jako krainę zamków. Zachowanych twierdz i ich ruin jest w tym kraju około 220. Ale to nie wszystko. Do tego dochodzi ponad 400 dworów. Jak widać kierunek ten jest wymarzony dla pasjonatów dziedzictwa historycznego.

Jak wygląda Zamek Orawski?

Zamek Orawski wzniesiono na ostańcu skalnym nad rzeką Orawą. Położony jest obok współczesnej miejscowości Orawskie Podzamcze. Tak naprawdę tworzą go trzy zamki: dolny, średni i wysoki z rezydencją, systemem fortyfikacji i wieżami. Oznacza to, że potencjalny wróg musiał pokonać system składający się z kilku bram i podziemnych tuneli.

Dziś robią one spore wrażenie na zwiedzających. Układ wszystkich części zamku dostosowany jest do kształtu wzgórza zamkowego. Właśnie jego malownicze położenie przyciąga co roku tłumy turystów.

Historia Zamku Orawskiego

Najstarsze założenia obronne nikną w mroku pradziejów. Pierwsza murowana twierdza, postawiona zapewne w miejscu drewnianej, powstała w XIII wieku, zatem w średniowieczu, po najeździe Tatarów w 1241 roku. Po raz pierwszy wspomniano w źródłach pisanych o Zamku Orawskim w 1267 roku. Wówczas znajdował się w rękach króla Węgier i Chorwacji, Beli IV. W ten sposób władca chciał zabezpieczyć wschodnią granicę kraju i ochronić trakt biegnący do Polski.

Pierwotnie założenie wzniesiono w stylu romańskim i gotyckim. Jednak w kolejnych stuleciach zamek ulegał przebudowom i uzyskał stylistykę renesansową i neogotycką. Całość wkomponowano w skałę, na której wzniesiono trzy części twierdzy.

Kilkukrotnie zamkiem władali Polacy lub osoby polskiego pochodzenia. W 1420 roku był to Ścibor Ściborowic herbu Ostoja, który władał Orawą dzięki królowi Zygmuntowi Luksemburczykowi. Z kolei od 1441 roku zamkiem władał „hrabia Liptowa i Orawy”, Piotr Komorowski.

W 1556 roku zamek dostał się w ręce rodu Thurzo, który przeprowadził jego gruntowną przebudowę. W początkach XVII wieku Zamek Orawski uzyskał swój dzisiejszy wygląd. Po wymarciu tego rodu zamek poważnie podupadł. W 1800 roku – po wielodniowym pożarze – była to ruina. Po II wojnie światowej przystąpiono do poważniejszych prac rekonstrukcyjnych. Miały na celu uratowanie reliktów zamku.

Zamek był kilkukrotnie oblegany. Na przykład w 1605 roku podczas pierwszego powstania antyhabsburskiego pod wodzą Stefana Boscskai, siły powstańcze próbowały przejąć Zamek Orawski. Bezskutecznie. Zamek oblegały też siły cesarskie w 1670 roku, bo jego właściciel Stefan Thököly był oskarżany o spisek. Po jego śmierci załoga otworzyła wrota do zamku. Również w początkach XVIII wieku zamek przechodził z rąk do rąk, między innymi w czasie powstania Franciszka II Rakoczego wymierzonego w Habsburgów.

Po katastrofalnym pożarze w 1800 r. zamek był ruiną. Ale w kolejnych dekadach postanowiono się o niego zatroszczyć. Już w 1868 roku otwarto tu pierwsze muzeum. Poważne prace rekonstrukcyjne rozpoczęły się w początkach XX wieku, ale zatrzymał je wybuch I wojny światowej. Pod koniec II wojny światowej zamek poważnie ucierpiał. W 1953 roku ruszyła odbudowa, która zakończyła się dopiero w 1977 roku. W kolejnych dekadach dokonywano następnych prac remontowych. W początku XXI wieku udostępniono kilka nowych wystaw.

W ostatnich latach dokonano też ciekawych odkryć. Na pierwszym piętrze Pałacu Thurzo odsłonięto cenne renesansowe malowidła ścienne. Stało się to w 2018 roku.

Ciekawostki na temat Zamku Orawskiego

Zamek Orawski w liczbach

• Rocznie Zamek Orawski zwiedza blisko 200 tys. osób;
• Zamek składa się ze 154 komnat;
• 754 schody znajdują się we wnętrzach zamku.

Filmowy Zamek Orawski

Na Zamku Orawskim kręcono w 1922 roku jeden z pierwszych na świecie horrorów pt. „Nosferatu. Symfonia grozy”. Ekipa filmowa wykorzystała też inne plenery północnej Słowacji, w tym w Wysokich Tatrach, Dolinie Vrátnej, rzece Wag i Zamku Starhrad. W rozlicznie organizowanych na zamku wydarzeniach są też nocne imprezy nawiązujące do „Nosferatu”, czyli opowieści o wampirzym władcy zamku.

To nie jest jedyny film, którego scenerią był Zamek Orawski. Jest ich zdecydowanie więcej, m.in. „Ostatni smok”, „Król Drozdobrody” czy naszego swojski „Janosik”.

Zamek Orawski – dostępność i bilety

Zamek Orawski jest otwarty dla ruchu turystycznego. Godziny wstępu na zamek są uzależnione od pory roku. Zdecydowanie warto zweryfikować je tuż przed wycieczką, by nie pocałować klamki (a w zasadzie wrót). Spod parkingu przy rzece wiedzie stroma ścieżka w górę. Marsz zajmuje około 10 minut.

Zamek Orawski czynny jest od stycznia do maja od godz. 9.00 do 15.00. Od kwietnia do października od godz. 9.00 do 16.00. Poza sezonem od listopada do stycznia do zamku można wejść od godz. 9.00 do 15.00. Warto jednak zweryfikować godziny na oficjalnej stronie zamku, bo mogą one ulec zmianie. W 2024 roku zamek był niedostępny dla zwiedzających przez większość dni kwietnia.

Bilet wstępu dla osoby dorosłej kosztuje 9 euro, dzieci do 6. roku życia wchodzą bezpłatnie, a młodzież do 15. roku życia za 4,5 euro. Taka sama zniżkowa cena przysługuje emerytom i rencistom powyżej 60. roku życia i osobom z niepełnosprawnościami. Warto rozważyć wynajęcie przewodnika, który wprowadzi w arkana zamku za 20 euro (ale tylko w języku angielskim). Pewną alternatywą jest audioguide w formie aplikacji mobilnej, dostępnej w kilku językach (w tym w polskim).

Ile czasu poświęcić na zwiedzanie Zamku Orawskiego? Należy zarezerwować około dwóch godzin. Wewnątrz mieści się kilka wystaw: archeologiczna (w górnej i najstarszej części zamku), etnograficzna, przyrodnicza i mediateka. W tej ostatniej można zapoznać się z produkcjami filmowymi realizowanym w tej twierdzy. Głównymi atrakcjami są średniowieczne i renesansowe wnętrza, w tym kaplica św. Michała i skarbiec na Dolnym Zamku.

Latem organizowane są nocne zwiedzania z elementami grozy (cieszą się dużym zainteresowaniem), przedstawienia teatralne i muzyczne. W zamku można też zorganizować ślub w Sali Rycerskiej lub Kaplicy św. Michała.

Źródła:

1. Oficjalna strona Zamku Orawskiego;
2. Slovakia Travel.

Nasz autor

Szymon Zdziebłowski

Dziennikarz naukowy, z wykształcenia archeolog śródziemnomorski. Przez wiele lat był związany z Serwisem Nauka w Polsce PAP. Opublikował m.in. dwa przewodniki turystyczne po Egipcie, a ostatnio – popularnonaukową książkę „Wielka Piramida. Tajemnice cudu starożytności” o największej egipskiej piramidzie.